عوامل شتاب زای انقلاب اسلامی

هجرت امام خمینی (ره) از عراق به سوی کویت و ممانعت آن دولت از ورود ایشان و حرکت امام به سوی فرانسه، نقطه عطفی در تاریخ معاصر است. امام (ره) پیش از سفر به فرانسه در فرودگاه بغداد اعلامیه تاریخی خود را صادر کردند. در قسمتی از این اعلامیه آمده است: «پیش من مکان معینی مطرح نیست عمل به تکلیف الهی مطرح است ... سربلند باد مکتبی که با فداکاری خود قدم در راه پیروزی حق برداشت و سدهای مانع ا زآن را یکی پس از دیگری شکست و ... عظمت پایمال شده به دست سلاطین ستمگر را باز یافت.»

هر انقلابی برای رسیدن به پیروزی مراحلی را سپری می کند. از جمله این مراحل، مرحله ویرانگری یا شتاب زایی است که نقطه نهایی برانداختن نظام موجود و سرنگونی حکومت است. در مورد عوامل شتاب زایی انقلاب اسلامی، نظرات و دیدگاه های مختلف ارائه شده است: برخی نقش شعار حقوق بشر کارتر، عده ای بروز مرض سرطان در شاه و بعضی هم اقدامات سریع شاه رد مدرنیزاسیون ایران را مطرح کرده اند. که با مدارک و دلایل قوی(۱) می توان به ضعف استدلال و کم رنگ بودن آنها پی برد.

در نهایت عامل یا عوامل تأثیرگذار مانند: شهادت حاج آقا مصطفی خمینی و مقاله توهین امیز در روزنامه اطلاعات مورخ (۱۷/۱۰/۵۶) نسبت به امام خمینی (ره) ، به عنوان عوامل شتاب زای انقلاب محسوب می شوند. از این رو اولین جرقه های انقلاب، به مناسبت شهادت حاج آقا مصطفی خمینی و مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات، در قم (قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶) زده شد؛ لذا به واسطه آن حوادث احساسات مردم سخت جریحه دار گردید و مردم با توسل به مراسم مذهبی و سنتی، در یک حرکت پیوسته و زنجیروار، قیام های دیگری در تبریز، یزد و سایر شهرستان ها به وجود آمد. در نهایت به دنبال آن، حادثه ۱۷ شهریور، هجرت امام به فرانسه، راهپیمایی عظیم مردم در روزهای عید فطر و تاسوعا و عاشورای ۵۷، و در نهایت ورود پیروزمندانه امام خمینی (ره) به شور و ... از جمله حادث مهمی هستند که پایه ای رژیم شاهنشاهی را به شدت لرزاند و در نتیجه انقلاب اسلایم را به پیروزی رسانید. که در این قسمت از بحث، خلاصه آنها را مورد بررسی قرار می دهیم:

۱) شهادت حاج آقا مصطفی خمینی، آغاز مرحله جدید انقلاب اسلامی

رژیم شاه با همدستی رژیم عراق در اول آبان ۱۳۵۶ ه.ش حاج سید مصطفی خمینی، فرزند بزرگ حضرت امام را که به گفته ایشان: امید آینده اسلام بود، به شهادت رساند. انگیزه آنها از دست زدن به این جنایت وارد کردن ضربه روحی به امام و تنها گذاشتن ایشان و از بین بردن یکی از مخالفین جدی نظام و ایجاد رعب و وحشت در بین سایر مخالفین بود.

اما جنایت رژیم پهلوی نتیجه عکس داد: امام این شهادت را از الطاف خفیه الهی بر شمردند و شهادت ایشان زمینه مناسبی برای گسترش و تبیین اندیشه های امام شد، به طوری که گویندگان و سخنرانان در مراسم بزرگداشت شهادت او بی پروا نام امام را برده و از مقام علمی، سیاسی ، اهداف و انگیزه های ایشان از مبارزه تجلیل کرده و به تبعیت از امام شاه را عامل همه فسادها و بدبختی های کشور معرفی کردند. شهادت حاج آقا مصطفی، آتش انقلاب را فروزان کرد. تظاهرات ، راهپیمایی ها و افشاگری هایی که در پی شهادت ایشان آغاز گردید باعث آگاهی و از خود گذشتگی مردم شد، به طوری که به فاصله کودتاهی سراسر ایران یکپارچه به صحنه مبارزه و خروش مبدل گردید.(۲)

