16 مهر 1392
ژولیده نیشابوری وقف اهل بیت(ع) بود
رضا اسماعیلی گفت: ژولیده (حسن فرحبخشیان) شاعری بود که خودش را وقف اهل بیت کرده بود و میخواست به هیئتها برود و در میان جوانان باشد و نوحه بگوید.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، عصر روز گذشته -سه شنبه 16 مهر- مراسم بزرگداشت شاعر آیینی انقلاب محمد حسن فرحبخشیان ملقب به ژولیده نیشابوری در سالن اجتماعات خبرگزاری فارس برگزار شد.
در این مراسم که جمع زیادی از شاعران و اهالی ادب و مدیران مرکز آفرینشهای حوزههنری و سایر دستگاهها حضور داشتند،حسین قرایی مجری مراسم ضمن خواندن ابیاتی از ژولیده به بیان جایگاه والای او در شعر آئینی معاصر پرداخت.
بنابر این گزارش در بخش دیگری از مراسم سید مهدی دلاوری از شاعران و مداحان اهل بیت ضمن بیان خاطراتی از ژولیده به بررسی اشعار او پرداخت.
* دلاوری: ژولیده انسانی شریف و بیادعا بود
دلاوری گفت: من که یکی از شاگردان ایشان هستم افتخار داشتم که 5 -6سال با ژولیده یک کتاب فروشی را اداره کنیم. ایشان همچنین طنزپرداز خوبی هم بود و در یکی از طنزهایش با لهجه مشهدی میگوید:
عشق آخر من دیوانه و رسوا موکنه... مهر او در دل مو ولوله برپا موکنه...
به گفته دلاوری ژولیده انسان شریف و بیادعایی بود. یادم هست در یکی از مجالسش همین آقای قرایی(مجری مراسم) از او تعریف کرد و او به بیرون آمد و گفت اینهایی که او گفت من نیستم.
بنابر این گزارش در بخش دیگری از مراسم قطعهای را که حاج غلامرضا سازور شاعر و مداح اهل بیت برای ژولیده سروده بود قرائت شد:
گویند به وصف اولیای طاهر
بیتی بدهد خدا به بیت شاعر
ژولیده و در باغ بهشت آن همه بیتی
یا رب برسان برای او مستأجر
وی در ادامه به خواندن غزلیاتی از زندهیاد ژولیده نیشابوری پرداخت.
وی گفت: این ابیات را سال 55 به چند تن از نونهالان بصورت دکلمه یاد میداد.
حسین قرایی، شاعر و مجری مراسم نیز در ادامه گفت: من یک بار ژولیده را سال 81 دیدم و آن موقع خانهشان یک طبقه بود و ما به محضر ایشان رفتیم و یک مجمع پر انار برای ما آورد و گفت بخورید، از آن دو ساعت من کلی برای جاهای مختلف روایات کردم.
* آقاسی: ژولیده سلوک خودش را تبدیل به شعر میکرد
بنابر این گزارش، غلامرضا آقاسی- شاعر و فرزند زندهیاد آقاسی نیز در این مراسم گفت: من چیز زیادی برای گفتن ندارم، به نظر من شعرا دو حالت بیشتر ندارند یک حالت شعرایی که نسبت خود و حقیقت را بیان میکند و یکسری حقیقت محض را بیان و ژولیده جزو گروه دوم است در واقع سلوک خودشان را شعر میکنند و جامعه ارائه میکنند.
سرمنشأ خیر و برکات است علی
مصداق تمامی صلوات است علی
زهراست دلیل آفرینش
اما فرمانده کل کائنات است علی
* قزوه: باید در مورد ژولیده رساله دانشگاهی نوشت
بنابر این گزارش، در ادامه مراسم علیرضا قزوه - مدیر مرکز آفرینشهای ادبی حوزههنری نیز گفت: خوشحالم در محفلی هستم که یاد شاعر مردمی مثل ژولیده گرامی داشته میشود.
من اولین بار که ژولیده را دیدم شهر مقدس بود فکر میکنم حسینیه آیتالله شیرازی بود که در باز بود و دیدم یک شاعری شعری میخواند همان موقع آن شعر را حفظ کردم من بعد از آن مجلس عرض ارادتی کردم و بعد آقای قرایی ما را بعد از چند سال به منزل استاد ژولیده و ذکر خاطرات کردیم.
وی افزود: شاعری که میتوانست اگر میخواست مثل شاعران دیگر در فضای رسانهای مطرح شود، میتوانست معرفی شود ولی کمی گوشهنشین بود و اعتقادات خاص خودش را گفت دیده میشود که ایشان در دوره خودشان شعر انقلاب را گفت.
من یادم هست که جایی برای شب شعر منتظر بودند آقاسی بیایند و شعر بگوید که این خیلی اتفاق زیبایی است که یک شاعر آنقدر عزیز باشد. من در شب شعرهای جهانی زیادی رفتهام و معمولا هم کم جمعیت بودهاند و شعر به آن شکل مخاطب جدی ندارد ولی دیده میشود که اینگونه شعرا مخاطب خاص خود را داشتند.
وی اظهارداشت: ژولیده شعر همه فهم و آئینی میگفت و حرفهای او در راستای انقلاب اسلامی بود و سهم شاعرانی از این دست سهم بالایی بود و باید به شکل جدی به آنها پرداخت.باید در مورد آنها رسالههای دانشگاهی نوشت. آیا نباید برای این مرحوم رساله نوشته شود، چرا این نوع شعر جدی گرفت نمیشود، شعرهای امثال ژولیده جای زیادی در مردم دارند. همچنان که الان در شعر روزگار ما به شعر روشنفکری توجه میشود به شعرهای نوحه و مردمی کم توجهی میشود. من از ژولیده خاطرات خوب زیاد دارم و وقتی پیش او مینشستم از خاطراتش استفاده میکردم همانطور که بود زندگی میکرد و شعر میگفت.
وی تصریح کرد: باید جامعه توجه بیشتری به امثال اینها داشته باشد. واقعا در زمان طاغوت کدام شاعر بود که جرأت کند نام امام را بیاورد و شاه را مخلوع بداند جا دارد که در برنامههای جدیتر به این شاعر پرداخته شود این بزرگواران در خاطرات جوانی من سهم دارند.
* اسماعیلی: باید تلاش کنیم تا ادبیات مردمی شود
در ادامه مراسم نیز رضا اسماعیلی -شاعر معاصر گفت ما باید تلاش کنیم تا ادبیات مردمی شود این سرمایه متعلق به مردم است و من این روزها ذهنم مشغول است که کاری کنیم تا مردم خود به میدان بیایند.تا کی باید دولت متولی برگزاری بزرگداشت باشد ؟ وقتی یک شاعر در دل مردم جا باز میکند باید خود مردم به میدان بیایند و راه را هموار کنند مثل کنگرههای شب آفتاب میلاد که در شیراز برگزار شد.
وی عنوان داشت: وقتی اسم ژولیده را میبرم یاد یغما خشتکار نیشابوری میافتم، ولی من میخواهم شاعران را به دو دسته تقسیم کنم شاعران دسته اول از وقتی پا به شعر میگذارید دنبال این هستند که جهانی شوند و به لحاظ شعر و شاعری هم شبیه امثال ژولیده نیستند.
اسماعیلی گفت: ولی شاعرانی که در گروه دوم قرار میگیرند شاعرانی هستند که از مردم بلند شدند و دنبال چاپ کتاب شعر نیستند در واقع آتشی در قلبشان زبانه میکشد که ارادت اهل بیت است و مثل موج طوفندهای است که آنها را راهنمایی میکند و اینها خودشان اسم خودشان را خط میزنند ولی به خاطر همین خلوص نیست خداوند اینها را میبیند و شما میبینید که آقای اصغر خواسته برای خودشان کاری نکردند و تلاش میکردند برای اهل بیت و دردهای مردم قدم بردارند ولی خدا وقتی خلوص اینها را دید دستشان را گرفت.چهرههایی که در ذهن مردم میماند چهرههایی مثل ژولیدهها هستند. ژولیده شاعری بود که خودش را وقف اهل بیت کرده بود و میخواست به هیئتها برود و در میان جوانان باشد و نوحه بگوید.
* زنده یاد ژولیده نیشابوری از بیان یک از نزدیکترین دوستانش
ابوطالب رضایی مداح و از دوستان ژولیده نیز در این مراسم گفت: شبی با آقای ژولیده به انجمن شعر رفتیم وقتی وارد شدیم بزرگداشت همایون خرم بود و مصادف شده بود با ولادت امام باقر و همه شعرا آن روز شعر را به همایون خرم اختصاص داده بودند و نوبت به ژولیده رسید و مجری گفت که یوسف وارد شد مراقب دستتان باشید، آن روز همه از همایون خرم گفتند ولی ژولیده از امام باقر(ع) خواند ژولیده سختی زیاد کشید ولی یک بار گله نکرد.
وی افزود: واقعاً یکی از خصوصیات بزرگ این مرد این بود که گله در ذاتش نبود و از کسی گله و ناله نکرد. ناامید نباشید، گله نکنید، آقای ژولیده را هر کس عنوان کرده خودش هم بزرگش میکند ژولیده را خدا مطرح کرد و همان خدا هم بزرگ نگاهش میدارد.
این مداح اهل بیت در ادامه به خواندن غزلیاتی در قالب مداحی پرداخت.
* سعیدیراد: ژولیده خودش را وقف اهل بیت و انقلاب کرد
عبدالرحیم سعیدیراد -شاعر نیز در این مراسم گفت: آثار ژولیده در دست همگان است ولی آنچه باعث ماندگاری شعرا است هر چه ارتباط با اخلاص بیشتر باشند حتماً در خاطره مردم خواهند ماند، ژولیده خودش را وقف اهل بیت و انقلاب کرد بحث بزرگداشت انصافاً چیزی بوده که در این سه چهار سال اخیر مد شده و نبوده که از شاعران تقدیر کنند. حالا مراسمهایی گرفته میشود که شاعرانی که زنده هستند قدرشان داشته شود، ژولیده تا زمانی که زنده بود برایش مراسمی گرفته نشد ولی همین ژولیدهها در ذهنها باقی میمانند.
وی اظهارداشت: من در یک برنامه رادیویی مطرح کردم که برخی شعرا از نظر مالی در فقر به سر میبرند و میشود بسیاری از نذر و نذورهای محرم را خرج پول چاپ کتاب آن شاعر کرد البته با حفظ حرمت شاعر، و با این کار قطعاً کتاب ماندگار خواهد شد و الان هم باید یک همتی شود که به شاعران از نظر مالی هم کمک شود.
جا داشت در این مراسم آهنگران هم بود و از ژولیده یاد میکرد.
* حسینی: من با تمام پوست و استخوانم تأثیر شعرهای ایشان را دیدم.
سیدعبدالله حسینی - رئیس مرکز قرآن آفریقای جنوبی - نیز یکی دیگر از میهمانان این مراسم بود.
وی گفت: برای من شنیدن نام ژولیده یادآور خاطرات بسیار زیادی در مشهد است. در مشهد مدرسه ما درست کنار بیت آیتالله قمی بود که سرآغاز مبارزات آنجا بود. اوایل انقلاب ایشان را در حد امام میدانستند خود ایشان هم که کمی خود را در این حد میدید پیش حضرت امام رفته بود و گفت که ما با هم شروع کردیم شما رهبر شدید و ما هیچ کاره ولی زمانی که ایشان از تبعید به مشهد برگشت غوغایی که در مشهد برپا کرد که خاطرات را برای من تداعی میکند.
وی تصریح کرد: آنچه که جرقه شعر را در من ایجاد کرد شعرهای مرحوم ژولیده و به خصوص هیئتی اداره کردن شعارها که هنوزم این را میبینم. ایشان سبک دو دمه را در مبارزات و شعارهای انقلابی پدید آورد. انقلاب هر کجا شعر و شعار هم بود ژولیده هم بود. من یک بچه 10، 15 ساله بودم که بعضی وقتها شعر میگفتم و پیش ژولیده میرفتم و در حوزه مشهد از ژولیده شعرهایش را تقلید میکردم و در هیئتهایی که شبها راه میافتاد میخواندم، ژولیده در جبهه هم حضور داشت که من از میزان وفاداری و جانبازی ایشان اطلاعی ندارم.
وی با بیان اینکه حتی بعضی از شعرهای ایشان را در زمان جنگ بر دیوارهای شهر نوشته میشد، گفت: ژولیده از کسانی بود که در مبارزات مشهد نقش اول را داشت و زبان انقلاب در مشهد بود که برخی اوقات شعرهایش به خارج از مرزها میرسید به هر حال ژولیده عصیان زمان خودش بود.ژولیده کسی است که اگر نبود انقلاب مشهد چیزی کم داشت.آن زمان ژولیده را روی دستها بلند میکردند اما الان چنین چیزی نیست من با تمام پوست و استخوانم تأثیر شعرهای ایشان را دیدم.
* نقل خاطرهای جالب از زنده یاد ژولیده نیشابوری از بیان همسرش
رحمانی همسر زندهیاد ژولیده نیشابوری -نیز گفت: ما خانه کوچکی داشتیم که اول ماه محرم آن جا را سیاهپوش میکردیم، شب سوم ماه محرم در خانه ما را زدند که من چادر سر کردم و به دم در رفتم و گفتم که ما روضه داریم بفرمایید که آنها گفتند نه، ما با خودش کار داریم آنها به من گفتند که شوهرت سیاسی است که من گفتم سیاه نیست ولی کمی سبزه است!
وی ادامه داد: خودش که به جلوی درآمد او را با خودشان بردند که او گفت زهرا در خانه را نبند من شب عاشورا اینجا هستم که دقیقاً نمیدانم چه اتفاقی افتاد که شب عاشورا به خانه برگشتند. زندگی ژولیده سرتاسر خاطره است. بلند میشد و مینشست شعر میگفت؛ به او میگفتم که اگر مهمان بیاید چیزی نداریم که از آنها پذیرایی کنیم که ژولیده گفت شعر بخورند، اگر کسی من را بخواهد شعر را هم میخواهد.
* شرفشاهی: هنوز کتابی برای ژولیده نیشابوری چاپ نشده است
کامران شرفشاهی -شاعر نیز گفت: همانطور که حضرات فرمودند خوب است که این سنت ادامه یابد. من در خصوص ژولیده نیشابوری مقالات زیادی کار کردم. متأسفانه پس از گذشت این همه سال کتابی از این بزرگوار منتشر نشده است.
وی افزود: کوتاهیها و قصورهای زیاد که امیدوارم روزی این فرهنگسراها به تحرکی در بیایند که در مورد دغدغه احقاق حقوق شاعران و اهل قلم را داشته باشند به خصوص کسانی که در زمینه ادبیات آئینی دخیل هستند حضور در این ساحت مقدس کار دشواری است. وقتی از ابونواس میپرسند که چرا شعری برای امام رضا نمیگویی!او گفت من چگونه برای کسی شعر بگویم که ملائک آسمان کفشدار خانه پدر او هستند.
در پایان این مراسم لوح تقدیر به رسم یادبود از خبرگزاری فارس به پاسداشت زحمات شاعر آئینی انقلاب و همچنین لوح تقدیر از جانب گلعلی بابایی به خانواده وی اهدا شد.
فارس،