نگاهی به مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران

پژوهشگران، اندیشمندان و محققان عرصه تاریخ، در تدوین و شفاف سازی زوایای گوناگون تاریخ عصر خویش، بر نقش اسناد به معنای اعم آن، تأکید وافر دارند و بر اهمیت اسناد پنهان و منحصر به فرد زمان، به دلیل ویژگی های خاص آن اصرار می ورزند. هر چند برای بازگویی حوادث تاریخی، از زبان ها و بیان های گوناگونی همچون توصیف، تقدیر، ذم و تحسین، خاطره، مقاله، تصویر و ... می توان بهره برد ولی با گذشت زمان و فاصله گرفتن از مبدأ هر حادثه، از امکان تشریح بعضی از این حوادث کاسته خواهد شد و به همین علت می توان ادعا  کرد که این تنها زبان اسناد است که در هر مقطع زمانی روشنگر زوایای تاریک تاریخ می باشد. بویژه آن که در دو دهۀ گذشته استفاده از تاریخ و آگاهی از وقایع، حوادث و شناخت رجال و... با اقبال روز افزون مواجه شده است. به علاوه، توجه به بهره برداری از تجربیات گذشتگان نیز ضرورت بیان ناگفته ها و نانوشته های تاریخ معاصر ایران را بیش از پیش روشن می سازد. از این رو، حفظ اصول و ارزش های تاریخی یکی از عوامل اصلی در عصر حاضر است که به فرموده ی رهبر معظم انقلاب، «عصر جنگ نرم» نامیده شده است. ایشان در ارتباط با مطالعه کتب تاریخ معاصر در بیانی فرموده اند: «من نمی دانم شما چقدر از تاریخ معاصر اطلاع دارید و چقدر آن را خوانده اید. چقدر خوب است که شماها در تابستان که قدری فراغت پیدا می کنید، واقعاً برنامه ریزی کنید و قدری از تاریخ معاصر از جمله همین قضیۀ تنباکو را مطالعه کنید. کتاب هایی هم درباره این موضوع نوشته شده که مناسب است آن ها را بخوانید. البته مطالعه کتاب های امین را می گویم. بعضی ها هستند که چون پای روحانیت و دین در میان است، از عنادی که با دین دارند، حاضر نیستند به افتخار به این بزرگی اعتراف کنند و آن را مطرح نمایند. »
حال که مرکز بررسی اسناد تاریخی وارث انبوهی از اسناد پنهان سازمان اطلاعات و امنیت رژیم پهلوی است بر خود فرض می داند تا امکان دسترسی محققان و پژوهشگران ارجمند عرصه تاریخ را به این گنجینه ارزشمند فراهم و تسهیل نماید. این مرکز علاوه بر توجه جدی به این مسئله سعی در ارائه محصولات فرهنگی به عموم مردم را نیز دارد. از این رو، بدین منظور، اقدام به انتشار مجموعه هایی به شرح ذیل نموده و برای اولین بار در تاریخ نشر اسناد کشور، تصویر هر سند را در کنار متن حروف چینی شده آن قرار داده است؛ تا تمامی کسانی که دغدغه تاریخ نگاری بدون تحریف و ارائه واقعیت های موجود را دارند، از آن بهره مند شوند. کتب منتشره به صورت مجموعه یاران امام (ره) به روایت اسناد ساواک، رجال عصر پهلوی، زنان دربار، جریانات چپ و موضوعات مختلف دیگر تدوین و به بازار کتاب ارائه گردیده است.

تأسیس مرکز بررسی اسناد تاریخی

در سال 1372 مقام معظم رهبری از نمایشگاهی که در وزارت اطلاعات ترتیب داده شده بود بازدید فرمودند و برخی از بولتن هایی را که از طریق اداره ی کل اسناد در معرض دید معظم له قرار گرفته بود، ملاحظه و با افسوس از این که چرا این اسناد گران بها تاکنون به صورت کتاب در جهت تاریخ پژوهی و سندپژوهی کشور قرار نگرفته، تأکید فرمودند تا ساز و کاری طراحی شود که این اسناد هر چه زودتر در دسترس مردم قرار گیرد، تا از این طریق جلوی تحریف تاریخ در حد مقدور گرفته شود. بنابراین در پی این امر، بلافاصله نیز دستوری به وزارت اطلاعات صادر شد تا این اقدام هر چه زودتر از سر گرفته شود.  در این فرمان آمده است که ایشان به وزیر اطلاعات، دستور دادند که این اسناد را از بایگانی ها و آرشیوها خارج نمایند و جهت جلوگیری از تحریف تاریخ به خصوص تاریخ انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی به صورت کتاب و آثار پژوهشی در اختیار محققین و پژوهشگران حوزه تاریخ انقلاب اسلامی قرار گیرد. از این رو در پی این فرمان عالمانه، به دستور وزیر اطلاعات وقت، «مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران» کار خود را شروع نمود و تا به امروز توانسته با ارائه خدمات و چاپ اسناد به صورت کتب، پرده از بسیاری ابهامات در رابطه با انقلاب اسلامی بردارد و شناخت بیشتر و جامع تری را به پژوهشگران این حوزه ارائه دهد.

