حمله به بیمارستان در مشهد 23 آذرماه 1357

در چهار سند پیش رو گزارش اسنادی ساواک درباره جنایت مزدوران شاه در بیمارستان امام رضا (ع) در مشهد است. 

تاریخ سند: 24 آذر 1357

---

متن سند:

موضوع : گفتگوی شیخ محمد تقی فلسفی و شهرستانی روز 24 /9 /57 شخصی بنام شهرستانی با فلسفی تماس حاصل و اظهار داشت گزارش خبر واقعه بیمارستان شاهرضا مشهد را که گفته بودید کسب خبر نمایم به این ترتیب است که یک عده چماق بدست دهاتی وارد بیمارستان می شوند می گویند جاوید شاه که بلافاصله دکترها و کلیه پرسنل بیمارستان بمقابله آنها پرداخته و گفته اند درود بر خمینی که نتیجتا زد و خورد بین چماق بدست ها و مأمورین از یکطرف و کارکنان بیمارستان از طرف دیگر می شود که در نتیجه پرفسور امامی و چند طفل از بخش کودکان کشته و دکتر توکلی و دکتر یاقوتی بسختی مجروح که حال هر دو آنها وخیم است.
فلسفی با اظهار تأسف فراوان می گوید.
دولت دیوانه، دیوانه شده است شهرستانی اضافه می کند حتما می خواهند کاری بکنند آن گفته شاه را که گفته است روزی که من بخواهم از این مملکت بروم پانزده میلیون نفر جمعیت تحویل خواهم داد زیرا پانزده میلیون نفر تحویل گرفته ام عملی نمایند.
نظریه شنبه : نظری ندارد.
نظریه یکشنبه : به صحت اظهارات منبع اطمینان حاصل است.
ضمنا از صحبتهای گوناگونی که اخیرا توسط فلسفی انجام می گیرد چنین استنباط میگردد که نامبرده حالت میانه رو دارد و با بلوا و آشوب و اغتشاش سخت مخالف است و تمایل دارد که مشکلات با آرامش هر چه تمامتر بر طرف گردد.
قهرمان نظریه سه شنبه : نظریه یکشنبه تائید میگردد.
پاکزاد نظریه چهارشنبه : نظریه سه شنبه تائید میگردد.
آرزو نظریه پنج شنبه : ضمن تائید نظریه چهارشنبه دکتر یاقوتی که عنوان شده در بیهوشی بسر می برد روز 26 /9 /57 از مشهد بتهران آمده و در جلسه استادان و کارکنان بیمارستانها در سالن نهارخوری بیمارستان پهلوی شرکت و بر علیه دولت و رژیم سخنرانی کرده و یاد شده نیز یکی از محرکین و چهار نفری بوده که از مشهد به تهران آمده است که طی تلفنگرام شماره 33343 /20 ه ـ 26 /9 /57 مراتب به 321 منعکس گردیده است.
محترما بعرض میرساند 27 /9 /57 گوینده : جهانگیری گیرنده : قاسم پی ساعت 1230

---

سند دوم:

تاریخ سند: 21 آذر 1357

متن سند:

حوادث و وقایع شهر مشهد در روز 21 /9 /57 1ـ متعاقب تظاهرات گروهی از مردم وطن پرست در روز 21 /9 /57 (2537 شاهنشاهی)، عده ای از عناصر اخلالگر مقارن ساعت 2100 روز مذکور ضمن انجام تظاهرات آشوبگرانه، به دادن شعار «موافقین از مزدوران ساواک میباشند» مبادرت نموده اند.
2ـ در ساعت 2200 روز 21 /9 /57، عده ای از اخلالگران که قصد تخریب منبع آب و قسمتی از وسائل تفریحی کوه سنگی مشهد را داشته اند بوسیله مامورین انتظامی متفرق گردیده اند.
3ـ مقارن ساعت 2200 روز 21 /9 /57، گروهی فرصت طلب و ماجراجو در خیابانهای شهر مشهد ضمن راه پیمائی شعار داده اند «مردم آب بردارید، میخواهند آب را قطع کنند.
» افراد مذکور که قصد ایجاد بلوا و تشویش و نگرانی در مردم داشته اند بوسیله مامورین فرمانداری نظامی مشهد متفرق گردیده اند.
4ـ در ساعت 2200 روز 21 /9 /57، عده ای حدود 600 نفر از قشریون مذهبی در محله 600 دستگاه شهر مشهد اجتماع نموده و واعظی بنام غلامرضا گلسرخی برای آنها سخنرانی حریک آمیزی ایراد کرده و مجمتمعین را علیه کارمندان ساواک تحریک نموده است.
1 ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.

توضیحات سند:

1ـ از دیگر اخبار امروز (21 /9 /57) مشهد این که «مغازه ها باز بود.
در شهر خبری منتشر شد، که سربازهایی که سربازخانه ها را ترک کرده و به مردم پیوسته اند از طرف مامورین مخفی و دژبان دستگیری شدند.
(و نیز) از امشب کانون نشر حقایق اسلامی در مسجد گوهرشاد اعلام سخنرانی نمود.
» (انقلاب اسلامی مردم مشهد، ص 108) از دیگر اخبار مردمی این که امروز (21 /9 /57) عده ای از عوامل حکومت «به بیمارستان 17 شهریور مشهد حمله بردند و با بی حرمتی به رهبر مجاهد ملت ایران حضرت آیت الله العظمی امام خمینی و پاره کردن تمثالهای ایشان، تهدید کردند چنانچه تابلوی نام بیمارستان پایین کشیده نشود آن را با رگبار مسلسل معدوم خواهند کرد.
» (پرونده 106980، ج 6) این حادثه منشاء حوادث دیگری گردید که در روزهای آینده به آن اشاره خواهد شد.