۲) قیام ۱۹ دی قم

در تاریخ ۱۷ دی ماه ۱۳۵۶ ه.ش مقاله ای تحت عنوان: ایران و استعمار سرخ و سیاه با نام مستعار احمد رشیدی مطلق در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید، که درآن به بهانه سالروز کشف حجاب جملات جسارت آمیزی نسبت به روحانیون، به ویژه به شخص امام به عنوان مخالفان ترقی و پیشرفت و مرتجعینی که نباید مجال ابراز وجود و عقیده پیدا کنند، نوشته شد. انتشار این مقاله که به دستور مستقیم دربار تهیه شده بود، موجب اعتراض شدید و گسترده در سراسر کشور به ویژه در حوزه علمیه قم شد، به طوری که هزاران نفر از طلاب و مردم با حرکت دسته جمعی به طرف منازل مراجع، اعتراض شدید خود را نسبت به اهانت روزنامه اطلاعات به امام خمینی (ره) بیان کردند. از این رو، در ۱۹ دی ماه تظاهراتی به همین مناسبت در قم برپا شده بود، عده ای از تظاهرکنندگان توسط رژیم شهید و مجروح شدند. به دنبال این کشتار وحشیانه تا چندین روز حوزه ها و بازار قم تعطیل و تظاهرات پراکنده ادامه یافت.(۳)

قیام قم، مثل نوری در تاریکی درخشید، فریاد رسایش سکوت مرگ آور آن زمان را شکست و تکبیرهای به خون نشسته فرزندان حوزه، فراگیر شد و اربعین هایی را به وجود آورد که سرانجام به پیروزی انقلاب انجامید. امام خمینی (ره) در طی پیامی به مناسبت ۱۹ دی ماه فرمودند: «من به ملت ایران با این بیدرای و هوشیاری و این روحیه قوی و شجاعت بی مانند، نوید پیروزی می دهم، پیروزی توأم با سربلندی و افتخار، پیروزی توأم با استقلال و آزادی .... و انقراض دودمان سیاه روی پهلوی».(۴)

۳) قیام ۲۹ بهمن تبریز

در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ حرکت یکه از قم شروع شده بود و در تبریز تبدیل به موجی خروشان شد. در چنین روزی که هزاران نفر از مردم تبریز قصد داشتند رد مجلس ختم شهدای قم شرکت کنند با درهای بسته مسجد مواجه شدند. از این رو بین مردم و نیروهای رژیم زد و خورد صورت گرفت که عده ای از تظاهرکنندگان شهید و مجروح شدند. به دنبال کشته و مجروح شدن تظاهرکنندگان ، مردم عصبانی سینماها، مشروب فروشی و بانک ها و ... را به آتش کشیدند و تبریز را به صورت شهری جنگ زده در آوردند. از این تاریخ جنبش وارد مرحله جدید گردید. قیام تبریز زنگ خطر مجدید برای رژیم و اربابانش بود. به دنبال این قیام، رژیم شاه با تمام قوا سعی کرد از هر راهی قیام مردم را خدشه دار کند و نهضت را از مسیرش منحرف کند. به همین جهت دستگاه تبلیغاتی رژیم قیام مردم تبریز را به مارکسیست های اسلامی، کمونیست ها و بیگانگی که از خارج وارد ایران شده بودند نسبت داد. گروهی دیگر نیز سعی می کردند درخواست های مردم را که در رأس آنها سقوط پهلوی بود، به رعایت عمل به قانون اساسی تبدیل نمایند. امام خمینی (ره) در پیامی ضمن تجلیل از مردم غیور آذربایجان فرمودند: «درود بر مردانی که در مقابل دودمان بسیار خطرناک پهلوی قیام، کردند و با فریاد مرگ بر شاه خط بطلان و خرافه گویی او کشیدند ... امروز شعارها در هر کوچه و بازار و هر شهر و ده مرگ بر شاه است و هر چه عمل کثیف کوشش می کنند که جنایات را که از مرکز اصلی که شاه است منحرف و به دولت با مأموران متوجه کنند کسی نیست که باور کند».(۵)

