آیا کتابهای الکترونیکی فرهنگ کتابفروشی را از بین می‌برد؟

 صنعت کتابفروشی در سطح جهان در یک دهه اخیر به خاطر رشد و توسعه ابزارهای دیجیتالی کتابخوان با چالش جدی روبرو شده است.

سال گذشته در کانادا آمار یک‌چهارم از کتاب‌فروشان مستقل با کسری 20میلیونی مواجه شدند و در آمریکا نیز بسیاری از کتابفروشی های معروف مثل بوردز اند بوکس با ورشکستگی روبرو شدند.

خیلی از ناشران در کشورهای مختلف در مقابل آمازون نمی‌توانند به حیات خود ادامه دهند و این سؤال مطرح می‌شود که آیا ایبوکها یا همان کتاب‌های الکترونیکی در حال تخریب فرهنگ کتابفروشی هستند.

 نوامبر گذشته کتاب‌فروشان کانادایی 10میلیون دلار کاهش درآمد داشتند و در ماه ژوئن این کاهش درآمد به 20 میلیون دلار رسید. آمارهای دیگر نیز مشابه این رقم‌ها است.

در 16 فوریه سال 2011 کتابفروشی بوردز برای جلوگیری از ورشکستگی کامل مجبور شد 226 فروشگاه خود را تعطیل کند و در 22 جولای این تعطیلی گریبان 399 خرده‌فروش کتاب این شرکت در سراسر آمریکا را گرفت و درنهایت در 18 سپتامبر 2011 آخرین کتابفروشی آن نیز بسته شد.

حالا تنها تشکیلاتی که در آمریکا فعالیت می‌کند بارنزاندنوبل است که این خطر برای این فروشگاه زنجیره‌ای کتاب در آمریکا نیز وجود دارد. همان‌طور که «برنارد تریدز» یک فروشنده کتاب در پاریس تأکید می‌کند جنگ اصلی خرده‌فروشان کتاب با آمازون است و در اروپا این جنگ تنها به مسائل اقتصادی محدود نمی‌شود بلکه در حوزه فرهنگی نیز چالش دیده می‌شود. در فرانسه به خاطر وابستگی و ریشه‌دار بودن کتاب در فرهنگ مردم این کشور دولت قوانین شدیدی برای آمازون وضع کرده است.

در حقیقت بسیاری از فرانسوی کتابفروشی ها را به‌عنوان قلب فرهنگ خود می‌دانند و دولت هم برای حفظ این عنصر فرهنگی تلاش بسیاری برای عدم تسلط سایت‌های آنلاین مثل آمازون انجام می‌دهد.

از طرف دیگر،بسیاری از ناشران بزرگ جهان مثل رندوم هاوس، پنگوئن، اشت و سیمون اندشاستر در حال حاضر 25درصد از درآمد خود را از طریق ای‌بوک‌ها کسب می‌کنند و از آن‌طرف تسلط آمازون در بازار کتاب باعث شده تا در اکثر کشورها حفظ فرهنگ کتابفروشی سنتی مهم شود که بسیاری از کشورهای اروپایی از همین حالا دست‌به‌کار شده‌اند.

بعد از آلمان و چند کشور دیگر حالا انگلیس هم مالیات‌های سنگینی روی فروش آنلاین کتاب وضع کرده است. در حاضر آمارها نشان می‌دهد از هر 28 کتاب توزیع‌شده توسط آمازون نیمی به‌صورت چاپی و نیمی از طریق کیندل عرضه می‌شوند.

اخیراً مطالعه‌ای توسط دانشگاه استاونگر نروژ به ریاست «آنا مانگن» درباره احساس خوانندگان به کتاب‌های چاپی و الکترونیک نشان می‌دهد هنگام خواندن کتاب از طریق نسخه‌های چاپی خوانندگان حافظه بهتری نسبت به وقایع آن دارند که در مورد دستگاه‌های الکترونیک مشاهده نمی‌شود.

مانگن می‌گوید لمس کتاب به خوانندگان احساس خاصی در دنبال کردن داستان و حفظ وقایع آن می‌دهد. ظاهراً با توجه به این مطالعات می‌توان به این قضیه امیدوار شد که کتابفروشی‌ها محلی برای اتصال مردم به ادبیات و علاقه به کتابخوانی به‌صورت چاپی سنتی محسوب می‌شوند. قدم زدن در کتابفروشی و جستجوی کتاب امکان برقراری ارتباطات اجتماعی را فراهم می‌کند و به نظر می‌رسد این‌یکی از دلایل حفظ این مکان‌ها در آینده باشد.