01 دی 1392
فقدان ترجمه آثار انقلاب و دفاع مقدس مشهود است
امیرشهریار امینیان، مدیر اجرایی کارگروه ترجمه سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس در گفت‌‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به فعالیت کارگروه ترجمه در سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس گفت: این اقدام بخشی از یک اقدام بزرگتر است که باید در کل کشور شکل بگیرد، نیازمند نوعی نهضت ترجمه در مسیر انتقال فرهنگ و ادبیات انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت و پایداری هستیم تا تجربه و یافته‌هایی که طی بیش از 3 دهه گذشته توسط نویسندگان و فعالان حوزه فرهنگ تولید شده است را انتقال دهیم.
وی ادامه داد: ما در سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس در نظر داریم تا آثاری که قابلیت ترجمه به زبان‌های عربی، انگلیسی و ... هستند، را تا حد مقدور شناسایی و سپس اقدام به ترجمه کنیم، ما از دو منظر وارد این حوزه خواهیم شد، از یک منظر بنا شد که به جنبه کیفیت محتوایی آثار توجه شود و از جنبه دیگر بنا شد که از نظر وفق ان آثار با جغرافیایی که بناست در آن حوزه منتشر شد، بررسی شود. بنابراین در دو گروه افرادی را گرد هم آوردیم که هم اثر از منظر محتوایی کارشناسی شود و هم از بعد مخاطب‌شناسی و جغرافیای زبانی.
به دنبال رفع آسیب‌های احتمالی متون ترجمه شده
امینیان تصریح کرد:جغرافیای زبانی آثار از این جهت بررسی می‌شوند که کشورهای عرب‌زبان و انگلیسی زبان هر یک شرایط اقلیمی، مخاطب و فرهنگ خاص خود را دارا هستند، ممکن است یک کتاب برای کشور عراق مناسب باشد و دیگری برای کشور لبنان و ...بنابراین ما به دنبال این هستیم که آسیب‌های احتمالی متون را برطرف کنیم.
ترجمه در کنار نظارت جامع برای توزیع و تأثیرگذاری
وی افزود: تنها ترجمه آثار مد نظر ما قرار ندارند، بلکه ترجمه به همراه یک نظارت جامع برای توزیع و تأثیرگذاری آن مد نظر ما قرار دارند، بنابراین برای ترجمه تلاش خواهیم کرد از مترجمان بومی نیز بهره ببریم، حتی ممکن است از ترکیب مترجمان بهره ببریم، به موازات ترجمه ما به دنبال ارائه خلاصه و چکیده‌ای از آثر به زبان عربی و انگلیسی نیز خواهیم بود تا بتوان با استفاده از این چکیده کتاب را به طور کامل به آژانس‌های ادبی بین‌المللی معرفی کنیم.
امینیان با بیان این مطلب که طی سال‌های اخیر نهضت ترجمه آثار در کشور ما به دلیل اینکه فاقد نگاه بومی نگرانه نسبت به زمان مقصد بوده نتوانسته به موفقیت‌های لازم دست پیدا کند، گفت: ترجمه‌هایی که اکنون از روی کتاب‌های ایرانی انجام شده است، فاقد نگاه بومی نگرانه است، در این ترجمه‌ها فضای بیرونی نیز کمتر دیده شده است و زیرساخت‌های لازم برای انتقال دانش فراهم نشده است.
توان‌افزایی، همگرایی و هماهنگی میان دستگاه‌ها
وی با بیان این مطلب که برای رسیدن به نتایج مورد انتظار نیازمند توان افزایی، همگرایی و هماهنگی میان دستگاه‌های ذیربط هستیم، گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان ارتباطات اسلامی در این میان نقش مهمی داشته‌اند، اگرچه حضور آن‌ها در این عرصه قابل تقدیر است، اما باید گفت، گام‌های چندانی بر نداشته‌اند.
امینیان افزود: عده‌ای از دوستان مهمترین مانع بر سر راه ترجمه آثار را عدم پیوستن ایران به کنوانسیون کپی‌رایت می‌دانند، اما من معتقدم که کپی رایت یک قاعده است که پیوستن یا نپیوستن به آن مانع درشتی نیست، نباید تصور کرد که هیچ حرکتی را نمی‌توان انجام داد، ما در حوزه آثار دفاع مقدش باید تلاش کنیم که مفاهیم و پیام دفاع مقدس را منتقل کنیم.
وی افزود: ما در حوزه دفاع مقدس محتوا به زبان‌های خارجی بسیار اندک داریم، به ویژه در زبان انگلیس می‌توان گفت: با فقدان محتوا روبرو هستیم، که دستیابی به آن نیازمند یک برنامه همه جانبه است، در کنار ترجمه آثار باید به موارد دیگری از جمله داشتن یک سامانه بین‌المللی در کلیه ابعاد نیز توجه داشت، برای نمونه در مهمترین سایت‌های خبری و محتوایی ما بخش بین‌الملل متصل است به بخش داخل و زبان‌های دیگر سایت همان محتوای زبان فارسی را انتقال می‌دهند و مخاطب آن چندان سنجیده نشده است.
امینیان تصریح کرد: ما حتی به تأمین نیازهای ایرانیان و فارسی زبانان خارج از کشور نیز نیاندیشیده‌ایم، اکنون اگر قرار باشد یک بسته کتاب را به خارج از کشور انتقال دهیم، هزینه بسیار بالایی در پی خواهد داشت که ناشر از عهده آن بر نخواهد آمد. بنابراین صنعت نشر ما زیرساخت‌های لازم برای این کار را دارا نیست، از طرف دیگر ما سال‌هاست که در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شرکت داریم، اما در 20 کیلومتری این نمایشگاه مردم نمی‌دانند که ایران نیز شرکت کرده است.
تأمین زیرساخت‌ها و ارتقای دانش فنی ناشران
این کارشناس حوزه نشر تصریح کرد: بنابراین تأمین زیرساخت‌ها و ارتقای دانش فنی ناشران از جمله اقداماتی است که برای دستیابی به موفقیت در حوزه ترجمه معکوس باید به آن دست یابیم. متأسفانه دانش فنی ناشران ما در رسیدن به مخاطب و در معرفی آثار بسیار پایین است، بنابراین شناخت از مخاطب خارجی نیز در حداقل ممکن است، ناشران ما با قوانین و قواعد نشر بین‌الملل نیز آشنایی ندارند، اینکه ما یک کاتالوگ منتشر کنیم و ده کتاب را در آن معرفی کنیم، ورود به صحنه بین المللی نخواهد بود.
وی ادامه داد: پاسخ به پرسش‌هایی چون مذاکره‌کننده‌هایی که در نمایشگاه‌های فرانکفورت، لندن و ...شرکت می‌کنند، چه اندازه به زبان‌های بین‌المللی تسلط دارند؟ ناشران چه اندازه با محتوایی که می‌خواهد منتقل شود، آشنایی دارند؟ و ... می‌تواند نقشه راه ما را شفاف‌تر کند.
تسنیم