۴9) اربعین ها و تداوم نهضت

در تاریخ ایران، سال ۱۳۵۷ ه.ش. با هیچ یک از سال های گذشته قابل مقایسه نیست. وحدت مردم ایران در این سال، تحت نام اسلام و رهبری امام مسئله ای است که در تاریخ ایران بی سابقه است. در چهلم شهدای تبریز شهرهای یزد، شیراز، اصفهان ، کرمان ، جهرهم و اهواز نیز به قیام پیوستند و با راهپیمایی ها و اجتماع در مساجد، رژیم شاه را به باد انتقاد گرفتند؛ ولی در یزد این تظاهرات با کشتار وحشیانه مردم توسط رژیم شاه رنگ دیگری به خود گرفت. مردم در مسیر راهپیمایی خود شیشه های چند بانک و سینما و .... را شکستند و خواستار بازگشت امام از تبعید، آزادی زندانیان و ... شدند. ابعاد نهضت اسلامی در طول چند ماه که با اربعین ها گسترش می یافت، به صورت یکی از مسائل و رویدادهای مهم جهانی در آمده بود. امام خمینی (ره) که دامنه نهضت را روز به روز در حال گسترش می دید؛ بر سازماندهی آن اصرار کرد تا آن را از حالت پراکندگی خار و یکپارچه و متمرکز کند؛ لذا در پیام ها و در سخنرانی های خود به طور مکرر از شاه به عنوان مجرم اصلی و عام بدبختی ایران یاد می کردند و به کسی اجازه ندادند که با طرح شعارهای منحرف کننده مردم را از مسیر نهضت منحرف کند. در این رابطه امام خمینی (ره) فرمودند: «ملت اسلام و ایران با این آدم آشتی نخواهد کرد.

اگر یک کسی بگوید: آشتی، این جنایت است اگر شما رد نوشته یک حزب دیدید ... که قانون اساسی می خواهیم ... این جنایت است».(۶)

امام خمینی (ره) سعی داشتند علاوه بر اربعین ها از مناسبت های دیگر، مانند: اعلام عزای عمومی نوروز ۵۷، قیام ۱۵ خرداد، جشن نیمه شعبان و ... نیز استفاده کرده و مردم را علیه رژیم بشورانند.

۵) عید فطر ۵۷ و شتاب انقلاب

با آغاز ماه رمضان و برگاری مجالس و محافل متعدد در شهرهای کشور نهضت اسلامی شتاب بیشتری به خود گرفت. بر اثر روشنگری که توسط سخنرانان و گویندگان مذهبی در این ماه در مساجد صورت می گرفت، تظاهرات و راهپیمایی های سراسری در ایران شکل گرفت، رژیم شاه برای مقابله با تظاهرکنندگان سعی می کرد از هر طریق اعم از کشتار، اعلام حکومت نظامی و هرج و مرج و .... تظاهرات مردم را سرکوب کند، ولی این اعمال وحشیانه نتیجه عکس داد به طوری که در عید فطر ۵۷ دریایی از انسان بعد از انجام نماز عید به خیابان ها ریختند و خواستار برپایی حکومت اسلامی در ایران شدند. در تهران نیز بعد از برگزاری نماز عید فطر، جمعیتی در حدود یک میلیون نفر دست به راهپیمایی زدند و از چند سو مانند دریایی متلاطم به حرکت در آمدند. صف های چند کیلومتری از جمعیت زن و مرد، پیرو جوان، طول و عرض خیابان ها را پوشاندند. مردم با شعارهای «نهضت ما حسیین است رهبر ما خمینی است» و «مرگ بر شاه» و گلباران ارتشی ها و .. ثابت کردن که می خواند که خواسته های خود را به کرسی بنشانند.(۷) نماز عید فطر سال ۵۷ روزنه امید و نقطه عطفی جدید در تاریخ مبارزات مردم و نهضت اسلامی بود، که باید آن را طلیعه رهایی ملت ستمدیده ایران از قید و بند قدرت های استعماری و حکومت دست نشانده پهلوی دانست.

