15 اردیبهشت 1393

کتابشناسی استاد مطهری؛ آیینه تمام عیار یک تفکر


کتابشناسی استاد مطهری؛ آیینه تمام عیار یک تفکر


در گزارش کتابشناسی شهید مطهری سعی شده است تا با گردآوری فهرستی کامل از آثار استاد و ارائه گلچینی از کتاب‌های تالیف‌شده در معرفی او، تصویری کلی از سیر اندیشه و تفکر این اندیشمند معاصر ترسیم شود.
دوازدهم اردیبهشت ماه، سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری است؛ عالمی که با وقف زندگی خود در مسیر تعالی اندیشه اسلامی و شرح و بسط این اندیشه در شئون مختلف زندگی انسان، خدماتی ارزنده‌ را به جامعه اسلامی و ایرانی، عرضه داشته است.

شناخت تفکر استاد مطهری از خلال آثارش ــ که آیینه تمام عیار تفکر اوست ــ تا حدود زیادی قابل دستیابی است و شاید ازین منظر کتاب‌شناسی شهید مطهری، قابل تامل و درخور توجه باشد.

در این گزارش سعی شده با گردآوری فهرستی کامل از آثار استاد مطهری و نیز ارائه گلچینی از کتاب‌های تالیف‌شده در معرفی او، تصویری کلی از سیر اندیشه و تفکر این اندیشمند معاصر ترسیم شود.

اندیشه اسلامی
یکی از ویژگی‌های برجسته آثار استاد مطهری، بهره گیری از اندیشه اسلامی برای تبیین و توصیف پدیده‌ها و زمینه‌های اجتماعی و سیاسی است. همچنین او همواره کوشیده است تا برای ترسیم افق آینده جامعه و سیاست نیز از همین تفکر و اندیشه بهره گیرد. کتابهایی که در زیر خواهند آمد، تجلی چنین رویکردی از سوی او هستند:

• اح‍ی‍ای‌ ت‍ف‍ک‍ر اس‍لام‍ی‌، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، 106 صفحه، چاپ چهل و یکم 1392، 27000 ریال.
• آینده انقلاب اسلامی، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 336 صفحه، چاپ بیست و نهم، 1387، 28000 ریال.
• پ‍ان‍زده‌ گ‍ف‍ت‍ار، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 343 صفحه، چاپ بیست و یکم 1392، 60000 ریال.
• پ‍ن‍ج‌ م‍ق‍ال‍ه‌، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، 122 صفحه، چاپ یازدهم 1392، 20000 ریال.
• پیرامون جمهوری اسلامی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 156 صفحه، چاپ هجدهم 1384، 65000 ریال.
• مجموعه یادداشتها، سخنرانیها و مصاحبه‌های استاد شهید مرتضی مطهری پیرامون انقلاب اسلامی، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 196 صفحه، چاپ اول ؟، 100 ریال.
• یادداشتهای استاد مطهری، مرتضی مطهری، 12 جلدی، در سالها و چاپهای متعدد انتشار یافته است.

پاسخ به نیازهای زمان ما
کالبدشکافی رویکرد اسلام نسبت به نیازهای جامعه بشری در عصر کنونی و همچنین آشکار کردن حدود وظایف الهی و آنچه مسلمانان باید در مورد آن‌ها مقید باشند، یکی دیگر از ویژگی‌های آثار شهید مطهری است. نمونه‌ای ازین آثار عبارتند از:

• اس‍لام‌ و ن‍ی‍ازه‍ای‌ زم‍ان، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، دو جلدی، چاپ بیستم 1387، 15000 ریال.
• ام‍ام‍ت‌ و ره‍ب‍ری‌، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، 171 صفحه، چاپ پنجاه و سوم 1392، 36000 ریال.
• ام‍داده‍ای‌ غ‍ی‍ب‍ی‌ در زن‍دگ‍ی‌ ب‍ش‍ر، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، 182 صفحه، چاپ بیست و هفتم، 30000 ریال.
• پاسخ های استاد به نقدهایی بر: کتاب مسئله حجاب، مرتضی مطهری، 82 صفحه، چاپ ؟ 1381، 3500 ریال.
• تعلیم و تربیت در اسلام، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 302 صفحه، چاپ هشتادو یکم 1392، 75000 ریال.
• جهاد، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 114 صفحه، چاپ بیست و چهارم 1392، 19000 ریال.
• حج، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 141 صفحه، چاپ دهم 1391، 20000 ریال.
• زندگی جاوید یا حیات اخروی، مرتضی مطهری، قم: صدرا، چاپ چهاردهم 1377، 1500 ریال.
• سیری در سیره نبوی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 56 صفحه، چاپ ؟ 1392، 11000 ریال.
• کلیات علوم اسلامی: منطق، فلسفه، کلام، عرفان، اصول فقه، فقه، حکمت عملی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 424 صفحه، چاپ ؟ 1385، 20000 ریال.
• مسئله حجاب، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 250 صفحه، چاپ هفتاد و چهارم ؟، 15000 ریال.
• مسئله ربا به ضمیمه بیمه، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 345 صفحه، چاپ یازدهم 1380، 6000 ریال.
• معاد، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 241 صفحه، چاپ چهاردهم 1385، 13000 ریال.
• نبوت، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 304 صفحه، چاپ هجدهم 1391، 50000 ریال.
• نظام حقوق زن در اسلام، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 469 صفحه، چاپ بیست و چهارم 1376، 7500 ریال.
• نظری به نظام اقتصادی اسلام، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 246 صفحه، چاپ سیزدهم 1385، 11000 ریال.
• وحی و نبوت، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 154 صفحه، چاپ هجدهم 1382، 6000 ریال.
• ولاء‌ها و ولایت‌ها، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 88 صفحه، چاپ اول 1358.

انسان کامل و انسان در جهان
بدون شک دغدغه همه ادیان الهی و فلسفه‌های بشری، ارائه الگویی از انسان کاملی است که علاوه بر تأمین نیازهای مادی و معنوی خود به نحو شایسته و در مقابل سایر ارکان هستی نیز مسئول و متعهد است و در مسیر تکامل به نحو احسن گام برمی‌دارد. چنین انسانی، درک درستی از مبدأ هستی و هدف حضور خود در عالم دارد و اصول اخلاق را به عنوان یکی از شاخص‌های هدایت خود برمی‌گزیند. اخلاق، عرفان و معرفت از نگاه مطهری نیز مغفول نمانده و در برخی از آثار او نمود یافته است؛ آثاری نظیر:

• اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 105 صفحه، چاپ سی و چهارم 1391، 11000 ریال.
• گفتارهایی در اخلاق اسلامی: توکل، رضا، صبر، طول امل، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 160 صفحه، چاپ هفتم 1392، 35000 ریال.
• انسان کامل، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 329 صفحه، چاپ پنجاه و هفتم 1392، 60000 ریال.
• انسان و ایمان، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 94 صفحه، چاپ اول 1358، 40 ریال.
• انسان و سرنوشت، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 142 صفحه، چاپ اول 1358، 80 ریال.
• آزادی معنوی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 271 صفحه، چاپ ؟ 1387.
• تماشاگه راز: مباحثی پیرامون شناخت واقعی خواجه حافظ، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 197 صفحه، چاپ اول 1359، 78 ریال.
• توحید، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 326 صفحه، چاپ بیست و یکم 1391، 50000 ریال.
• جاذبه و دافعه علی (ع)، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 168 صفحه، چاپ ؟ 1386.
• جهانبینی توحیدی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 110 صفحه، چاپ اول 1358، 250 ریال.
• حکمتها و اندرزها، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، چاپ ؟ 1385.
• خدا در زندگی انسان، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 112 صفحه، چاپ های متعدد در سالهای مختلف.
• داستان راستان، مرتضی مطهری، دو جلد در یک مجلد، 363 صفحه، چاپ سی و یکم ؟، 50000 ریال.
• سیری در نهج البلاغه، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 319 صفحه، چاپ چهل و ششم 1389، 3000 ریال.
• عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت حسینی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 156 صفحه، چاپ دوم 1391، 25000 ریال.
• فطرت، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 274 صفحه، چاپ بیست و چهارم 1391، 35000 ریال.
• فلسفه اخلاق، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 254 صفحه، چاپ سی و هشتم 1392، 450000 ریال.
• مسئله شناخت، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 252 صفحه، چاپ بیست و نهم 1391، 35000 ریال.
• مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی شامل بخشهای: ۱- انسان و ایمان، ۲- جهان بینی توحیدی، ۳- وحی و نبوت، ۴- انسان در قرآن، ۵- جامعه و تاریخ، ۶- امامت و رهبری، ۷- زندگی جاوید یا حیات اخروی، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 520 صفحه.
• مقدمه ای بر جهانبینی اسلامی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 7 جلدی، در سالهای متعدد چاپ شده است.
• نقدهای استاد مطهری بر کتاب شهید جاوید، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 94 صفحه، چاپ دوم 1380، 2500 ریال.
• هدف زندگی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 105 صفحه، چاپ هجدهم 1392، 25000 ریال.

تاریخ و تاریخ دین
بررسی تاریخ اسلام، مطالعه پیرامون رابطه اسلام و ایران و کالبدشکافی نهضتهایی دینی نظیر قیام عاشورا نیز از نگاه استاد مطهری نادیده گرفته نشده است و در این زمینه نیز آثاری از سوی او تالیف شده‌اند:

• اسلام و ایران، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 94 صفحه، چاپ سوم 1392، 80000 ریال.
• ب‍ررس‍ی‌ اج‍م‍ال‍ی‌ از: ن‍ه‍ض‍ت‍ه‍ای‌ اس‍لام‍ی‌ در ص‍د س‍ال‍ه‌ اخ‍ی‍ر، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، 109 صفحه، چاپ اول 1358، 70 ریال.
• پیامبر امی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 118 صفحه، چاپ بیست و سوم 1390، 80000 ریال.
• تحریفات در واقعه تاریخی کربلا، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 91 صفحه، چاپ دوم 1391، 20000 ریال.
• تحلیل واقعه عاشورا، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 116 صفحه، چاپ اول 1391، 12000 ریال.
• جامعه و تاریخ، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 246 صفحه، چاپ اول 1358.
• ختم نبوت، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 114 صفحه، چاپ بیست و پنجم 1392، 18000 ریال.
• خدمات متقابل اسلام و ایران، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 611 صفحه، چاپ چهل و ششم 1391، 100000 ریال.
• عنصر تبلیغ در نهضت حسینی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 138 صفحه، چاپ ؟ 1391، 24000 ریال.
• قیام و انقلاب مهدی (ع) از دیدگاه فلسفه تاریخ و مقاله شهید، مرتضی مطهری، 120 صفحه، چاپ بیست و هفتم .1384
• کتابسوزی ایران و مصر، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 104 صفحه، چاپ ؟ 1357، 30 ریال.
• نامه تاریخی استاد مطهری به امام خمینی، شورای نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری، 47 صفحه، چاپ پنجم 1386، 6000 ریال.
• نب‍رد ح‍ق‌ و ب‍اطل‌ ب‍ه‌ ض‍م‍ی‍م‍ه‌ ت‍ک‍ام‍ل‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ ان‍س‍ان‌ در ت‍اری‍خ، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، تهران: صدرا، چاپ سی و چهارم 1392، 25000 ریال.
• نهضت های اسلامی در صدساله اخیر، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 112 صفحه، چاپ چهاردهم 1370.
• ولایتعهدی امام رضا (ع)، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 88 صفحه، چاپ ؟ 1392، 15000 ریال.

