یک هنر هشت‌هزار ساله

نمد، زیراندازی با قدمت هشت‌ هزار سال است که بر اثر درگیر شدن الیاف حلاجی‌شده پشم یا کرک و با استفاده از آب گرم و مالش تولید می‌شود و خاصیت آن، گرم کردن بدن است.

محمود قناد، هنرمند نمدمالی که ۵۶ سال سن دارد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: حدود  ۳۵ سال پیش، نمدمالی را به دلایل مختلف نیمه‌کاره رها کردم و سراغ شغل دیگری رفتم تا این‌که به پیشنهاد معاونت صنایع دستی استان خوزستان برای احیای نمدمالی شوشتر دوباره این کار را شروع کردم. نمدمالی شغل اجدادی من است و زمانی، بیشتر مردم در شوشتر نمدمالی می‌کردند.

او درباره وضعیت نمدمالی در شوشتر توضیح داد: جوانان، دیگر سراغ این کار نمی‌آیند و وقتی هم که می‌آیند، بعد از مدتی که آن را انجام می‌دهند، متوجه دشواری آن می‌شوند و رهایش می‌کنند، چون نمدمالی با آب و صابون سروکار دارد و جوان‌ها هم طاقت کثیف‌کاری‌های این کار را ندارند.

این هنرمند گفت: ما حاضریم نمدمالی را به هر کسی که دوست دارد، آموزش دهیم؛ اما کسی سراغی از این کار نمی‌گیرد.

قناد درباره چگونگی کار نمدمالی نیز توضیح داد: نمدی که ما درست می‌کنیم، از پشم خالص گوسفند است. در زمان قدیم‌، پشم را به‌صورت گیاهی و با پوست انار و پیاز و گیاهان دیگر، رنگ می‌کردند؛ اما چون تنوع رنگ‌های گیاهی کم است، در حال حاضر آن را به‌صورت شیمیایی رنگ می‌کنند. کار رنگ‌رزی را هم خودم انجام می‌دهم.

او درباره استقبال از نمد در شوشتر اظهار کرد: معمولا متقاضیان استفاده از نمد، آن را سفارش می‌دهند و در طول یک‌ماه معمولا دو یا سه سفارش می‌گیریم؛ اما حالا مثل قدیم از نمد استفاده نمی‌کنند و امروزه کمربند، ‌زانوبند و کلیه‌بند طرفدار بیشتری دارد. ما هم نمد را کمی ظریف‌تر و کاربردی‌تر کرده‌ایم. کفی نمدی کفش هم با استقبال خوبی مواجه شده است. کم و بیش کیف نمدی هم درست کرده‌ام که از آن‌ها هم استقبال شده است.

این هنرمند نمدمالی با بیان این‌که نمد خاصیت ضد رماتیسم دارد و بدن را در سرما گرم می‌کند، گفت: نمد حدود ۱۵ تا ۲۰ سال عمر می‌کند. نمدهایی که ما تولید می‌کنیم، قابل شست‌وشو هستند. ۴۰ سانتی‌متر پشم را آنقدر می‌مالیم تا فشرده و به اندازه دو سانتی‌متر شود. نمد مثل پنبه مشتعل نیست و دیرتر می‌سوزد.

قناد با بیان این‌که در حال حاضر از نمد بیشتر در قهوه‌خانه‌ها و چای‌خانه‌های سنتی استفاده می‌شود، درباره آینده رشته نمدمالی نیز اظهار کرد: مردم به‌دلیل عوارضی که محصولات شیمیایی دارند، به محصولات سنتی قدیمی گرایش پیدا کرده‌اند و نمد هم یکی از محصولاتی است که مردم دوباره به آن رجوع کرده‌اند.