۶) هفده شهریور ۱۳۵۷ ه.ش

در پی تظاهرات میلیونی عید فطر، نهضت فراگیر شد، به طوری که در فاصله عید فطر و ۱۷ شهریور ، مردم هر روز به خیابان ها ریخته و خواستار الغای رژیم شاهنشاهی و ایجاد حکومت اسلامی شدند. روز ۱۷ شهریور نیز مانند روزهای قبل قرار بر راهیمایی و تظاهرات بود.

شاه که از تظاهرات مردم در روزهای قبل به شدت ناراحت بود به فکر چاره افتاد، به همین دلیل ضمن اعلام حکومت نظامی در تهران و چند شهر دیگر در روز ۱۷ شهریور تصمیم گرفت با یک کشتار وسیع مردم را مرعوب کرده و به خیال خام خود تا سال ها شعله های نهضت را خاموش کند.

صبح روز ۱۷ شهریور که اکثر مردم از علام حکومت نظامی بی خبر بودند، همانند روزهای قبل در میدان شهدا تجمع کردند تا راهپیمایی دیگری ترتیب دهند، که ناگهان با مشاهده تانک ها و توپ ها و مأمورین مسلسل به دست حکومت نظامی، غافلگیر شدند. مأمورین پس از چند بار اخطار از زمین و هوا مردم بی پناه را به رگبار مسلسل بسته و انبوه جمعیت را مانند برگ درختان به روی زمین ریختند.

سایرونس پرام، خبرنگار خارجی که ترجمه کتاب او تحت عنوان؛ انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی (ره) به چاپ رسیده ، در مورد حادثه ۱۷ شهریور می نویسد: «ابتدا خاک اره های آغشته به بنزین را آتش زدند .. آنگاه آتش مسلسل را گشودند. بی خبر، بی امان و ا زهمه سو، از زمین و از هوا، همه راه های گریز و همه کوچه های فرعی را با تانک و زره پوش مسدود کردند تا کسی را توان گریختن نباشد.

هدف نه پراکنده کردن مردم بود و نه مرعوب ساختن، همه گلوله ها به قصد کشتن شلیک می شد. هنوز روز به نیمه نرسیده بود که هزاران تن در خون پاک خود غلتیدند»(۸) کشتار بیرحمانه و وحشیانه ۱۷ شهریور جهان را تکان داد. نمایش ۵۰ دقیقه ای فیلم این حادثه آنقدر وحشتناک بود که بسیاری از مردم اروپا و آمریکا و سار نقاط دنیا را در بهت و حیرت فرو برد؛ اما در ایران هرگز نشان داده نشد. امام خمین ی(ره) پس از شنیدن این خبر وحشتناک در سه اعلامیه پیاپی به تجلیل از مردم شهیدپرور پرداخت و فرمود: «ای کاش خمینی در میان شما بود و در کنار شما در جبهه دفاع برای خدای تعالی کشته می شد، من به نیابت از حضرت ولی عصر امام زمان (عج) به همه مسلمانان جهان مصیبت چهارم شوال ۱۳۹۸ قمری (۱۷ شهریور ) را به خاصه خانواده های داغدار تسلیت می گویم و در عین حال تبریک ... ما به دنبال فداکاری ها و عزای سراسری، منتظر شادی هستیم».

رژیم شاه با کشتار ۱۷ شهریور قصد داشت واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ه.ش را تکرار کند و ا نتظار داشت که با این کشتار شعله های انقلاب را به خاموشی بکشاند و دیکتاتوری خود را ادامه دهد. اما این آرزو هرگز تحقق نیافت و به جای اینکه مردم بترسند و به خانه های خود بروند به خونخواهی و انتقام برخاستند، به طوری که نه تنها دستگاه رژیم؛ بلکه شخص شاه را در هم شکستند. سفیر انگلیس در گزارشی که یک هفته بد از واقعه ۱۷ شهریور، راجع به وضع روحی و جسمی شاه، آورده است: «..... از تغییری که در وضع ظاهری و رفتار و به وجود آمده متوحش شدم گویی آب رفته بود ... چنین به نظر می رسید که به کلی خود را باخته و تحت فشار روحی از پا در آمده است». (۹)

۷) هجرت امام به فرانسه

با اوج گیری انقلاب اسلامی ایران و شرکت میلیون ها ایرانی در راهپیمایی ها و تظاهرات، رژیم شاه در صدد بر آمد که از تمامی امکانات برای خاموش کردن شعله های انقلاب استفاده کند.

