جهانگیر آموزگار در اسناد وزارت خارجه آمریکا در سال 1979


 تاریخ: 20 ژوئن 1961 ـ 30/3/40 محرمانه
از: بخش اقتصادى، 1535به: وزارت امورخارجه، واشنگتن
     دکتر جهانگیر آموزگار که به سمت وزیر بازرگانى منصوب شده جانشین پورهمایون مى‏شود که اکنون معاون نخست‏وزیر است. آموزگار 38 ساله، برادر جمشید آموزگار، وزیر کار و وزیر کشاورزى سابق مى‏باشد. ظاهرا داراى یک درجه دکترا (اقتصاد) از دانشگاه کالیفرنیا است. وى در دانشگاه میشیگان، اکسیدنتال و مدرسه زبان نظامى کالیفرنیا تدریس کرده است. با دریافت یک بورس مطالعاتى از مؤسسه بروکینگز، مدت یک سال و نیم است که در ایران به بررسى مشکلات اقتصادى کشورهاى کمتر توسعه یافته مشغول است. همسرش آمریکایى است. در سال 1960 به‏عنوان نماینده مجلس انتخاب شد و عضو حزب ملّیون فارس است. به عنوان فردى طرفدار آمریکا، صادق و توانا معروف است. این‏طور پنداشته شده که وى «منصوب سفارت آمریکا» از طریق سلسله مراتب دولتى است. سفارت آمریکا در تهران معتقد است که نخست‏وزیر، اداره گمرکات را تحت کنترل وزارت بازرگانى درخواهد آورد.
بخش اقتصادى: کلى فورث / دبلیو. اف. لونى

سند بعدی
تاریخ: 22 ژوئن 1961 ـ 1/4/40 خیلى محرمانه
از: سفارت آمریکا، تهران ـ مرسله 687 به: وزارت امورخارجه، واشنگتن
موضوع: صورت مذاکرات با جهانگیر آموزگار
     به پیوست صورت مذاکرات بین ادوارد جى. ویلت کارمند سیاسى این سفارت و جهانگیر آموزگار که جدیدا به سمت وزیر بازرگانى منصوب شده است، مى‏آید. براى سفیر استیوارت دبلیو. راکول وزیر ـ رایزن خیلى محرمانه  زمان: 20 ژوئن 1961 ـ 30/3/40مکان: مراسم تدفین پدر سیروس سمیعى
صورت مذاکرات شرکت‏کنندگان: جهانگیر آموزگار، وزیر جدیدالانتصاب وزارت بازرگانى ادوار جى. ویلت، وابسته سفارت 
     آموزگار این گفتگو را با اظهار این مطلب که از انتصاب خود راضى است، شروع نمود. «امروز فقط به افراد وزارتخانه معرفى شدم، اما فکر مى‏کنم خیلى بد نخواهد بود. هنگامى که امینى براى اولین بار به صدارت رسید، خیلى شیفته وى نبودم، ولى با کمى تفکر جدى‏تر به این نتیجه رسیدم که شاید هیچ کس دیگرى که بتواند به اندازه او و به خوبى او کار کند، وجود نداشته باشد.      همان‏طور که مى‏دانید در دولت‏هاى شریف‏امامى و اقبال نیز مناصبى به من پیشنهاد شد، اما من نمى‏خواستم با آنها و اطرافیان آنها همکارى داشته باشم. به نظر من اقبال فقط یک احمق ساده مى‏باشد و شریف‏امامى زیرک اما ضعیف است. آنها توسط فاسدترین افراد احاطه شده‏اند. حال اگر امینى فقط براى یک ماه در مصدر قدرت بماند، خواهم توانست درآینده با افتخار از همکارى با دولت وى یاد کنم. حتى از نقطه‏نظر تبلیغاتى، اینکه وى به خارج رفته است نیز کاملاً خوب به نظر مى‏رسد. در مورد کابینه و سایر انتصابات وى بسیار خوشوقتم  ادآورى کنم در عین حالى که ممکن است سروصداها و یاوه‏سرایى‏هایى وجود داشته باشد، در میان آنان کسى وجود ندارد که به عقیده من به هر صورتى شخصا فرد فاسدى باشد. ارسنجانى به غیر مسئولانه‏ترین روش صحبت مى‏کند، درخشش حماقت‏هاى کمترى به خرج مى‏دهد و فقط سروصدا مى‏کند. ولى آنها در هیچ موردى، هیچ کارى در سطح کشور انجام نداده‏اند که به ضرر دولت تمام شود.»
