پاسخ امام خمینی به پرسش از آزادی حجاب، آزادی احزاب و نوع مسوولیت خویش در جمهوری اسلامی

گفت و گوی امام خمینی در 7 بهمن 1357 با خبرنگاری فرانسوی در نوفل لوشاتو،  یکی از پراهمیت ترین گفت و گوهای ایشان درباره ماهیت نظام جدید جمهوری اسلامی است که به پرسشهایی بنیادین درباره این نظام  پاسخ میدهد.

به گزارش جماران، نکته قابل تأمل دیگری که پاسخهای امام خمینی به این خبرنگار فرانسوی دیده می شود؛ عدم اظهار نظر مستقیم درباره تصمیماتی همچون فروش نفت، یاسرعرفات و بحران خاورمیانه، سرمایه گذاریهای فرانسویها و تدابیر اقتصادی نظام سیاسی جدید است. ایشان اظهار نظر درباره تمامی موارد پیش گفته را به دولت آینده و تصمیمات کارشناسان اقتصاد موکول و تأکید می کنند:من مسئولیت ریاست جمهوری را به عهده نمی‌گیرم. کار من هدایت آنهاست.

به گزارش جماران، متن کامل این گفت و گو به شرح زیر است:

رفتن شما به تأخیر افتاد. تظاهرات دیروز با خشونت کوبیده شد و به نظر می‌رسد که رفتن شاه تعیین کننده نیست. آیا شما در استقرار حقوق اسلامی به تردید افتاده اید؟

 آنطور که ما در نظر داریم باید شاه و رژیم سلطنتی و حکومت منصوب شاه - تمام - بروند؛ و با استقرار حکومت اسلامی وضع تثبیت خواهد شد. آنچه وضع را متزلزل می‌کند دولت و بعضی از ارتشیان دست نشانده اوست. من بارها گفته‌ام که ارتش با ماست. تمام این خشونتها از تنی چند فرماندهان است که ناچار با شکست روبه رو هستند.
 در محدوده یک جمهوری اسلامی قشون چه خواهد شد؟ آیا کماکان از مدرنترین وسایل برخوردار خواهد شد؟
 البته ما ارتش لازم داریم، و با استقرار جمهوری اسلامی باید ارتش قوی باشد اما به نفع مردم. ارتش باید در خدمت ملت باشد و نه در خدمت اجانب و برای سرکوبی ملت. تاکنون ارتش را طوری انتخاب کرده بودند که کارش سرکوبی ملت بود. تنی چند فرماندهان خائن به سود اجانب عمل می‌کردند؛ اینان که کنار بروند ارتش در خدمت ملت در خواهد آمد و از مدرنترین وسایل برخوردار خواهد بود. البته از وسایل مدرنی که به درد ارتش بخورد نه اینهایی که فعلاً به درد مستشاران امریکایی می‌خورد و بس.
 چه رفتاری در برابر سرمایه گذاریهای فرانسه و قراردادهایی که با فرانسه امضا شده است اتخاذ خواهید کرد؟
 این امور راجع به دولت آینده است. البته قراردادهایی که به نفع ملت باشد محترم [است‌] و آنچه به ضرر ملت باشد ملغی خواهد شد. فکر نکنید که چون من در فرانسه هستم‌ قدمی به نفع فرانسه که به ضرر ملت خودمان باشد بردارم. فرانسه هم مثل سایر کشورهاست. من به مبارزه خود در هر کجا که باشد ادامه می‌دهم؛ فرانسه و جای دیگر ندارد. البته فعلاً از فرانسه - شخصاً - متشکرم.
 آقای تهرانی که از شورای سلطنت استعفا کرده است آیا نمی‌تواند نقش واسطه مفیدی را میان شما و ارتش و بختیار ایفا کند؟
 دولت بختیار، دولت غیرقانونی [است‌] و وساطت با او هیچ معنی ندارد؛ و ارتش هم مقامی نیست که بتوان با او وارد مذاکره شد و تفاهم نمود.
 چرا پیشنهاد بختیار را درباره دادن امکان انتخاب به ملت - میان جمهوری اسلامی و یک رژیم دیگر - قبول نمی‌کنید؟
 بختیار غیرقانونی است و ملت با او مخالف است. او از نظر من یک فرد خائن است.
 شما با اسرائیل مخالفید و از یاسر عرفات حمایت می‌کنید. رفتار شما در بحران خاورمیانه چه خواهد بود؟
 این امور مربوط به دولت آتیه است و من فعلاً نمی‌توانم در این باره اظهارنظر کنم. البته به محض آمدن یک حکومت مردمی‌ روی کار، با اسرائیل قطع رابطه خواهیم کرد؛ چون غاصب است.
آیا شما این فرض را مورد بررسی قرار داده اید که خودْ مسئولیت جمهوری اسلامی را برعهده بگیرید؟ در چه حدود و با چه شرایطی؟
 خیر؛ من مسئولیت ریاست جمهوری را به عهده نمی‌گیرم. کار من هدایت آنهاست.
 شما در پنجشنبه گذشته احتمال حوادث وخیمی را هنگام ورود خود به تهران دادید. حوادث ساعات اخیر مؤید این بیم هست؟
 تا این رژیم هست و تا این دولت غاصب سرِ کار است این احتمالها را می‌دهم. وقتی این دولت برود اوضاع آرام می‌شود. شخص من مطرح نیست. من از خدا می‌خواهم تا در برابر ملتم به شهادت برسم و در کنار آنها کشته شوم. من بارها گفته‌ام که من با یک شخص عادی یکی هستم.
 جمهوری اسلامی، آنطور که شما در نظر دارید، بر پایه چند حزبی خواهد بود؟ و آیا گرایشهای مذهبی دیگر و غیرمسلمان، محترم شمرده خواهد شد؟
 همه احزاب در ایران آزاد خواهند بود مگر آنکه مخالف با مصالح ملت باشد؛ در آن صورت از فعالیت آنها جلوگیری می‌شود. لکن اظهار عقاید آزاد است. اقلیتهای مذهبی نیز همه محترم هستند و حقوق آنان در اسلام و جمهوری اسلامی محفوظ است.

 هیچ کس نقش «سیا» را در استقرار رژیم شاه و نگاه داشتن و حفظ دولت بختیار انکار ندارد. در این شرایط چگونه می‌توان مانع یک عمل نظامی قهرآمیز تحت رهبری امریکا شد؟
 به همان ترتیب که شاه از بین رفت اراده ملت بر همه مشکلات غلبه خواهد کرد. و ارتش، غیر از چند نفر از سران آن، از مردمند و با ما هستند.
 شما از حمایتهای خارجی برخوردارید؟
 هیچ حمایتی از ما نشده است. گاهی لفظاً اظهار حمایت شده است لکن حمایت عملی به هیچ وجه وجود ندارد؛ و ما محتاج هیچ حمایتی نیستیم. ملت ایران اراده کرده است تا پیروز شود و حتماً پیروز خواهد شد.
-وقتی حکومت بختیار برود چه تدابیر اقتصادی فوری باید اتخاذ کرد؟
 برای نجات اقتصاد کشور ما علمای اقتصاد داریم؛ آنان را به کار وامی داریم تا اولویتها را معین کنند. ما می‌دانیم که اقتصاد کشور منهدم شده است و بعد از پیروزی با بحرانهای اقتصادی عظیمی روبه رو هستیم. چون شاه برای آرامش خیالی ایران، پولی در بانکها نگذاشته است و افراد خائن پولهای گزافی از کشور خارج کرده‌اند. ولی ما اشخاصی داریم که می‌توانند راه حلها را بیابند. و چون ملت همه از جمهوری اسلامی پشتیبانی می‌کنند، امیدواریم بتوانیم بر مشکلات غلبه کنیم و جهات مادی و معنوی خود را سامان بخشیم، و به امید خدا ایران را از نو بسازیم. ولی باز باید اقرار کنم که مشکلات بزرگ اقتصادی در پیش است.
 آیا شما امشب می‌روید؟ چه خواهید کرد اگر فرودگاه بسته باشد؟ گفته شده از راه دیگری خواهید رفت؛ چه راهی؟
تا فرودگاه بسته باشد نخواهم رفت؛ و به محض باز شدن، خودم را به هم میهنانم خواهم رساند تا در کنار آنان یا پیروز شوم و یا کشته.
 بعضی می‌گویند شما غرب را به لرزه درآورده اید. آیا ما غربیها حق داریم از شما بترسیم؟
 اما اینکه می‌گویید غرب به لرزه درآمده، اگر از این لحاظ است که ما مطلب حقی گفته ایم و بدین مناسبت قلب مردم غرب را به لرزه انداخته است، مایه ترس نیست؛ مایه امید است. غرب باید امیدوار باشد که ملتی برای گرفتن حق خود، این چنین قیام کرده است. بله، ممکن است دولتهای غربی که احتمال می‌دهند منافعشان به خطر افتاده است خوف داشته باشند لکن اگر با عدالت رفتار کنند خوفشان بیجاست. ایران هم با آنان به عدالت رفتار خواهد کرد.
برخی از رسوم اسلامی مانند حجاب اجباری رها شده است. آیا در جمهوری اسلامی از نو اجباری خواهد شد؟
 حجاب به معنای متداول میان ما، که اسمش حجاب اسلامی است، با آزادی مخالفتی ندارد؛ اسلام با آنچه خلاف عفت است مخالفت دارد. و ما آنان را دعوت می‌کنیم که به حجاب اسلامی روآورند. و زنان شجاع ما دیگر از بلاهایی که غرب به عنوان تمدن به سرشان آورده است به ستوه آمده‌اند و به اسلام پناهنده شده‌اند.
 منظور از قیمت عادلانه نفت چیست؟ و با چه معیاری تعیین می‌گردد - همان قیمتی که اوپک تعیین می‌کند؟
قیمتی است که براساس تفاهم میان دولت ما و دولتهای دیگر برقرار می‌شود. به طوری که نه به آنها اجحاف شود و نه به ما. ما هرگز حاضر نیستیم زیر عنوان اوپک منافعمان را غارت کنند.
 به چه دلیل دولت بختیار را غیرقانونی می‌دانید؟
 به دلیل مخالفت همه مردم. بختیار را شاه نصب کرده است و مردم همه با شاه مخالفند و او را عزل کرده‌اند. و در تظاهرات و راهپیماییهای مکرر این معنی را ثابت کرده‌اند. دولت قانونی باید از مردم و برای مردم باشد نه مخالف مردم.
 ما غربیان مادی هستیم؛ بالاخره بر این اساس با ما چگونه رفتار خواهد شد؟
 من متأسفم که شما غربیها معنویات را فدای مادیات کردید و مصالح مادی را بر معنویات مقدم داشتید. همین امر موجب این بدبختیهاست. آنچه بشر را مترقی می‌کند معنویات است. معنویات می‌تواند بشر را سعادتمند کند و آرامش ایجاد کند. مادیات است که بشر را به جان هم انداخته. من توصیه می‌کنم که شما غربیها به معنویات توجه کنید. شما مدعی هستید که مسیحی هستید؛ ببینید سیره حضرت مسیح چه بوده است. سیره حضرت مسیح را روش خود قرار دهید تا سعادت برای شما حاصل شود. ما می‌خواهیم رژیمی ایجاد کنیم که روش حضرت مسیح در آن مورد توجه است.
(صحیفه امام، ج5، 542-538)