فیزیکدانی که چریک شد

مصطفی چمران فیزیکدان دانشگاه برکلی آمریکا، چریک مبارز در لبنان، وزیر دفاع ایران در 50 سالگی شهادت را برگزید و اسطوره شد. مصطفی چمران، زاده 1310 در تهران بود که در 31 خرداد 1360 (دومین سال از دفاع مقدس)، در دهلاویه به شهادت رسید.

او معروف به دکتر چمران و شهید چمران، فیزیک دان، فعال سیاسی، وزیر دفاع دولت مهدی بازرگان، از همراهان امام موسی صدر در تشکیل جنبش امل (لبنان)، وزیر دفاع ایران، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، از فرماندهان ایران در دوران دفاع مقدس و بنیان‌گذار ستاد جنگ‌های نامنظم در جریان جنگ ایران و عراق بود.

مصطفی چمران ابتدا با رتبه 15 در رشته الکترو مکانیک دانشگاه تهران مقطع کارشناسی را با رتبه نخست به اتمام رساند. او در زمان تحصیل در دانشگاه تهران، در درس ترمودینامیک، شاگرد مهدی بازرگان بود؛ آشنایی او با بازرگان، عامل مهمی در ورود او به عرصه سیاست به شمار می‌رفت.

چمران در دوران پس از کودتای 28 مرداد در سازمان نهضت مقاومت ملی که زیر نظر افرادی چون بازرگان، سید رضا زنجانی و سید محمود طالقانی اداره می‌شد، فعالیت می‌کرد. او سپس پس از دریافت مدال درجه یک فرهنگ و اخذ بورس دانشجوی ممتاز به آمریکا رفت و درجه دکتری در فیزیک پلاسما را از دانشگاه برکلی در مدت سه سال کسب کرد، درخشش او در دوران تحصیل به گونه ای بود که پایان نامه اش مرجع بسیاری از مقالات علمی روز قرار گرفت و در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا استخدام شد .

چمران در زمان تحصیل در خارج از ایران، به همراه تنی چند از فعالان سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان ایران در آمریکا را تأسیس کرد. او علاوه بر زبان فارسی به زبان‌های عربی، ترکی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی مسلط بود و در کنار دانش، به هنر نیز توجه داشت .

مصطفی چمران مبارزه با رژیم صهیونیستی را از کار در سازمان فضایی آمریکا (ناسا) و زندگی در کنار همسر و چهار فرزندش( روشن،رحیم،علی وجمال) مقدم دانست و عازم لبنان شد . چمران پس از گذراندن آموزش‌های نظامی در مصر، به همراه امام موسی صدر، جنبش امل را در لبنان تشکیل داد و یکی از فرماندهان آن شد. شاید کمتر کسی بداند که چمران شخصیتی عارف بود و به اشعار مولوی علاقه داشت. او آثار هنری زیادی را بر جای گذاشت که از جمله آن‌ها می‌توان به تابلوهای نقاشی، مجسمه‌ها و عکس‌ها اشاره کرد. نقاشی در میان علاقه‌مندی‌های بارز هنری چمران بود که در این زمینه چندین اثر رنگ روغن از وی به جا مانده است.

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال1357 ، به ایران بازگشت و در دولت موقت، مدتی وزارت دفاع را برعهده داشت. دکتر چمران در دوره نخست مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد. او با شروع جنگ، به اهواز رفت و ستاد جنگ‌های نامنظم را بنیان‌گذاری کرد.

از دیگر کارهای مهم چمران ایجاد هماهنگی بین نیروهای ارتش، سپاه و نیروهای داوطلب مردمی بود که در منطقه حضور داشتند. خود می گفت: تجربه، درس بزرگ و تلخی به من داد که اسلحه و کشتار و انقلاب و حتی شهادت بخودی خود نباید مورد احترام و تقدیس قرار گیرد. بلکه آنچه مهم است انسانیت، فداکاری در راه آرمان انسانها، غلبه بر خودخواهی و غرور و مصالح پست مادی و ایمان به ارزش های الهی است!

مصطفی چمران در 31 خرداد 1360 در مسیر دهلاویه-سوسنگرد بر اثر اصابت ترکش خمپاره به پشت سرش به شهادت رسید. خود درباره شهادت می نویسد: ای حسین، دلم گرفته و روحم پژمرده، در میان طوفان حوادث که همچون پر کاه ما را به این طرف وآن طرف می‎کشاند، مایوس و دردمند، فقط بر حسب وظیفه به مبارزه ادامه می‎دهم، و گاهگاهی آنقدر زیرفشار روحی کوفته می‎شوم که برای فرار از درد و غم دست به دامان شهادت می زنم تا از میان این گرداب وحشتناکی که همه را و انقلاب را فروگرفته است لااقل گلیم انسانی خود را بیرون بکشم و این عالم دون و این مدعیان دروغین را ترک کنم و با دامنی پاک و کفنی خونین به لقاء پروردگار نائل آیم !

امام خمینی(ره)در پیام تسلیت مصطفی چمران نوشتند: چمران عزیز با عقیده‌ای پاک ،خالص، غیر وابسته به دستجات و گروه‌های سیاسی و عقیده به هدف بزرگ الهی، جهاد را از آغاز زندگی شروع و با آن ختم کرد.