     «از این که فهمیدم امینى حمایت توده مردم را براى خود کسب کرده است، بسیار خوشحال شدم. نمى‏دانم که واقعا درست است یا نه، اما به من گفته‏اند که وى هر روز حمایت‏هاى مردمى بیشترى به  ست مى‏آورد. علت این امر تا حدى مربوط به انتصابهاى بسیار عالى وى مى‏باشد. گنجى کار فوق‏العاده‏اى در وزارت راه انجام داده است. یکى از دوستان وکیل من، روز گذشته به من گفت که وى در طول 35 سال
تجربه کارى خود هرگز انتصابات فوق‏العاده‏اى که الموتى در دادگسترى انجام داده را نداده است. بله، فکر مى‏کنم مى‏توانم با صداقت تمام بگویم، تقریبا بدون در نظر گرفتن نتیجه کار، هموار قادر خواهم بود با غرور به همکارى خود با چنین افرادى اشاره کنم ـ ـ چون هرگز نتوانسته‏ام همکارى با اقبال یا شریف‏امامى یا «کهنه‏کارها» را زیرسیبیلى در کنم. در مورد تمایل به همکارى، کس دیگرى به جز طالقانى ـ هر چند وى را  ه خوبى نمى‏شناسم ـ و شاید صالح را نمى‏توانم در نظر بیاورم.»      «امینى شخصا مرد خوبى است که اعتماد به‏نفس و تا حد خاصى روحیه فداکارى به وجود مى‏آورد هر چند هرگز صمیمى نبوده‏ایم، ولى چندین سال است که وى را مى‏شناسم و تاکنون چندین گفتگوى طولانى با وى داشته‏ام. وى صریح، جدى و بى‏ریا مى‏باشد. وى تشخیص مى‏دهد که کارى به‏عهده دارد و در مورد انجام آن جدى است. اگر موقعیتى در اختیار وى قرار گیرد و بتوان بعضى از حرفهاى بیهوده و غیرمسئولانه (از جانب اشخاصى نظیر ارسنجانى و درخشش) را قطع نمود، فکر کنم وى نمونه خوبى از موفقیت را به منصه ظهور بگذارد. امروز به هنگام معارفه من در وزارتخانه، سخنرانى خوبى ایراد کرد که به دلپذیرترین وجه مرا تحت تأثیر قرار داد. مضمون سخنان وى مستحکم و تاجرمآبانه بود. وى بدون استفاده از کلمات تعارف‏آمیز گفت فداکارى از جانب مردم ثروتمند این کشور مورد نیاز بوده و خواهد بود و ضرورت دارد و با در نظر گرفتن دارایى‏هاى آنها کار چندان بدى نیست و نوعى بیمه محسوب مى‏شود که در صورت بروز ناآرامیهایى در آینده جان و اموال آنها را حفظ خواهد نمود. وى گفت وظیفه دولت این است که براى تأمین رفاه کشور و خودشان، مردم را به سمتى هدایت نماید که فداکارى کنند و هیچ تردید ندارد که دولت در انجام چنین کارى موفق نخواهد شد.»      «من فکر مى‏کنم موضع امینى کاملاً خوب است و تصور مى‏کنم وى خواهد توانست کارهاى بزرگى را به انجام برساند. در مورد اقدامات مهمى که وى انجام داده است نمى‏توانم موردى را بیابم که تأیید نکنم و فکر مى‏کنم چنانچه او امنیت بیشترى بیابد خواهد توانست کارهاى به مراتب بیشترى انجام دهد. برخلاف تمام شایعات، باور نمى‏کنم که شاه علیه امینى «توطئه‏چینى» مى‏کند. هر چند بایستى تصدیق کنم که شاه در گذشته اقدامات احمقانه بسیارى انجام داده و کاملاً مسئول کشاندن کشور به وضع نابسامان کنونى است، و در عین حال که باور نمى‏کنم شاه «تازه متوجه قضایا شده باشد»، هنوز قبول ندارم که وى ممکن است آن‏قدر احمق باشد که در چنین موقعیتى علیه امنیتى توطئه‏چینى کند. شاید بعد از شش ماه، ولى نه اکنون به این کار اقدام نماید. وى براى این که چیزهاى خاصى به دست آورد امینى را منصوب کرده است، نه حداقل چیزى که مساعدت‏هاى مالى آمریکا باشد. تا زمانى که وى  مامى اینها، منجمله کمک‏هاى قابل توجه بیشترى از جانب شما به دست نیاورد و تا زمانى که آنچه را که مى‏خواهد از امینى نگیرد، تصور نمى‏کنم علیه امینى اقدام نماید. در عین حالى که هنوز از تمام فعالیت‏هاى پشت پرده آگاهى نیافته‏ام، تقریبا مطمئن هستم که روابط امینى با شاه، اگرچه مسئله‏اى ظریف و حساس مى‏باشد، نسبتا خوب است و امینى چنین احساس را منعکس مى‏کند.»
     «تأیید مى‏کنم که بسیارى تصور مى‏کنند که امینى قدرت کامل نداشته و از اعتماد کامل شاه نیز  رخوردار نمى‏باشد، زیرا «افراد شاه» هنوز کنترل وزارتخانه‏هاى امورخارجه، دفاع و کشور را در اختیار دارند.  ما از یک سو هنوز هیچ تحرک بخصوصى در هیچ یک از این زمینه‏ها صورت نگرفته و از سوى دیگر امینى تعدادى از فرمانداران (استانداران) بعضى از استانها را عوض کرده است و هیچ تردیدى وجود ندارد که از بین انتصابات جدید، حداقل (دکتر شمس‏الدین) جزایرى انتخاب شخص امینى براى خراسان بوده است.»
