21 اسفند 1401

قبرهایی که ساواک از مردم پنهان کرد


تا پیش از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، «ساواک» در تصور مردم یک ساختمان و ساختار مخوف و دربسته بود که کسی نمی‌دانست در آن چه می‌گذرد. انقلاب که پیروز شد، مردم سوالهای بی‌پاسخی داشتند که اتنها افشای اسناد ساواک می‌توانست گرهش را باز کند.    

 از سرنوشت نامعلوم برخی مبارزینِ سربه‌نیست‌شده گرفته تا نقش ساواک در برخی اتفاقات مبهم سالهای گذشته، اینکه منبع ساواک در فلان گروه مبارز چه کسی بوده؟ و سوالاتی از این دست.  ساختمان ساواک و اسنادش، یکی از مراکزی بود که حالا در دست انقلاب و دولت موقت بود. آخرین روزهای اسفندماه ۵۷، دفترچه‌ای در اسناد ساواک یافت می‌شود که در واقع لیست اسامی و محل دفن تعدادی از مبارزینی است که از سال ۴۹ به بعد توسط ساواک در درگیری‌های خیابانی یا در بازداشتگاه‌ها زیر شکنجه کشته‌شده و در بهشت‌زهرای تهران مخفیانه و بی‌نام و نشان به خاک سپرده شده‌اند.  

ابراهیم یزدی، معاون نخست وزیر این مطلب را در بیانیه‌ای اعلام می‌کند. در بخشی از این اطلاعیه آمده است «علاوه بر این، سه لیست دیگر نیز موجود است که هنوز اطلاعات درباره‌ی آنها کامل نشده است که عبارتند از: اول لیست قبوری که محل و تاریخ دفن معلوم است، اما هویت آنها هنوز شناسایی نشده است. دوم لیست زنان و مردانی که تحت عنوان ناشناس در تهران یا شهرستان‌ها با ذکر تاریخ و محل دفن مشخص شده است. سوم لیست کسانی است که به صور مختلف به دست ماموران انتظامی یا ساواک کشته شده‌اند، ولی از محل دفن آنها هنوز اطلاعاتی به دست نیامده است.»  

روزنامه اطلاعات که ۲۸ اسفندماه این بیانیه و اسامی را با تیتر «اسامی و گور ۳۰۰ شهید ناپدید انقلاب» منتشر کرده، یک روز بعد در صفحه‌ی ۵ خود لیست کامل آنها را منتشر می‌کند. اغلب این افراد که ۳۰نفرشان زن هستند از اعضای سازمان چریک‌های فدایٔی خلق ، حزب توده و مجاهدین خلق هستند که در دو قطعه‌ی ۳۳ و ۳۹ دفن شده‌اند.


قبرهایی که ساواک از مردم پنهان کرد