فلسفه و نقد فلسفه
تسلط شهید مطهری به حوزه فلسفه اسلامی و چالشهایی که او با فلسفه‌ها و مکاتب همعصر خویش به ویژه مارکسیسم داشت، زمینه را برای نگارش و خلق آثاری در این باره فراهم کرده است:

• درسهای اسفار (مباحث قوه و فعل)، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 5 جلدی، چاپ در سالهای متعدد.
• شرح منظومه، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 403، چاپ چهاردهم 1388، 35000 ریال.
• عدل الهی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 318 صفحه، چاپ چهلم 1392، 55000 ریال.
• عل‍ل‌ گ‍رای‍ش‌ ب‍ه‌ م‍ادی‍گ‍ری‌: م‍ق‍دم‍ه‌ م‍ات‍ری‍ال‍ی‍س‍م‌ در ای‍ران‌، م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌، 194 صفحه، چاپ سی و هفتم 1392، 40000 ریال.
• مقالات فلسفی، مرتضی مطهری، قم: صدرا، 327 صفحه، چاپ دوازهم 1388، 28000 ریال.
• نقدی بر مارکسیسم، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، 349 صفحه، چاپ اول 1358، 320 ریال.

استاد در نگاه دیگران
ابعاد گسترده دانش استاد شهید مطهری در حوزه دین و فلسفه و همچنین شخصیت سیاسی و انقلابی او سبب شده که با گذشت سه دهه از شهادت وی، معرفی شخصیت او و تحلیل آثارش، بهانه نگارش آثاری باشد. گلچینی از این آثار به صورت فهرستوار در زیر آمده‌است:

• اتحاد اسلامی در آثار شهید آیت‌الله مطهری، حمید جاوید موسوی، تهران: صدرا، 159 صفحه، چاپ دوم 1386، 10000 ریال.
• ادراک‌ ف‍طری‌: در آث‍ار ش‍ه‍ی‍د م‍طه‍ری‌، اب‍ن‌س‍ی‍ن‍ا، دک‍ارت‌، لاک‌ و چ‍ام‍س‍ک‍ی‌، ع‍ل‍ی‌اص‍غ‍ر خ‍ن‍دان‌، قم: کتاب طه، 363 صفحه، چاپ ؟ 1383، 24000 ریال.
• اس‍ت‍اد ش‍ه‍ی‍د (م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌) ب‍ه‌روای‍ت‌ اس‍ن‍اد، ت‍دوی‍ن‌ م‍رک‍ز اس‍ن‍اد ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، ت‍ه‍ران‌: م‍رک‍ز اس‍ن‍اد ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، 385 صفحه، چاپ دوم 1383، 25000 ریال.
• اس‍ت‍اد م‍طه‍ری‌ و روش‍ن‍ف‍ک‍ران‌، اک‍ب‍ر رح‍م‍ت‍ی، تهران: صدرا، 152 صفحه، چاپ دهم 1387، 10000 ریال.
• اس‍ت‍اد م‍طه‍ری‌ و ک‍لام‌ ج‍دید، اح‍د ف‍رام‍رز‌ق‍رام‍ل‍ک‍ی‌، تهران: پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و ان‍دی‍ش‍ه‌ اس‍لام‍ی‌، 403 صفحه، چاپ سوم 1384، 38000 ریال.
• اص‍ول‌ ف‍ق‍ه‌ در آث‍ار اس‍ت‍اد ش‍ه‍ی‍د م‍رت‍ض‍ی‌ م‍طه‍ری‌،ج‍واد رض‍وی‌، قم: انصاری، 144 صفحه، چاپ ؟ 1378، 4400 ریال.
• ام‍ام‌ ح‍س‍ی‍ن‌(ع‌) از دی‍دگ‍اه‌ ش‍ه‍ی‍د م‍طه‍ری‌(ره‌)، ع‍ل‍ی‌ ب‍اق‍ی‌ ن‍ص‍رآب‍ادی، تهران: سپهر اندیشه، 176 صفحه، چاپ ؟ 1381، 7500 ریال.
• امر به معروف و نهی از منکر در آثار استاد مطهری، حسین جوادی‌نیا، تهران: صدرا، 215 صفحه، چاپ پنجم 1391، 30000 ریال.
• ان‍دی‍ش‍ه‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ م‍ت‍ف‍ک‍ران‌ م‍س‍ل‍م‍ان‌ از خواجه نظام‌الملک تا مطهری، تقی آزاد ارمکی‌، تهران: جهاد دانشگاهی، 272 صفحه، چاپ اول 1377، 9300 ریال.
• اندیشه های تربیتی استاد مرتضی مطهری رحمه‌الله، شهاب‌الدین مشایخی‌راد، قم: دفتر عقل، 196 صفحه، چاپ اول 1388.
• انسان و خدا از دیدگاه شهید مطهری، فرشته ابوالحسنی‌نیارکی، تهران: بینش مطهر، 200 صفحه، چاپ اول 1390، 50000 ریال.
• انقلاب اسلامی از دیدگاه شهید مطهری، علی تاجدینی،تهران: شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، 174 صفحه، چاپ اول 1373، 2500 ریال.
• آزادی از دیدگاه اسلام (بررسی دیدگاه استاد مطهری پیرامون آزادی)، پژوهشگران: مریم اوتادی، فاطمه بهرامگیری، معصومه تختی؛ زیرنظر طیبه ماهروزاده، تهران: تک انس، 165 صفحه، چاپ ؟ 1385.
• آزادی سیاسی در اندیشه آیه‌الله مطهری و آیه‌الله بهشتی./ شریف لک‌زایی؛ تهیه‌ دانشگاه‌ باقرالعلوم علیه‌السلام، قم: وستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه قم)‏، 160 صفحه، چاپ دوم 1387، 22000 ریال.
• آفتاب مطهر: زندگی، اندیشه و خدمات علمی و فرهنگی علامه شهید آیت‌الله مرتضی مطهری، محمد‌تقی مصباح‌ یزدی؛ تدوین غلامرضا گلی زواره، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 280 صفحه، چاپ دوم 1389، 36000 ریال.
• آینده بشریت از دیدگاه شهید مطهری، سعید حسینی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه‌الله‏، 320 صفحه، چاپ دوم 1388، 38000 ریال.
• بازفهمی اندیشه‌های استاد مطهری، تدوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، پژوهشکده فرهنگ و معارف، اداره تدوین آثار علمی، تهران: دفتر نشر معارف، 279 صفحه، چاپ اول 1381.
• بررسی تطبیقی آراء تربیتی کانت و مطهری، زهرا موسوی، تهران: سیب سبز، 217 صفحه، چاپ اول 1392، 80000 ریال.
• ب‍ررس‍ی‌ م‍ق‍ای‍س‍ه‌ای‌ م‍ف‍ه‍وم‌ ع‍دال‍ت‌ (از دی‍دگ‍اه‌ م‍طه‍ری‌، ش‍ری‍ع‍ت‍ی‌، س‍ی‍د ق‍طب‌)، ع‍ل‍ی‍رض‍ا م‍رام‍ی‌، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 197 صفحه، چاپ اول 1378، 7000 ریال.
• بررسی، مقایسه و نقد آرای استاد شهید مطهری و دکتر شریعتی درباره علل انحطاط مسلمین، علی لهی‌تباری؛ تدوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی، قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دفتر نشر معارف، 296 صفحه، چاپ اول 1391.
• بنیادهای اجتماعی وقوع انقلاب اسلامی در نظریه علامه مرتضی مطهری، مهدی جمشیدی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، 190 صفحه، چاپ اول 1390، 35000 ریال.


ایبنا