20 فروردین 1393
کتابی که نقش سدیدالسلطنه در تحولات خلیج‌فارس را بررسی می‌کند
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «سدیدالسلطنه و سواحل خلیج‌فارس» تالیف مشترک سیدعبدالله حسینی و محمد حسن‌نیا در قالب پنج فصل و با استفاده از اسناد آرشیوی موجود در ایران و منابع دست اول به جزییات حیات سیاسی و فرهنگی محمدعلی‌خان سدیدالسلطنه و خاندان او به‌عنوان خاندان دیوانسالار ایرانی در سواحل جنوبی و شمالی خلیج‌فارس با روش ادبیات هرمونتیکی می‌پردازد.
نخستین فصل کتاب حیات اجتماعی خاندان کبابی و محمدعلی خان سدیدالسلطنه را بررسی می‌کند. این فصل شامل دو گفتار با عناوین «حیات اجتماعی و سیاسی حاج احمد خان کبابی» و «حیات اجتماعی محمدعلی خان سدیدالسلطنه» است. در پایان این فصل نیز آثار سدیدالسلطنه مانند «صید مروارید»، «اعلام الناس فی احوال بندرعباس»، «رساله اوزان‌چو»، «مفاتیح الادب فی تواریخ العرب»، «برهان سدید»، «التدقیق فی سیر الطریق»، «مشوش‌نامه»، «مجموعه الظرایف» و «مجموعه النوادر» به اختصار معرفی می‌شوند.
در بخشی از این فصل درباره خاندان کبابی می‌خوانیم: «خاندان کبابی از خاندان دیوانسالار ایرانی در خلیج‌فارس بودند که در مناطق جنوبی و شمالی خلیج‌فارس خدمات اداری و فرهنگی زیادی انجام دادند و در دوره فترت، پس از مرگ نادر تا روی کار آمدن کریم‌خان زند، به‌واسطه درگیری‌ها و کشمکش‌های موجود در مناطق خلیج‌فارس، برخی از ایرانی‌ها به مناطق جنوبی خلیج‌فارس و از جمله عمان مهاجرت کردند. از جمله این افراد ملا علی‌شاه، از فرماندهان ناوگان دریایی نادر بود و فرزندان و نوادگان او در دربار امامان مسقط مناصب بالای اداری و نظامی به دست آوردند. یکی از نوادگان او، حاجی احمدخان کبابی، پدر محمدعلی‌خان سدیدالسلطنه کبابی بوده است.»
فصل دوم کتاب زندگی سیاسی محمدعلی‌خان سدیدالسلطنه را مورد واکاوی قرار می‌دهد. وی مناصب زیادی را در دوره مظفرالدین‌شاه، احمدشاه و رضاشاه در سواحل و جزایر خلیج‌فارس بر عهده داشت که نویسندگان در این فصل به برخی از مهم‌ترین آنها همچون کارگزار بندر لنگه، ریاست اداره تذکره بندرلنگه و برعهده داشتن مسایل مربوط به وزارت امورخارجه ایران در بوشهر اشاره کرده‌اند.
فصل بعدی به حیات فرهنگی سدیدالسلطنه اختصاص یافته است و اقدامات علمی و فرهنگی وی را بیان می‌کند. نویسندگان در این فصل به تحلیل زندگی مذهبی، اقتصادی و فرهنگی سدیدالسلطنه از خلال کتاب یادداشت‌ها و سفرنامه وی می‌پردازند. در فصل چهارم و پنجم کتاب نیز متن و اصل اسناد محمدعلی خان سدیدالسلطنه آورده شده است.
در بخشی از کتاب درباره اقدامات فرهنگی سدیدالسلطنه آمده است: «سدیدالسلطنه در کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های خلیج‌فارس در کنار کارهای سیاسی که انجام داده و دارای مناصب سیاسی بوده است، همواره به‌عنوان یک شخصیت فرهنگی شناخته شده است. با توجه به آثاری که سدید منتشر کرده است، نشان می‌دهد که بیشتر زمان حیاتش را به تالیف کتاب و سفرنامه پرداخته است و اگر به عناوین و لقب‌هایی که از مظفرالدین‌شاه و شاهان بعدی دریافت کرده توجه شود، مشخص می‌گردد که این القاب به خاطر کارهای فرهنگی و نوشتن تالیفات سدید به او واگذار شده است.»
چاپ نخست «سدیدالسلطنه و سواحل خلیج‌فارس» تالیف مشترک سیدعبدالله حسینی و محمد حسن‌نیا در 320 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 16 هزار تومان از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی روانه بازار کتاب شد./
ایبنا