     «در مورد سرنگونگى قریب‏الوقوع امینى و به دست گرفتن قدرت توسط سرلشکر تیمور بختیار، مطالبى شنیده‏ام. پذیرش چنین سمتى از جانب من نشانه‏اى است که من اهمیت چندانى به این شایعات نمى‏دهم. تعجب مى‏کنم که چه کسانى این شایعات را راه مى‏اندازند.»      «همان‏طور که مى‏دانید انتظار چنین انتصابى را نداشتم. واقعا احساس مى‏کنم که براى چنین کارىآمادگى ندارم، ولى در عین حال از چنین کارى نیز وحشت نکرده‏ام.»
     اظهارنظر: در حالى که وى در تعریف از امینى تا حد ستایش از وى مبالغه مى‏کند، فکر مى‏کنم که این
یک گفتگوى دوستانه بود و انتظار چنین سخنانى نیز مى‏رفت، زیرا من نزدیک به ده سال است که جهانگیر
را مى‏شناسم و ما براى مدتهاى طولانى در مورد مسائل سیاسى گفتگو کرده‏ایم. خبر داشتم که وى در نظر داشت ایران را به مقصد اروپا ترک نماید و در 17 ژوئن به آمریکا برود. با این حال مطمئنم که انتصاب وى
یک اقدام تعجب‏آور بوده است.  سند بعدی
تاریخ: 19 فوریه 1963 ـ 30/11/41محرمانه  از: وزارت امورخارجه، 136 ـ A به: سفارت آمریکا در تهران
موضوع: وضعیت دیپلماتیک و حضور جهانگیر آموزگار      از زمان ورود جهانگیر آموزگار به واشنگتن به‏عنوان رئیس هیئت جدیدالتأسیس اقتصادى ایران در اواسط دسامبر 1962 تاکنون، مذاکرات بى‏نتیجه‏اى در مورد تعیین عنوان و وضعیت دیپلماتیک وى صورت گرفته است. آخرین ارزیابى‏هاى وزارت خارجه در زمینه یافتن یک راه‏حل قابل قبول در یادداشتى که به‏عنوان ضمیمه این تلگراف از  L\Aبراى U/PR ارسال شده، گنجانده شده است. مشکل در این است که دولت ایران دکتر آموزگار را به عنوان «سفیر آزاد» مأمور کرده است و این عنوانى است که مى‏توان وى را از امتیازات و ویژگیهاى خاص یک مسافر، نه وضعیت و مصونیت دیپلماتیک، برخوردار نمود. تنها راهى که مى‏توان از طریق آن امتیازات اخیر را به وى داد این است که دکتر آموزگار به‏عنوان عضو سفارت ایران در آمریکا و با تیتر مورد قبولى مانند «وزیر تام‏الاختیار» یا «وزیر مشاور» به صورت یک کارمند وابسته به سرپرستى آن هیئت دائمى مأمور گردد، اما دکتر آموزگار از پذیرفتن این  وش امتناع کرده است، زیرا با موقعیت وى به عنوان وزیر کشور سابق سازگارى ندارد.
     طولانى شدن این مذاکرات موجب افزایش بعضى از سردرگمى‏هاى خاص شده است. مثلاً دکتر آموزگار اخیرا یک تخلف رانندگى جزئى داشته است و سفارت ایران طبق معمول برگ جریمه را براى  U/PRارسال کرده تا در مورد آن اقدام شود، اما به دلیل این که دکتر آموزگار موقعیت دیپلماتیک ندارد، مشکل مى‏توان چنین مسئله‏اى را حل کرد.       علاوه بر این دکتر آموزگار اخیرا به وزارت خارجه آمریکا اطلاع داده است که توسط یکى از ادارات دولت ایران، که از بردن نام آن خوددارى کرد، از وى سؤال شده است که آیا اکراه وزارت خارجه آمریکا در مورد اعطاى عنوان دیپلماتیک مناسب به وى نشانه این نیست که دولت آمریکا از انتصاب وى خشنود نمى‏باشد. وزارت امورخارجه آمریکا دکتر آموزگار را مطمئن ساخت که مسئله فقط یک مشکل فنى حقوقى است و چنین منظورى در کار نیست. دکتر آموزگار اظهار داشت که چنین تضمینى را مى‏پذیرد، اما کاملاً آشکار است که صبر و تحمل وى به پایان رسیده و تنها به دلیل تلاش مصرانه وى در کنترل خود است که تندخویى ذاتى خود را فرونشانده است، آن تندخویى که براى آن دسته از مقامات  مریکایى که به هنگام تصدى وزارت بازرگانى و سپس دارایى توسط وى با او مراوداتى داشته‏اند، کاملاً شناخته شده مى‏باشد.