به همین جهت با کمک آمریکا عراق را متقاعد کرد که در این باره همکاری تنگاتنگی با ایران داشته باشد. در این راستا رژیم بعث عراق کوشید سکوت را به امام تحمیل کند. به همین دلیل منزل ایشان را به محاصره در آورد و از ایشان خواستند که از مصاحبه، ایراد سخنرانی و صدور اعلامیه خودداری کنند که امام این قیدها را نپذیرفتند. پاز آن که این اقدام بعثی ها مؤثر واقع نشد به آزار و اذیت یاران امام دست زدند. امام خمینی (ره) که می دیدند رژیم عراق آزادی عمل را از ایشان گرفته است تصمیم تاریخی خود را که همان، هجرت بود گرفتند و به صورت یک اقدام قاع و غیر قابل پیش بینی تمام توطئه های دشمن را نقش بر آب کردند. (۱۰)

هجرت امام خمینی (ره)، از عراق به سوی کویت و ممانعت آن دولت از ورود ایشان و حرکت امام به سوی فرانسه، نقطه عطفی در تاریخ معاصر است. امام (ره) پیش از سفر به فرانسه در فرودگاه بغداد اعلامیه تاریخی خود را صادر کردند. در قسمتی از این اعلامیه آمده است: «پیش من مکان معینی مطرح نیست عمل به تکلیف الهی مطرح است ... سربلند باد مکتبی که با فداکاری خود قدم در راه پیروزی حق برداشت و سدهای مانع ا زآن را یکی پس از دیگری شکست و ... عظمت پایمال شده به دست سلاطین ستمگر را باز یافت.»(۱۱) در پی این هجرت تعیین کننده، دنیا متوجه ایران شد و امام توانستند با استفاده از وسایل ارتباط جمعی دنیا از طریق ایراد سخنرانی ها و مصاحبه ها صدای مردم ایران را به گوش جهانیان برسانند و در نهایت، موفق شدند با رهبری خردمندانه خود تمامی توطئه های داخلی و خارجی را خنثی نمایند.

۸) محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر

پس از هجرت تاریخ ساز امام خمینی (ره) به فرانسه چند حادثه مهم از جمله آتش کشیدن مسجد کرمان، حادثه ۱۳ آبان و صحن امام رضا (ع) رخ داد، که هر کدام نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی بودند؛ ولی آنچه کاخ شاهنشاهی را به لرزه در آورد و شکست ابرقدرت ها را در مقابل کلمه حق به ثبت ساند مبارزه ماه محرم بود. محرم در تاریخ شیعه خشم و خروش علیه ظلم و بیداد و قیام علیه ستمگران است. امام خمینی (ره) با توجه به خصوصیات ماه محرم، در پیامی تاریخی محرم را ماه پیروزی خون بر شمشیر دانستند و به مردم ایران فرمودند: «با حلول ماه محرم، ماه حماسه و شجاعت و فداکاری آغاز شد. ماهی که به نسل ها در طول تاریخ راه پیروزی بر سر نیزه را آموخت .... بر عموم ملت بپاخاسته استکه با قدرت مخالفت خود را با شاه گسترش و ادامه دهند و او را از سلطه خطرناکش به پایین کشند.»(۱۲)

مردم مسلمان ایران به پیروزی از رهبری انقلاب از شب اول محرم به پشت بام ها رفته و با ندای الله اکبر مبارزه را به شکل جدیدی شروع کردند. این تظاهرات به همراه راهپیمایی ها هر روز و هر شب ادامه داشت، ضمن این که حکومت نظامی رژیم نیز هر روز تعدادی از تظاهرکنندگان را به خاک و خون می کشید. شورانگیزترین مراسم و تظاهرات علیه رژیم در روزهای تاسوعا و عاشورا به وقوع پیوست. در این دو روز به طور همزمان سراسر ایران به خروش علیه شاه تبدیل شد. در تهران نیز سیل جمعیت در کمال نظم و انضباط بی سابقه به طرف میدان آزادی به راه افتاد. فریاد های کوبنده میلیون ها تظاهرکننده که خواستار برچیده شدن رژیم سلطنتی و برقراری حکومت اسلامی بودند، پایه ای رژیم را به لرزه در آورد و دنیا را به حیرت واداشت.

