19 مهر 1393

تاریخچه ساخت خیابان ولیعصر


روزنامه شهروند شماره ۳۹۸ -چهارشنبه ۱۶ مهر۱۳۹۳

تاریخچه ساخت خیابان ولیعصر

براساس اطلاعات تاریخی حدود ٩٠‌سال پیش هر سوی این خیابان به صورت زیگزاگی و نزدیک به هم ۳۰‌هزار درخت کاشتند، یعنی در هر متر، دو درخت و در سرتاسر خیابان ۶۰‌هزار. پس از هفت‌دهه، آمار منتشر‌شده در روزنامه دولتی ایران به تاریخ ۱۶‌مرداد ۱۳۸۱ نشان داد، در خیابان ولیعصر تنها ۱۱۵۰۰ چنار باقی‌مانده بود، ٩‌سال بعد در پرونده ثبتی این خیابان در ‌سال ۹۰ تعداد چنارهای این خیابان کمی بیش از هشت‌هزار اصله عنوان شد. هشت‌هزار اصله درختی که در سال‌های اخیر تعداد دیگری از آنها هم خشک شده‌اند.

ساخت جاده مخصوص پهلوی (خیابان ولیعصر فعلی) از‌سال ۱۳۰۰ شمسی آغاز شد. در آن زمان رضاشاه که وزیر جنگ بود تصمیم به ساخت این جاده گرفت. همچنین درخت‌کاری اطراف این خیابان و کشیدن نهر برای آبیاری درختان آن نیز از‌ سال ۱۳۰۰ آغاز شد. در‌سال ۱۳۰۷ خیابان پهلویِ بالا به‌دست «بلدیه تهران» سنگفرش شد و سپس با راهیابی آسفالت به پهنه‌ خیابان‌سازی شهرها، در‌سال ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی قانونی را برای ساخت و گسترش خیابان‌های تهران تصویب کرد و پس از آن گام‌های ساخت «جاده مخصوص پهلوی» آغاز و برای نخستین بار این خیابان قیرریزی شد. در‌سال ۱۳۱۰ خورشیدی پیش از آمدن ملک فیصل، پادشاه عربستان به تهران، خیابان الماسیه (باب همایون) و میدان توپخانه و آغاز خیابان لاله‌زار برای نخستین‌بار آسفالت شدند و یک‌سال پس از آن در‌سال ۱۳۱۱ خورشیدی، خیابان ولیعصر(جاده مخصوص سابق) هم آسفالت شد. از آنجایی که چنار با آب و هوای تهران بسیار سازگار است، در ابتدا دو طرف خیابان ولیعصر را چنار کاشتند. همان زمان برای آبیاری آنها در سه راه زعفرانیه دو حلقه چاه حفر کردند.

عبدالله مستوفی، انگیزه ساخت این خیابان را تصمیم رضا شاه برای پیوند کاخ سعدآباد به کاخ مرمر می‌داند. براساس کتاب «شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه» نوشته عبدالله مستوفی، در زمان رضاشاه در خیابان پهلوی به فاصله هر دو متر، یک چنار و بین هر دو چنار، یک بوته گل سرخ کاشتند. بنابراین در دو سوی مسیر ۱۸ کیلومتری خیابان مجموعاً ۱۸‌هزار چنار کاشته شد. البته برخی این تعداد را تا ۲۴‌هزار اصله نیز برآورد کرده‌اند. در زمستان ۱۳۱۹ برای نگهداری از درختان، پای چنارها را به عمق یک متر و نیم گودبرداری کردند و به جایش کود ریختند. همچنین یک استخر بزرگ هم بین محمودیه و تجریش پی‌کنی کرده بودند که ذخیره آب برای چنارها فراهم باشد، اما قضایای شهریور ۱۳۲۰ این اقدام را ناتمام گذاشت .