     بردبارى دکتر آموزگار در یک مواجهه ظاهرا غیرعادى در روابطش با دولت هنگامى که تلاش مى‏کرد موضع قابل توجهى براى خود دست و پا کند، دچار فرسودگى شد.  دکتر آموزگار در موارد متعددى با ادعاى اینکه براساس دستورات تهران عمل مى‏کند، تلاش کرده است تا مذاکراتى را در مورد امور اقتصادى با وزارتخانه شروع نماید. در مورد یک برنامه جدید  PL- 480لازم شد به اطلاع وى برسد که درخواست چنین برنامه‏هایى بایستى در ابتدا توسط دولت ایران و از طریق سفارت آمریکا در تهران به جریان گذاشته شود. در یک مورد دیگر در رابطه با تمایل ایران به عدم تداوم نرخ مبادلات امتیازى که در مورد مبادلات مالى و رسمى آمریکا به کار مى‏رفت، دکتر آموزگار وانمود کرد که دولت ایران مایل است وى مذاکرات مربوطه را در واشنگتن دنبال نماید، اما وزارتخانه اطلاع یافت که وزارت دارایى ایران صراحتا بیان داشته که مایل است مذاکره در این مورد را با هیئت نمایندگى ما در تهران انجام دهد. در واکنش نسبت به چنین مواردى از جانب دکتر آموزگار، وزارتخانه مرتبا گیج شده و نمى‏داند
که آیا دکتر آموزگار تلاش مى‏کند اختیاراتى را به خود نسبت دهد که دولت وى عملاً به او اعطا نکرده است
و یا اینکه خود دولت ایران در مورد نوع اقداماتى که مى‏خواهد هیئت اقتصادى جدید آن در اینجا انجام دهد، مردد مى‏باشد.      خودخواهى‏هاى شخصى مسلما یکى از مشکلات دکتر آموزگار است، اما در زمینه وضعیت دیپلماتیک وى مشخصا تنها مشکل نمى‏باشد. وزارت خارجه اذعان دارد که در یک بوروکراسى سنتى و مبتنى بر سلسله مراتب نظیر ایران، براى یک وزیر سابق اگر غیرممکن نباشد، بسیار مشکل خواهد بود که یک عنوان تابعه دیپلماتیک را بپذیرد. دکتر آموزگار ممکن است خبر مربوط به تردید تهران در رابطه با تمایل آمریکا نسبت به خود را جعل کرده باشد، اما با در نظر گرفتن شیوه برخورد ایرانیان با این‏گونه مسائل، این خبر ممکن است تا حدى هم موجه باشد.
     وزارت خارجه مایل است از دردسرهاى بیشتر ناشى از اقدامات خلاف معمول در رابطه با وضعیت دیپلماتیک یا مستقل دکتر آموزگار در اینجا پرهیز نماید. از هر نوع راهنمایى براساس برخورد احتیاط‏آمیز با مقامات عالى‏رتبه دولت ایران که بتوان توسط سفارت به مورد اجرا گذاشته شود، عمیقا تشکر مى‏گردد.راسک  سند بعدی
جهانگیر آموزگار خیلى محرمانه 
     دکتر آموزگار در سال 1919 متولد شد. عضو خانواده‏اى معروف است و پدرش حبیب، قبلاً سناتور بود. در رشته اقتصاد در دانشگاه کالیفرنیا دکترا گرفت و در همانجا به تدریس در رشته اقتصاد مشغول شد. آموزگار یکى از اقتصاددانان برجسته ایرانى است، ولى به جاى این که عملگرا باشد تئوریسین است. در مواردى با درگیر کردن خود در مسائل جزئى، مسائل و موضوعاتى عمده و مهم را از یاد مى‏برد. قدرى خودبین است و چنانچه با مخالفت یا دست‏کم گرفتن روبرو شود، عصبانى و آتشین مزاج مى‏شود. همسرش آمریکایى است و به زبان انگلیسى به روانى تکلم مى‏کند.      در حین اقامت در آمریکا نامزد شرکت در انتخابات مجلس شد، ولى از مراجعت به ایران امتناع ورزید، در کابینه نخست‏وزیر امینى به تاریخ 20 ژوئن 1961 وزیر بازرگانى شد و در تاریخ 26 مه 1962 و پس از کناره‏گیرى بهنیا در اوایل سال 1962 به سمت وزیر دارایى منصوب گردید. پس از سقوط دولت امینى در ژوئیه 1962، آموزگار مدتى بیکار بود تا این که در دسامبر 1962 به عنوان رئیس هیئت جدیدالتأسیس اقتصادى ایران به واشنگتن اعزام شد. در آنجا به کار تماس مستقیم با تعدادى از سازمانهاى آمریکایى (بانک صادرات و واردات، وزارت کشاورزى و AID) که درگیر طرح‏هایى در ایران بودند، سرگرم بود.
     در گفتگو با دوستان آمریکایى و ایرانى‏اش، آموزگار با صراحت گفته است که شاه به مسائل اقتصادى واقف نمى‏باشد. وى همچنین از حامیان سرسخت نخست‏وزیر امینى است و به نظر مى‏رسد که در  خالفت با امینى و گروه اقتصاددانان گمراهش، شاه آموزگار را نیز نادیده نگرفته است. بهترین دوست آموزگار در دولت کنونى علاوه بر برادرش جمشید، منوچهر گودرزى است. با بسیارى از اقتصاددانان حرفه‏اى دولت تماس نزدیک داشته و با مدیر بودجه یعنى مجیدى و معاون رئیس کل بانک مرکزى، فرمانفرمائیان، نیز
رابطه‏اى تنگاتنگ دارد.      شاید بتوان گفت که آموزگار به حدى طرفدار آمریکاست که در شرایط سیاسى کنونى به نفع وى نمى‏باشد. همسر آمریکایى‏اش نیز هیچ‏گاه نتوانسته است خود را با شرایط ایران وفق دهد و خود آموزگار نیز متوجه شده که انطباق‏پذیرى مجددش با شرایط ایران، ناراحتى‏هایى را برایش فراهم ساخته است. مى‏توان گفت که زیاده از حد به انتقاد از کشورش پرداخته و آمریکا را نیز به خاطر عدم تلاش در حمایت از اشخاص مناسب (امینى و آموزگار)، آن هم در زمان مناسب به باد انتقاد مى‏گیرد.