امام خمینی (ره) در اعلامیه ای ضمن تجلیل از حرکت میلیونی مردم رد روزهای تاسوعا و عاشورا فرمودند: «من همزمان با راهپیمایی بزرگ شما در پیامی به سران دولت ها اعلام نمودم که رفراندوم این دو روز برای هیچ کس ابهامی نگذاشت که ملت شاه را نمی خواهد و عدم رسمیت او را با اکثریت قاطع قریب به اتفاق اعلام کرد» (۱۳) به دنبال تظاهرات میلیونی مردم ایران در این دو روز، روحیه شاد و طرفداران او به شدت تضعیف شد و قدرت تصمیم گیری از او سلب شد. تظاهرات مکرر روزانه مردم ایران، اعتصابات پی در پی وزارت خانه ها ، مطبوعات ، فرهنگیان ، کارخانجات و به ویژه اعتصابات شرکت نفت که در موقعیت حساس، رژیم را از لحاظ مالی در تنگنا قرار داده بود و تعطیلی طولانی بازارها و به ویژه بازار تهران و .... امید خاندان پهلوی را به یأس تبدیل کرد. به طوری که شاه با تشکیل شورای سلطنت و معرفی دولت بختیار در ۲۶ دی ماه ۱۳۵۷ به خارج از کشور گریخت. فرار شاه که با شادمانی بی اندازه مردم همراه بود یادآور سخنان تاریخی امام در سال ۱۳۴۲ بودکه فرمودند: «آقای شاه، کاری نکن که وقتی از این مملکت رفتی مردم شادی کنند».

امام خمینی (ره) در پیام هایی ضمن تبریک به مردم، فرار شاه را طلوع فجر دانستند و از مردم ایران خواستند به تظاهرات پرشور خود تا محو کامل رژیم ستم شاهی ادامه دهند و ضمن بی اعتبارخواندن شورای سلطنت به نماینگان مجلسین اخطار نمودند که خانه ملت را ترک کنند و از نیروی های نظامی و انتظامی هم خواستند که به ملت بپیوندند و به مردم وعده دادند که دراولین فرصت به ایران باز می گردند. دولت بختیار که حضور امام خمینی (ره) را در ایران مانع از انجام توطئه هایش می دید، فرودگاه ها را بست تا حداقل سفر امام به تعویق افتد.(۱۴) در فاصله فرار شاه و ورود امام خمینی (ره) دو راهپیمایی بزرگ و میلیونی اربعین و ۲۸ صفر و تحصن علما و روحانیون در مسجد دانشاه تهران نیز صورت گرفت، که هر کدام پایه های رژیم را متزلزل تر کرد.

۹) ورود امام خمینی به ایران و پیروزی انقلاب اسلامی

امام خمینی (ره) سرانجام به رغم همه ممانعت ها در تاریخ دوازده بهمن ۱۳۵۷ قدم در فرودگاه مهرآباد نهاد و در میان استقبال بی سابقه ۳۳ کیلومتری مردم ، وارد بهشت زهرا شد و با قاطعیت و صلابت و بیان مواضع خود امکان برنامه ریزی و عکس العمل را از وابستگان رژیم که در فکر توطئه بودند گرفت. ایشان در سخنرانی معروف خود در بهشت زهرا فرمودند: «ما می گوییم که خود آن آدم (شاه) دولت آن آدم، مجلس آن آدم تمام اینها غیرقانونی است و اگر ادامه به این بدهند اینها مجرم اند و باید محاکمه بشوند و ما آنها را محاکمه می کنیم! من دولت تعیین می کنم، من تو دهن آن دولت می زنم، من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می کنم».(۱۵) در فاصله کوتاه ورود امام خمینی (ره) تا پیروزی انقلاب اسلامی تحولات عظیمی در کشور رخ داد که به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید و بعدها دهه فجرنام گرفت، در این فاصله کوتاه دولت موقت از سوی ایشان به مردم معرفی گردید، ضمن اینکه تعداد زیادی از پرسنل ارتش به انقلاب پیوستند، که نمود عینی آن رژه گروهی از پرسنل نیوری هوایی در ۱۹ بهمن و ملاقات با امام بود.