سند سوم :

تاریخ سند: 27 آذر 1357

متن سند:

تلگرافات وارده 1ـ هیات اعزامی پس از ورود به مشهد درخواست ملاقات با قمی را نموده که نامبرده نپذیرفته و سید محمد قمی در پاسخ اظهار مینماید تیمسار غلط کرده است.
1 2ـ در پاسخ درخواست هیات اعزامی مبنی بر ملاقات با پزشکان شاهرضا پزشکان با وضع زننده ای آنها را از بیمارستان بیرون کرده اظهار مینمایند ما کاری نداریم جز رفتن 66 از کشور چون بین پزشکان در زمینه ملاقات و گفت و شنود با هیات مذکور اختلاف افتاده و عده ای موافق و عده ای مخالف ملاقات بودند.
سرانجام عده ای را تعیین که جلسه ای تشکیل و حادثه بیمارستان بر خلاف حقیقت بدلخواه خود تشریح و بدون اینکه اجازه یک کلمه صحبت به هیچکس از اعضای هیات بدهند جلسه با گفتن کلمه مرگ بر کد 66 ختم و در ختم جلسه از طرف هیات اعزامی عذرخواهی زیادی از پزشکان و روحانیون مینمایند که در پاسخ عذرخواهی با تمسخر اظهار مینمایند غلط کردید که باعث بروز این حادثه شدید که حالا عذرخواهی نمائید از طرفی اطلاعیه دولت مبنی بر گزارش هیات اعزامی که در خلاف واقعیت بوده و اعلامیه مزبور از سیما و صدا و عذرخواهی دولت از پزشکان و روحانیون که خود عامل اصلی بروز حادثه بودند بعلاوه بر اینکه کلیه اهالی شاه دوست را بشدت عصبی و مایوس نموده موجب تجری مخالفین نیز گردیده که ساعت 830 روز جاری یکصد و چهل هزار نفر بدستور روحانیون و پزشکان در شاهرضا اجتماع و هاشمی نژاد و صفائی و خامنه ای ضمن اهانت به کد 66 سخنرانی و خواستار رفتن معظم له شدند که تمثال کد 66 را جلو بیمارستان بوضع زننده ای دستکاری و نصب نموده قرار است جنازه را تا بهشت رضا تشییع نمایند.
شیخان محترما باستحضار میرساند : چنانچه دولت واقعا بخواهد به این وضع در مشهد خاتمه دهد باید سید علی خامنه ای ـ هاشمی نژاد ـ طبسی واعظ و بخصوص طاهر احمدزاده هروی دستگیر و از منطقه دور شود.
در مقابل فرزندان آیات قمی و شیرازی نیز ایستادگی کند.
28 /9 /57

توضیحات سند:

1ـ این هیات ظاهرا از طرف دولت برای بررسی حادثه خونین بیمارستان شاهرضا به مشهد آمده بود که با برخورد سرد متحصنین در بیمارستان و دیگران مواجه می شود.
ورود این هیات دولتی را خبرگزاری فرانسه در روز 16 دسامبر/ 25 آذر خبر داد.
نوشت : «یک کمیسیون دولتی برای بررسی اوضاع وارد مشهد شد تا معلوم کند در این شهر در واقع چه می گذرد.
ظاهرا کنترل اوضاع از دست نظامیان در رفته است.
» (بولتن محرمانه خبرگزاری پارس، ش 273، ص 7) خبرگزاری یونایتدپرس نیز از تظاهرات امروز (27 /9 /57) مشهد و موقعیت بیمارستان شاهرضا (17 شهریور) گزارشی تهیه کرد.
ر.ک : بولتن محرمانه خبرگزاری پارس، ش 274، ص 7.

سند چهارم

تاریخ سند: 26 آذر 1357

متن سند:

گزارش خبر موضوع تشکیل جلسه در سالن غذا خوری بیمارستان پهلوی ساعت 1000 مورخ 26 /9 /57 بعلت حادثه بیمارستان مشهد که در نتیجه حمله مأمورین اتفاق افتاده بود جلسه ای با شرکت بیش از دو هزار نفر در سالن غذاخوری بیمارستان پهلوی تشکیل گردید برنامه جلسه از طرف دکتر محمد علی راشد اعلام شد و پس از سخنرانی نمایندگان مشهد دکتر محمدرضا راشد از طرف دانشگاه جندی شاپور آقای ابوالفضل قاسمی از طرف جبهه ملی علی اصغر حاج سید جوادی از طرف نویسندگان حسن نزیه رئیس کانون وکلا و شخصی بنمایندگی از دانشگاه ملی مطالبی اظهار نمودند سپس مخبر امریکائی مجمع بین المللی حقوق بشر امریکا نیز سخنرانی تند توام با شعارهای ضد ملی داده جلسه در ساعت 1100 به پایان رسید و در خاتمه جلسه قطعنامه پزشکان مشهد تائید شد.
نظریه شنبه : نظری ندارد.
نظریه یکشنبه : شنبه در جلسه مذکور شرکت داشته و با توجه بصداقت وی صحت خبر مذکور تائید است.
نظریه سه شنبه : نظریه یکشنبه مورد تائید است.
دهر نظریه چهارشنبه : نظریه سه شنبه تائید میگردد.
آرزو

انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - جلد 20.ص: 44و 336 و جلد21 ص12. 23 صفحه: 20

ادامه سند

سند دوم

ادامه سند دوم

سند سوم

سند چهارم