خلاصه این که وى روش برخورد شاه با مسائل اقتصادى را مطلوب نمى‏پندارد و شاه نیز در انتقاد از سیاست‏هاى اقتصاد نخست‏وزیر امینى، آموزگار را هم از قلم نمى‏اندازد. با این حال، چنانچه امینى، جمشید آموزگار یا منوچهر گودرزى یا رضا انصارى نخست‏وزیر شوند، ممکن است جهانگیر آموزگار نیز به یک  نصب مهم اقتصادى دست پیدا کند. از طرف دیگر به خاطر آمریکایى بودن همسرش، شاید تصمیم
بگیرد که در آمریکا اقامت گزیند. اصولاً او یکى از دوستان آمریکا است که همیشه آن را دیده انتقاد مى‏نگرد.      تذکر: آموزگار اخیرا کار تألیف کتابى تحت عنوان «کمک فنى در تئورى و عمل، مورد ایران» را به پایان رسانده که توسط انتشارات فردریک ا. پراگر، شماره 111 خیابان چهارم، نیویورک به چاپ رسیده
است. هیچ یک از اعضاى هیئت نمایندگى USAID در سفارت این کتاب را هنوز نخوانده‏اند، ولى براى دریافت چند نسخه از آن تقاضانامه فرستاده‏اند.  ال. ام. دون 13 نوامبر 1965 ـ 22/8/44 سند بعدی
خیلى محرمانه 22 نوامبر 1965 ـ 2/9/44، الف ـ 363      جهانگیر آموزگار ـ حدودا 46 ساله و وزیرمختار و سرپرست هیئت اقتصادى واشنگتن است. وى داراى درجه دکتراى اقتصاد از دانشگاه کالیفرنیا مى‏باشد و در آنجا به‏عنوان مدرس اقتصاد نیز کار کرده است. همسر آمریکایى دارد. به هنگام اقامت در آمریکا به‏عنوان یکى از کاندیداهاى مبارزه انتخاباتى مجلس ایران تعیین شد، ولى از بازگشت به ایران خوددارى نمود. در زمان حکومت امینى در 1961 وزیر اقتصاد وى بود و در 1962 وزیر دارایى شد. پس از سقوط امینى وى براى سرپرستى هیئت اقتصادى جدیدالتأسیس ایران به واشنگتن اعزام شد. آموزگار یک اقتصاددان مترقى ایرانى مى‏باشد، اما در مقایسه با برادرش جمشید آموزگار، وزیردارایى فعلى، که سخت‏کوش و عملگرا مى‏باشد، یک تئوریسین است. 
     جهانگیر آموزگار به صراحت در مورد عدم درک شاه از مسائل اقتصادى صحبت مى‏کند و به هیئت‏هاى داراى اختیارات بیشتر معتقد است. وى در سمت رسمى خود بیشتر خرده‏گیر است و مواردى با معطوف کردن توجه خود به موضوعات کوچک، نسبت به موارد مهم سردرگم مى‏شود. در حال حاضر آموزگار باتوجه به اکراه و عدم تمایل هم شاه و هم امینى، احتمالاً بسیار آمریکایى‏تر از آن است که در شرایط سیاسى فعلى ایران به اهداف خود برسد، اما ممکن است در یک شرایط سیاسى متفاوت صاحب قدرت و نفوذ باشد.  سند بعدی
تاریخ: 21 فوریه 1973 ـ 2/12/51 خیلى محرمانه  از: سفارت آمریکا در آتن، 5089 به: وزارت امورخارجه، واشنگتن  موضوع: نامزد ایرانى براى صندوق بین‏المللى پول
     1ـ مینایى، مدیر اداره امور امریکایى وزارت امورخارجه، گزارش مى‏دهد که محمد یگانه، مدیر اجرایى على‏البدل کنونى صندوق بین‏المللى پول، از طرف دولت ایران فراخوانده شده تا رئیس بانک مرکزى شود. دولت ایران پیشنهاد مى‏کند که جهانگیر آموزگار که به‏عنوان وزیر مختار امور اقتصادى در سفارت ایران در واشنگتن مشغول خدمت است، جانشین او گردد. مینایى خاطرنشان مى‏سازد که یگانه نماینده کشورهاى غنا، الجزایر، یمن و یونان نیز مى‏باشد. دولت ایران میل دارد همچنان عضو هیئت مدیره صندوق بین‏المللى پول باشد و در نظر دارد به جلب حمایت کشورهاى فوق بپردازد، چون انتخابات براساس توافق  معى صورت خواهد گرفت. مینایى مى‏افزاید که قبل از آن، صندوق بین‏المللى پول متوجه خواهد شد که از مشورت با ما در مورد طرز برخورد یونان با قضیه نامزد شدن آموزگار براى این سمت، سود برده است. صندوق بین‏المللى پول تردیدى ندارد که این موضوع از حمایت سایر کشورها برخوردار خواهد شد، ولى معتقد است که شاید دوستى دیرین شاه با کنستانتین، از طرف رژیم یونان به صورت یک نکته منفى علیه نامزد ایران به کار گرفته شود. مینایى مى‏خواهد بداند که آیا مى‏توانیم در مورد طرز برخورد یونانى‏ها اقدام مؤثرى انجام دهیم تا به دولت ایران نیز کمک شده باشد که در تضمین پیروزى آموزگار در انتخابات، از تاکتیک‏هاى لازم استفاده کند.      2ـ اقدام مورد تقاضا: چنانچه وزارت‏خارجه و سفارت آمریکا در آتن در مورد طرز برخورد یونان با قضیه نامزدى آموزگار براى احراز این سمت اطلاعاتى ارائه نمایند، موجب امتنان خواهد شد. هک  سند بعدی
جهانگیر آموزگار وزیر مختار در امور اقتصادى، سفارت ایران در واشنگتن خیلى محرمانه       جهانگیر آموزگار، یکى اقتصادانان برجسته ایران، از دسامبر 1962 در سفارت ایران در واشنگتن عهده‏دار اداره امور اقتصادى بوده است. او دوست دارد که خود را سفیر سیار بداند. آموزگار گاهى سیاست‏هاى آمریکا را مورد انتقاد قرار مى‏دهد، اما اصولاً با این کشور برخوردى دوستانه دارد.
     جهانگیر آموزگار در تاریخ 13 ژانویه 1919 در تهران متولد شد. پس از اخذ درجه لیسانس حقوق و
ادبیات از دانشگاه تهران، به آمریکا رفت و در دانشکده اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا در لوس‏آنجلس دکترا دریافت نمود. چند سالى را نیز در دانشگاه کالیفرنیا و کالج اکسیدنتال لوس‏آنجلس به تدریس پرداخت.      آموزگار در سال 1961 به‏عنوان عضو تحقیقاتى مؤسسه بروکینگز به ایران بازگشت. مدتى بعد در همان سال وزیر بازرگانى شد و از ماه مه تا ژوئیه 1962 وزیر دارایى بود. ظرف سال‏هاى 1961 و 1962 ریاست شوراى عالى شرکت ملى نفت ایران و هیئت مدیره شرکت تجارت خارجى را برعهده داشت. همچنین در شوراى عالى اقتصادى، شوراى پول و اعتبار و هیئت مدیره بانک ملى عضویت داشت. وى در ژوئیه 1973 به عنوان مدیر اجرایى صندوق بین‏المللى پول برگزیده شد.       گاهى از اوقات با تمرکز بیش از حد بر روى مسائل جزئى، مسائل مهم را از یاد مى‏برد. او خودپسند است و در صورت مواجه شدن با مخالفت یا دست کم گرفتن، عصبانى و آتشین مزاج مى‏شود. آموزگار زبان انگلیسى را به روانى صحبت مى‏کند. در رشته تحصیلى‏اش کتب و مقالات متعددى را به رشته تألیف در آورده است. آخرین کتاب وى «ایران: توسعه اقتصادى در شرایط دوگانه (1971)» نام دارد. شماره ژوئیه 1973 نشریه  Foreign Affairsدر برگیرنده مقاله‏اى از اوست که «داستان نفت: واقعیت‏ها، تخیلات و بازى منصفانه» نام دارد. آموزگار با یک  ن آمریکایى ازدواج کرده که الینورروث هورن نام دارد. او سه برادر معروف و مهم دارد که عبارتند از:       جمشید آموزگار، وزیر دارایى؛ کورس آموزگار، وزیر مسکن ؛ هوشنگ آموزگار، رئیس اسبق اداره اطلاعاتى دبیرخانه اوپک تا نوامبر 1973. 3 آوریل 1974 ـ 14/1/53 سند بعدی
جهانگیر آموزگار وزیر مختار در امور اقتصادى، سفارت ایران، واشنگتن خیلى محرمانه  عنوان خطاب: آقاى آموزگار
     جهانگیر آموزگار، 56 ساله، از دسامبر 1962 وزیرمختار امور اقتصادى و رئیس هیئت اقتصادى سفارت ایران در واشنگتن بوده است. اگرچه در تئورى از زیردستان سفیر زاهدى است، ولى در انجام وظایف و عملیات استقلال دارد. آموزگار گاهى به انتقاد از آمریکا مى‏پردازد، ولى اصولاً از دوستان آن کشور به شمار مى‏رود.

نقطه‏نظرات
     نویسنده چند کتاب و مقاله در مورد مسائل اقتصادى است. آخرین کتاب وى «ایران: توسعه اقتصادى تحت شرایط دوگانه» (1971) نام دارد. در مقاله‏اى با عنوان «داستان نفت: واقعیت‏ها، تخیلات و بازى منصفانه» (Foreign Affairs، ژوئیه 1973) وى گفته است که عرضه‏کنندگان نفت عامل به وجود آمدن کمبود نیستند و این امر را ناشى از افزایش شدید تقاضا در اروپاى غربى، ژاپن و امریکا مى‏داند. در همان مقاله قید کرده است که اعضاى اوپک مى‏دانند که ذخایر نفت بیش از چند دهه دیگر دوام نخواهند داشت،
بنابراین یا باید اقتصادهاى خود را توسعه داده و متنوع سازند و یا این که در تلاش براى بالا بردن سطح زندگى شکست بخورند.

اطلاعات شخصى
     داراى درجه فوق‏لیسانس اقتصاد از دانشگاه واشنگتن سیاتل، دکترا از دانشگاه کالیفرنیا لوس‏آنجلس. گاهى اوقات بى‏صبر و حوصله و با تمرکز بیش از حد بر مسائل جزئى و مسائل عمده و مهم را از یاد مى‏برد. خودپسند است و یا در برابر مخالفت‏ها یا دست‏کم گرفتن نیز گاهى عصبانى و آتشین مزاج مى‏شود. به زبان انگلیسى به روانى تکلم مى‏کند. سه برادر دارد که عبارتند از: جمشید، وزیر کشور و  مور خدمات شهرى و نماینده ایران در اوپک، کورس که اخیرا وزیر مسکن شد (تا سال 1974)؛ و هوشنگ، رئیس اداره اطلاعاتى دبیرخانه اوپک (تا سال 1973). با یک زن آمریکایى زیبا و باهوش ازدواج کرده است.  سوابق شغلى       قبل از سال 1961: مدرس، در کالج اکسیدنتال لوس‏آنجلس در دانشگاه کالیفرنیا
     1961: پروفسور تحقیقات، مؤسسه بروکینگز، ایران
     1962 تاکنون: وزیرمختار در امور اقتصادى و رئیس هیئت اقتصاد ایران در واشنگتن
     1973 تاکنون: مدیر اجرایى، صندوق بین‏المللى پول.
13 ژوئیه 1975 ـ 22/4/54
سند بعدی
تاریخ: 21 نوامبر 1977 ـ 30/8/56 خیلى محرمانه
از: سفارت آمریکا، تهران ـ 10290 به: وزارت امورخارجه، واشنگتن با اولویت
از وزیر مختار براى سفیر سولیوان مراجع: الف) تهران 9221، ب) تهران 9336، ج) تهران 9826
موضوع: برنامه‏ریزى اقتصادى ایران
     1ـ طى یک گفتگوى مفصل و جامع با اینجانب و کارمند اقتصادى در مورد وضعیت و دورنماى
اقتصادى جارى و دراز مدت ایران، جهانگیر آموزگار، سفیر ایران در آمریکا، از طرز فکر موجود در
محافل دولتى ایران حول و حوش برنامه‏ریزى اقتصادى پرده برداشت. او اخیرا بررسى ویژه به عمل آمده
در سازمان برنامه و بودجه را مطالعه نموده و آن را تلاشى در راستاى «شناخت بیمارى و به منظور دور
ساختن ایران از وضعیتى قلمداد نمود که در آن یک جراح قلب ممکن است مجبور شود به علاج بیمارى
سرطان بشتابد.» وى گفت مقدمات کار فراهم آمده تا گروهى از اعضاى بانک جهانى به بررسى اوضاع
دراز مدت اقتصادى ایران بپردازند و معتقد است که از همکارى کامل و همه جانبه دولت ایران نیز
برخوردار خواهد گردید.
     2ـ در تکمیل و تأیید مفاد آمده در مراجع (الف) و (ب)، آموزگار اظهار داشت که هنوز مشخص نیست
که اسناد برنامه‏ریزیهاى آتى از چه مشکل و محتوایى برخوردار خواهند شد، ولى مى‏داند که قرار نیست
مجوزهاى چند ساله (یعنى پنج ساله) صادر گردد. آنچه ممکن است در کنار بودجه آتى ظاهر شود،
احتمالاً مقدمه‏اى خواهد بود که به تصویب مجلس نیازى نخواهد داشت، ولى اهداف عمرانى را حتما
مشخص خواهد نمود.
     3ـ سفیر آموزگار همچنین گفت که همان نحوه برخورد با رهیافت هندوستان یعنى رهیافت
«خودکفایى» در رابطه با برنامه‏ریزى اقتصادى در اینجا هم مطلوب واقع شده، یعنى، هدفى به نام نیازهاى
اساسى انسانى مشخص و براى تحقق هدف مورد نظر، منابع و روش لازم جمع‏بندى و تعیین خواهد
گردید.
     اظهارنظر: ظاهرا این هم یکى دیگر از روش‏هاى عنوان کردن «کاهش سطح توقعات» و ایجاد
تناسب‏بین توسعه اقتصادى و توان مادى مى‏باشد.
     4ـ شرح تفصیلى گفتگو متعاقبا ارسال خواهد گردید. میکلاس

سند بعدی
مدیر اجرایى صندوق بین‏المللى پول، نایب رئیس بانک بین‏المللى عمران و توسعه
عنوان خطاب: آقاى سفیر
     جهانگیر آموزگار به‏عنوان نماینده اصلى ایران با رتبه سفیرى به‏طور عمده هم در صندوق بین‏المللى پول و هم بانک بین‏المللى عمران و توسعه فعالیت دارد. از سال 1969 در سمت نایب رئیس بانک بین‏المللى عمران و توسعه و از ماه اوت 1973 به عنوان مدیر اجرایى صندوق بین‏المللى پول فعالیت داشته است. وى برادر نخست‏وزیر اسبق ایران (از اوت 1977 تا اوت 1978)، جمشید آموزگار است و قبلاً نیز از سال 1962 تا 1976 در سفارت ایران در واشنگتن به عنوان وزیر مختار در امور اقتصادى فعالیت نموده است.      آموزگار در رشته اقتصاد از دانشگاه واشنگتن سیاتل فوق‏لیسانس و از دانشگاه کالیفرنیاى لوس‏آنجلس درجه تخصصى دکترا گرفت. طى سالهاى 57 ـ 1956 مشاور سازمان برنامه ایران بود و طى سال‏هاى 1960 ـ 1958 نیز در کالج اکسیدنتال لوس آنجلس و نیز دانشگاه کالیفرنیاى لوس‏آنجلس تدریس مى‏نمود. در ایران نیز به‏عنوان یکى از اساتید انستیتوى بروکینگز فعالیت داشت تا این که در سال 1961 به سمت وزیر بازرگانى و گمرکات ایران منصوب گردید. قبل از مشغول به کار شدن در سمت فوق‏الذکر در واشنگتن به سال 1962، مدت کوتاهى نیز به عنوان وزیر دارایى فعالیت کرد.      آموزگار مؤلف آثارى است تحت عناوین، «کمک فنى در تئورى و عمل (1966)، تشکیل سرمایه و منابع مالى توسعه (1971)، و ایران: بررسى اقتصادى (1977) ؛ وى همچنین به‏طور مشترک کتاب دیگرى را تحت عنوان «ایران: توسعه اقتصادى تحت شرایط دوگانه» (1971) تألیف نموده است. آموزگار 59 ساله است و به زبانهاى فرانسه و انگلیس به روانى تکلم مى‏کند. او با یک آمریکایى ازدواج کرده است. 16 اکتبر 1978 ـ 24/7/57

سند بعدی

خیلى محرمانه
جهانگیر آموزگارمدیر اجرایى صندوق بین‏المللى پول و نایب رئیس بانک بین‏المللى عمران و توسعه عنوان خطاب: آقاى سفیر
     جهانگیر آموزگار، برادر نخست‏وزیر اسبق ایران (از اوت 1977 تا اوت 1978) از سال 1962 تا سال  1976 وزیر مختار امور اقتصادى سفارت ایران در واشنگتن بود. قبل از انتصاب به این سمت در سال
1962، وى مدت کوتاهى در سمت وزیر دارایى فعال بود. آموزگار گهگاه از آمریکا انتقاد مى‏کند، ولى اصولاً با این کشور برخوردى دوستانه دارد. اگرچه از سال 1973 در صندوق بین‏المللى پول فعالیت داشته است، ولى هنوز هم با تهران روابط کارى بسیار نزدیک و صمیمانه‏اى دارد. او که یک اقتصاددان مجرب است، گاهى با تمرکز بیش از حد نیاز بر مسائل جزئى، موضوعات عمده را نادیده مى‏گیرد. وى فردى خودپسند است و چنانچه با مخالفت یا بى‏اعتنایى مواجه شود، عصبانى و آتشین مزاج مى‏گردد. آموزگار معتقد است که تنها راه‏حل مسئله بى‏ثباتى پول جهان، عزم راسخ و هماهنگ قدرت‏هاى عمده اقتصادى در راستاى نیل به سیاست‏هاى منسجم و بسیط مالى و پولى است که زمینه‏ساز رشد غیر تورم‏زا مى‏گردد. او اعتراف  ى‏کند که این‏گونه هماهنگى موجب از دست رفتن بخشى از حاکمیت ملى  واهد شد، ولى پیش‏بینى مى‏کند که در صورت فقدان این تلاش مشترک، بى‏ثباتى پیوسته مانند پول ملى  ر دوره‏هاى فلاکت و سختى به جریان مى‏افتد. آموزگار، از دانشگاه واشنگتن سیاتل و نیز دانشگاه کالیفرنیاى لوس‏آنجلس در رشته اقتصاد به ترتیب لیسانس و دکترا گرفت. از سال 1969 تاکنون نایب رئیس بانک بین‏المللى عمران و توسعه بوده است. کتب ذیل را تحت عناوین، کمک فنى در تئورى و عمل (1966)،
تشکیل سرمایه و منابع مالى توسعه (1971)، و ایران: دورنماى اقتصادى (1977) به رشته تألیف در آورده است. او کتاب ایران: توسعه اقتصادى تحت شرایط دوگانه را نیز به صورت مشترک تدوین نموده است
(1971). او به زبان فرانسه و انگلیسى تکلم مى‏کند. آموزگار 59 ساله است. 19 اکتبر 1978 ـ 27/7/57


مجموعه اسناد بدست آمده از لانه جاسوسی در تهران – کتاب هشتم