آخرین توطئه رژیم برای سرکوبی قیام ملت ایران کودتا بود. حکومت نظامی با صدور اعلامیه ای در ۲۱ بهمن اعلام کرد که ساعت منع عبور و مرور شبانه از ساعت ۵/۴ بعدازظهر الی ۵ صبح می باشد. قرار بر این بود که در این فاصله ارتش در نقاط حساس شهر مستقر گشته، سران انقلاب دستگیر و اعدام گردند و انقلاب سرکوب گردد. اما فرمان تاریخی امام مبنی بر بی اعتنایی به حکومت نظایم این توطئه شوم را خنثی کرد. قسمت هایی از این اعلامیه تاریخی آمده است:

«من با این که هنوز دستور جهاد مقدس نداده؛ لکن نمی توانم تحمل این وحشیگیری ها را بکنم و اخطار می کنم که اگردست از این برادرکشی برندارند و لشگر گارد به محل خودش برنگردد ... تصمیم آخر خود را به امید خدا می گیریم....اعلامیه امروز حکومت نظامی خدعه و خلاف شرع است و مردم به هیچ وجه به این اعتنا نکنند».(۱۶) به دنبال این اعلامیه حکومت نظامی توسط مردم شکسته شد و مردم یکباره به خیابان ها ریختند وبا سنگربندی خیابان ها عبور ستونه ای اعزامی ارتش را سد کرده و در برابر بازمانده های رژیم به دفاع مسلحانه پرداختند، به فاصله کوتاهی مقر فرماندهان ارتش، نخست وزیری و ... به محاصره نیروهای انقلاب در آمد و نظامیان گروه گروه به مردم پیوستند.

سرانجام روز سرنوشت فرا رسید و در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ نظام پوسیده ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی فرو ریخت و مبارزه ۱۵ ساله مردم به رهبری امام خمینی (ره) به ثمر نشست و انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران پیروز گردید.

 

پی نوشت ها:

۱. تحلیلی بر انقلاب اسلامی، منوچهر محمدی ، صص ۱۳۰-۱۱۹

۲. همان مأخذ، صص ۱۳۱-۱۳۰ و مجله ۱۵ خرداد ، شماره ۴، ۱۳۷ ، صص ۲۹-۲۵

۳. همان مأخذ ، صص ۲۹-۲۵

۴. ایران و تاریخ، بهرام افراسیابی، زرین، تهران، ۱۳۶۴، ص ۵۱۹

۵. زندگینامه سیاسی امام خمینی (ره) ، محمدحسن رجبی، ص ۴۱۱

۶. همان مأخذ ، صص ۴۳۲-۴۳۱

۷. نهضت روحانیون ایران، علی دوانی، ج ۸، بنیاد فرهنگی امام رضا (ع) ، بی تا، صص ۴۸-۴۷

۸. همان مأخذ، صص ۴۸-۴۷

۹. تاریخ سیاسی معاصر ایران، جلال الدین مدنی، ج ۲، ص ۳۵۴

۱۰. همان مأخذ ، ص ۲۵۴

۱۱. گام به گام با انقلاب، اکبر خلیلی، سروش ، تهران ، ۱۳۴۷ ، ص ۳۲

۱۲. صحیفه نور ، امام خمینی ، ج ۲ ، ص ۴۳۲

۱۳. نهضت روحانیون ایران، علی دوانی ، همان ، ج ۹، ص ۹۰

۱۴. همان مأخذ

۱۵. کوثر، ج ۳، همان ، ص ۴۱

۱۶. نهضت روحانیون ایران، علی دوانی، همان ، ج ۱۰ ، ص ۵۹

گذری بر رویدادهای معاصر ایران و پیدایش انقلاب اسلامی، نوشته مهر علی لطفی ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی