کمی کتاب در برف و دود انفجار؛ نمایشگاه کتاب بیروت پایان یافت

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از الشرق الاوسط، بازدیدکنندگان پنجاه و هفتمین نمایشگاه سالانه کتاب بیروت که در ابعاد بین المللی برگزار می شود، ممکن است امسال دیرتر از خاطر بازدیدکنندگانش برود، زیرا آنها به محض ورود با شعاری روبه رو می شدند که می توانست خنده دار باشد: «نه کتاب، نه انقلاب»!

از زمان اوج‌گیری بیداری اسلامی که منطقه را از سال 2011 تاکنون  تکان داده‌است، به نظر می رسد کتابخوانان عرب علاقه شان را به کتاب از دست داده‌اند و بیشتر از این که وقتشان را صرف خواندن کتاب کنند، به براندازی زمامدارانشان فکر می کنند. به همین دلیل فروش کتاب در منطقه به شدت کاهش یافته و بازار مورد نظر ناشران به شکل معناداری کم شده است.

شاید حاضرنبودن کشورهای مصر، سوریه و لیبی در این نمایشگاه شاخص خوبی برای نشان دادن سختی این دوران باشد. این غیبت اگر به غیبت عراق که در سه سال اخیر غایب بزرگ این نمایشگاه بوده، افزوده شود و نیز با حضور مشتاقانه تونس، کشوری که روشن کننده چراغ بهار عربی بود و به اعتراف ناشران شرکت کننده اش «سالی پر کابوس» را پشت سر گذاشت، جمع زده شود، آنوقت  بتوان روزگار ناشران عربی را دریافت.

با همه اینها باز شنیدن گزارش‌های حاکی از این که مرگ کتاب عربی زبان فرا رسیده، قابل قبول نیست و چنین پیش بینی هایی اندکی اغراق آمیز به نظر می رسد. شگفت انگیزتر از همه این که این نمایشگاه در فضای بیم و هراسی گشایش‌‌‌‌‌‌یافت که زاییده حمله به بخش های مختلف بیروت در هفته های اخیر بود و این نگرانیها، با پتویی وهم آور از برفی که همه شهر را پوشانده بود، تکمیل شد.

با همه اینها، رانیا المعلم مدیر انتشارات بیروتی دارالساقی باور دارد که وضع این رویداد خیلی بدتر از سال پیش نبود. وی می گوید: درست است که همه این مسایل دست به دست هم داد تا امسال بازدیدکنندگان کمتری راهی نمایشگاه کتاب بیروت شوند، اما این دلیل، قابل قبول نیست که بگوییم بازدیدکنندگان این نمایشگاه دست خالی بیرون رفتند. به گفته وی، امسال هر چند بازدیدکنندگان کمتر بودند، اما اشتیاق بیشتری به خرید کتاب از خود نشان دادند و انتشارات دارالساقی با همان تعداد از عناوین جدید که سال پیش در نمایشگاه شرکت کرده بود، یعنی 40 عنوان کتاب جدید، در این نمایشگاه شرکت کرد و با کاهش فروش کتاب نیز روبه‌رو نشد. وی تاکید کرد که کتاب عربی زبان همچنان می تواند به حیات خود ادامه دهد و سلامت خود را حفظ کند.

رعنا ادریس مالک دارالعرب، دیگر انتشاراتی بیروتی نیز دیدگاهی خوشبینانه دارد و می گوید: مانند انتشارات دارالساقی با 40 عنوان کتاب جدید در این نمایشگاه شرکت کردیم و شاهد بودیم که اشتیاق زیادی برای خریدن کتاب‌های نویسندگان معتبر چون ادوارد سعید، الیاس خروی، حنان الشیخ، هدا برکات، سما ادریس و محمد شمس الدین وجود دارد. او گفت: امسال شاهد افزایش علاقه به آثار نویسندگان ترکیه نیز بوده‌است.

ادریس در ستایش بازدیدکنندگان امسال گفت: بر کتابخوانان لبنانی درود می فرستم. آنها هر اندازه که وضع اقتصادی بد بوده باشد، ما را تنها نگذاشتند. حتی امسال، با وجود نامناسب بودن وضع اقتصادی، هوای بد و برفی، در کنار انفجارها و اوضاع امنیتی، باز هم برای کتاب اهمیت قایل شدند.

رشا الامیر رمان نویس و مالک انتشارات دارالجدید از نمایشگاه امسال ابراز خوشحالی کرد و گفت: امسال سالی خوب بود.
 اونیز مشتاقانه به آینده نگاه می کند و می گوید: درقرنی که جهان شاهد بیشترین تغییرات است، متخصصان و صنایع از همیشه متحدتر هستند و صنعت نشر کتاب از انتشارات چاپی به کتاب‌های الکترونیک روی آورده ، ناشران منطقه نیاز دارند تا از ورود نظریات جدید به صنعت کتاب استقبال کنند. او گفت که فکر می کند ادغام این نمایشگاه با نمایشگاه کتاب فرانسوی زبان بیروت که هر سال برگزار می شود و با فاصله اندکی پس از این نمایشگاه ، درهایش را به روی بازدیدکنندگان می گشاید، می تواند فرصت مناسبت تری را برای هر دو گروه از ناشران فراهم آورد.

وی افزود که به جهان نشر و کتاب از دو دید مختلف نگاه می کند: دیدگاه تجاری و دیدگاه دیگری که برایش اهمیت بیشتری دارد یعنی دید سرنوشتی. او گفت که منظورش از دیدگاه سرنوشتی، سرنوشت کل منطقه است و خاورمیانه را مجموعه‌ای متنوع از اقلیت های مختلف و متنوع می داند و از این که ناشران ایرانی نیز در این نمایشگاه غرفه خاص خود را داشتند، خوشحال است. وی افزود: قدم بعدی دعوت از ناشران ترکیه است تا در این نمایشگاه شرکت کنند. وی تاکید کرد : چرا نباید مغربی‌ها و الجزایری‌ها در این نمایشگاه حضور داشته باشند؟ وی گفت: وظیفه ما این است تا همه آنها را ترغیب کنیم در این رویداد شرکت کنند و همه از این منافع بهره مند شویم.

امیر گفت که دنیای کتاب را راه حلی برای کمک به همه، به عنوان فرد و نیز به عنوان جامعه می بیند و معتقد است در آب های متلاطم جهانی شدن، این دنیا می تواند به ما کمک کند  در هر موقعیتی از آن بهره مند شویم. او گفت: نمایشگاه کتاب، کارگاه چنین نمادهایی است که می تواند در جهان پرخشونت امروز، ما را به جلو ببرد.

این نویسنده و ناشر تاکید کرد: به نمایشگاه زیبای ما خوش آمدید. در این جهان حرف‌های زیادی برای گفتن داریم و می توانیم از همه زبان‌ها درخواست کنیم به ما بپیوندند.

پنجاه و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب بیروت از ششم تا شانزدهم دسامبر برگزار شد.