معرفی نخستین آثار منتشر شده

مرکز بررسی اسناد تاریخی، اوائل سال 1375 کار دسته بندی، تنظیم و تدوین اسناد به جای مانده از سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) را آغاز کرد. این مرکز در ابتدا دو موضوع کلی را برای نشر اسناد در دستور کار خود قرار داد: شخصیت ها و حوادث.  به طور کلی کتاب های چاپ شده از این مرکز حاوی اسناد ساواک پیرامون دوازده محور: یاران امام (ره)، رجال و شخصیت های مبارز و انقلابی، روزشمارهای انقلاب اسلامی، پایگاههای انقلاب اسلامی (مساجد)، مجموعه قیام پانزده خرداد، مجموعه چپ در ایران، مجموعه مطبوعات عصر پهلوی، جشن های شاهنشاهی، رجال عصر پهلوی، زنان دربار، احزاب عصر پهلوی و سایر موضوعات تاریخی از سوی مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات انتشار می یابد.
اولین محصول مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات با عنوان کلّی «یاران امام به روایت اسناد ساواک» ویژه آیت الله سید محمدرضا سعیدی به چاپ رسید. این کتاب اولین مجموعه مکتوبی است که رسماً از طرف وزارت اطلاعات منتشر می شود.  این بزرگوار که از یاران با وفا و مرید و شیفته و فدایی حضرت امام (س) بودند، در تمامی مبارزات، سخنرانی ها و حتی بازجویی ها از خود رشادت و شهامت زیادی به خرج داد.  این کتاب دارای یک پیش گفتار و یک زندگینامه از شهید سعیدی بوده و سپس 620 برگ سند که همگی به گزارش های مأموران ساواک و صورت جلسه های دادرسی ارتش، بازجوئی ها و دستورات مقامات امنیتی درباره شهید سعیدی مربوط است. در این کتاب اصل اسناد چاپ شده و متن جهت تسهیل مطالعه آن مجدداً حروف چینی شده و در بعضی از اسناد به منظور رفع ابهامات گویا سازی نیز انجام شده است. 
همچنین تـاریـخ اولین سنـد مـربوط می شـود بـه روز 5/3/1342 که ساواک در آن نام روحانیانی که از اطراف امام خمینی «ره» برای نشر آئین اسلام به قطر، کویت، بحرین و پاکستان راهی شده-اند، آورده است؛ و آخـرین سنـد مـربـوط بـه تــاریخ 15/12/1355 است، یعنی شش سال و نه ماه بعد از شهادت آیت اللّه سعیدی که منبع ساواک خبر از زنی می دهد که از شاگردان شهید سعیدی بوده و در حال تبلیغ مرام سیاسی امام خمینی «ره» است.
به علاوه باید گفت، نگاه رژیم به شخصیت ها و حوادث انقلاب اسلامی از منظر دستگاه امنیتی نگاه تازه ای است. پیش از این یادکردن از مبارزان مسلمان تنها معطوف به مقاله ها، زندگینامه ها و گفت و گوهایی مربوط می شد که از ناحیة جراید صورت می گرفت؛ و آن هم از زاویه ی تقدیر و توصیف. این شیوه از معرفی اگر سطحی نباشد، قطعاً شناختی محدود و زودگذر در ذهن و ضمیر خواننده ایجاد می کند، اما محشور شدن با بیش از 600 سند رسمی که هر دستة از آنها ضلعی از اضلاع مبارزاتی یک شخصیت را بیان می کند، شناختی تاریخی و ماندگار نصیب خواننده خود می کند.
دومین اثر منتشر شده، نخستین جلد از مجموعه بیست و پنج جلدی انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک است که در واقع روز شمار سندی انقلاب محسوب می شود. سومین اثر نیز جلد دوم مجموعه یاران امام بود که مربوط به مرحوم آیت الله صدوقی است. به طور کلی از مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک تا به امروز بیش از بیست عنوان کتاب به چاپ رسیده است که در هر یک با توجه به اسناد مربوط به شخصیت های مهم تاریخ انقلاب اسلامی به شرح اقدامات و مبارزات شان پرداخته خواهد شد؛ که از جمله آنها مرحوم شهید آیت الله حاج آقا مصطفی خمینی بود که با عنوان «امید اسلام» چاپ شد، که این مجموعه شامل مبارزات و فعالیت های ایشان می باشد و با توجه به این که به شدت از سوی ساواک تحت نظر بودند در این مجموعه نیز اسناد بسیار مهمی در این رابطه وجود دارد. همچنین یکی دیگر از مجموعه های مهمی که در سال های اولیه تأسیس مرکز بررسی اسناد تاریخی به چاپ رسید مجموعه اسناد مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج احمد خمینی با عنوان «یادگار امام» است که در سال 1387  منتشر شد. در ادامه باید افزود اسناد زیادی در مورد دو فرزند ذکور حضرت امام موجود بوده که این امر نشان از اهمیت و حساسیت ساواک بر روی اینان است که مرادی رئیس مرکز بررسی اسناد تاریخی در مورد دلیل این اهمیت آورده است:
«از آنجایی که این دو بزرگوار فرزندان حضرت امام(س) بودند ساواک حساسیت زیادی روی این عزیزان داشته و ساواک تلاش کرده از طرق مختلف از این بزرگواران اطلاعاتی را کسب کند، چه از طریق منابعی که سعی کرده اند در کنار این بزرگواران قرار بگیرند و گزارش هایی را ارائه دهند و در مواردی که نتوانسته خانواده هایی را که احتمال قوی می داده این دو بزرگوار تماس تلفنی با آنها داشته باشند مورد کنترل شنود بوده اند. زمانی که در ایران بودند تلفن های خودشان و آشنایان تحت شنود بوده-اند و بعد از انتقال به نجف اشرف نیز تلفن اطرافیانی که احتمال می رفته این بزرگواران تماس تلفنی داشته باشند زیر شنود بوده که حتی یک جمله از این بزرگواران از دست ساواک خارج نشود و دقیقاً رصد می کردند و احیاناً اگر آدرسی داده می-شد آنها نیز بررسی می کردند که ارتباط آنها نیز با انقلاب برای ساواک روشن شود.
همچنین نامه های پستی این بزرگواران نیز به دقت بررسی می شده و اساساً بسیاری از آنها به مقصد نرسیده است و یا اگر رسیده باشد ساواک ابتدا رونوشتی از آن را برای خود گرفته و کلاً تمامی افرادی که با این دو بزرگوار در ارتباط بودند تا مدت-ها تحت نظر بودند که بعضاً این افراد انقلابی هم نبودند و تنها ارتباط خانوادگی یا آشنایی داشتند؛ که در پاورقی ها نیز تلاش شده این حساسیت ها و مواردی نیز برای خواننده توضیح داده شود و برجسته شود تا اهمیت موضوع بیشتر برای خواننده و محقق مشخص شود. »
در مجموع باید گفت، این مرکز از ابتدای تأسیس تاکنون 235 جلد کتاب را در دوازده محور منتشر نموده است. اقدام جدید این مرکز انتشار اسناد به شیوه کتب الکترونیک است و همچنین انتشار کتب کم حجم برای نسل جوان و نوجوان در موضوعات مختلف تاریخی، بویژه تاریخ معاصر از اقدامات بعدی این مرکز می باشد.

شیوه کار مرکز بررسی اسناد تاریخی

سندهای ساواک پیش از این به فراخور موضوع از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در نشریة «15خرداد» و یا خاطرات افراد (شهید فضل اللّه محلاّتی و محمّد تقی فلسفی) انتشار یافته بود، که در واقع اسناد نقش مستند سازی خاطرات و تحلیل های ارائه شده را ایفا می کردند اما در شیوة کار مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، قصد، انتشار سند است؛ یعنی افزودن بر منابع تاریخی جدید به منابع پیشین و هموار کردن راه های پژوهشی و تحقیقی در حوزة تاریخ معاصر ایران. با این حال ممکن است شیوة وزارت اطلاعات تاحدی اختصاصی تلقی گردد. بدین مفهوم که سندها، قالب شخصیت و حادثه به خود می گیرند و این اقدام شاید در مذاق برخی از پژوهشگران نوعی مصادره به نفع خود تلقی شود. درستی یا نادرستی این تلقی نمی تواند لطمه ای به ارزش اسناد وارد کند. دیگر این که نفس این تصمیم (انتشار اسناد) به اندازه ای مهم است که وجود گرایش های پنهان، نتواند خدشه ای به اصل کار وارد کند و بالاخره این که پژوهشگر تیز بین و سند شناس معمولاً به دور از این پندارهای پنهان و آشکار به سیر تاریخ می پردازد.

ارائه خدمات به پژوهشگران

به علاوه باید گفت، در کنار کار چاپ و نشر اسناد به صورت کتاب، در این مرکز شورای خدمات اسنادی نیز وجود دارد که از زمان وزارت حجت الاسلام و المسلمین علی یونسی تأسیس شده است؛ که وظیفه این شورا نیز این است که به مراکز و افراد حقیقی و حقوقی تاریخ پژوه در صورتی که درخواست آنها با قوانین و ضوابط وزارت اطلاعات همخوانی داشته باشد یا حفاظت اطلاعات منعی ایجاد نکند در اختیار افراد قرار دهد، و شورای خدمات اسنادی بخشی از اسناد ساواک را که مطالبه می کنند پس از بررسی و خروج از طبقه بندی و پالایش موارد لازم در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. 
همچنین اسناد به طور کلی دو بخش هستند؛ بخشی از اسناد  نامه های اداری ساده ای هستند که ارزش تاریخ  پژوهی ندارند و حذف می شوند. بخش دیگری از اسناد به علت جمع آوری وسیعی که ساواک در خصوص سوژه ها و عناصر مورد توجه خود داشته، از آنجا که به شخصیت افراد و آبروی خانوادگی آن ها مرتبط است حذف می شود و سایر اسناد نیز که ارزش بررسی در وقایع تاریخی را دارد در اختیار جامعه ی تاریخ پژوه قرار می گیرد. ضمن آن که این اسناد به غایت ارزشمند بوده و دامنه وسیعی دارند لذا تلاش می شود به نحو مطلوب و مقبول به جامعه عرضه شود تا از یک طرف مأخذ تاریخی کشور را غنی کند و از سوی دیگر پاسخی به نیاز عاجل محققین باشد.  همچنین مرادی درباره پالایش اسناد می گوید:
«پالایش اسناد نیز از این جنبه است که در بسیاری از این اسناد ممکن است نام فردی برده شده باشد و یا روند کار یک فرد فریب خورده ای که الان انسان آبرومندی است یا فرزندان و خانوده اش افراد آبرومندی هستند و حتی ممکن است خود یا فرزندانش از عناصر و کادر نظام تلقی شوند یا احیاناً از عناصر منفی افرادی آن زمان به مفسده هایی تن داده باشند اما هم اکنون خانواده یا فرزندان آنها افراد آبرومندی هستند و بایستی آبروی آنها حفظ شود بنا بر دستور شرع و براساس آئین نامه وزارت این موارد حذف می شوند و احیاناً به صورت نادر نیز برخی اسناد هستند که همچنان می توان جزو اسناد محرمانه تلقی کرد و هنوز می توان بهره برداری اطلاعاتی از آنها کرد. »
ایشان در ادامه می افزایند:

«درباره افراد نیز اگر موسسه یا نهادی درخواست سندی بکند یا یک فردی درخواست سندی را بکند این درخواست بایستی حتماً از طریق خود آن فرد به ما برسد و شخصیت مورد نظر اجازه دهد که اسنادش در اختیار این فرد حقیقی یا حقوقی درخواست کننده قرار گیرد.
دیگر این که سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی نیز برخی از خدمات مرکز را به مخاطبان و علاقمندان ارائه می دهد که از دهه فجر سال 1390 نیز روز شمار سندی نهضت مبارزاتی حضرت امام (س) در این پایگاه در معرض دید علاقمندان قرار گرفته و فراز و فرودهای نهضت حضرت امام را به صورت روز شمار و براساس اسناد ساواک ارائه می دهد. »

انتشار مجموعه های رجال رژیم پهلوی

در ادامه باید افزود علاوه بر معرفی انقلابیون و مبارزین علیه رژیم شاه، یک سری از آثار این مرکز، در بر یرنده رجال منفی عصر پهلوی نظیر هویدا و زنان دربار مثل اشرف پهلوی و فریده دیبا است؛ که در هر یک از این مجموعه ها اسناد منحصر به فردی در رابطه با این شخصیت ها دیده می شود که با بررسی آنها نیز می توان به اقدامات و فعالیت های آنها در آن دوره پی برد.  افزون بر این مجموعه مستقل دیگری به بررسی مطبوعات عصر پهلوی را پرداخته است. مرادی در این رابطه نیز آورده است:
«تمامی فعالیت هایی که مرکز بررسی اسناد تاریخی در حال انجام آن است در جهت معرفی نهضت مبارزاتی حضرت امام (ره) و انقلاب اسلامی است. چه وجهی که درباره رجال و مطبوعات منفی عصر پهلوی و چه کارهایی که در راستای معرفی رجال انقلابی و مثبت صورت گرفته است. برخی کارها نیز نظیر روابط ایران و اسرائیل در جهت آرمان ها و نکته هایی است که مدنظر حضرت امام بوده و در نهضت مبارزاتی ایشان دارای اهمیت بوده است. همچنین برخی از اسناد را نیز در اختیار مراکز دیگر قرار می  دهیم که از جمله اسنادی که در اختیار دفتر پژوهش های سیاسی قرار گرفت و به صورت دوجلد «فراماسونری در ایران» منتشر شد. بقیه آثار نیز که کاملاً بیّن و آشکار در جهت تبیین و معرفی نهضت حضرت امام هستند. »
معرفی اجمالی آثار منتشر شده از سوی این سازمان
الف) کتب مربوط به حوزه مطالعات قیام 15 خرداد 1342
1-قیام 15 خرداد، زمینه ها، جلد اول
2-قیام 15 خرداد، فیضیه، جلد دوم
3-قیام 15 خرداد، زندان، جلد سوم
4-قیام 15 خرداد، حصر، جلد چهارم
5-قیام 15 خرداد، آزادی، جلد پنجم
6-قیام 15 خرداد، تبعید، جلد ششم
7-قیام 15 خرداد، بازتاب ها- استان ها و خارج از کشور جلد هفتم
8-قیام 15 خرداد، بازتاب ها- استان تهران جلد هشتم
9-قیام 15 خرداد، ناگفته ها جلد نهم و...
ب) سایر کتب مربوط به نهضت امام خمینی(ره)
1- مجموعه یاران امام(ره) به روایت اسناد ساواک
2- مجموعه رجال انقلابی و مراجع عظام تقلید
3- مجموعه روزشمار انقلاب اسلامی
4- مجموعه پایگاه های انقلاب اسلامی
5- مجموعه چپ در ایران
6- مجموعه مطبوعات عصر پهلوی
7- مجموعه رجال عصر پهلوی
8- مجموعه زنان عصر پهلوی
9- مجموعه احزاب عصر پهلوی
10- موضاعات تاریخی
ج) مقالات:
1- زندگی و فعالیت های خاندان مسعودی- قسمت اول: عباس مسعودی
2- قیام 19 دی 1356 و تأثیر آن بر روند تحولات انقلاب اسلامی
3- نگاهی به زندگی و مبارزات شهید آیت الله عطاءالله اشرفی اصفهانی به روایت اسناد ساواک
4- نگاهی به زندگی و مبارزات شهید حجت الاسلام سید عبدالکریم هاشمی نژاد
5- نگاهی به زندگی و مبارزات شهید حاج مهدی عراقی به روایت اسناد ساواک
6- نگاهی به زندگی شهید سیدعلی اندرزگو به روایت اسناد ساواک
7- راه های ورود به مجالس عصر پهلوی : عضویت در تشکیلات فراماسونری
8- راه های ورود به مجالس عصر پهلوی : پرداخت پول
9- راه های ورود به مجالس عصر پهلوی: همسویی با رضا خان
10- راه های ورود به مجالس عصر پهلوی: پرداخت رشوه
11- انتخابات در عصر پهلوی و شکایات مردمی
12- نمایندگان عصر پهلوی : قاسم مسعودی
13- چهره های تاثیر گذار در انتخابات عصر پهلوی
14- انتخابات در عصر پهلوی : نقش بیگانگان
15- نقش زنان در انتخابات عصر پهلوی
16- نمایندگان عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک: قاسم مسعودی
17- راه های ورود به مجلس در دوره ی پهلوی 1
18- حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی به روایت اسناد ساواک
19- احضار استانداران جهت مداخله در انتخابات مجلس رژیم پهلوی
20- خوش خیالی برای آزاد بودن انتخابات در رژیم پهلوی
21- کنار گذاشتن پول برای خرید رأی توسط عناصر رژیم پهلوی
22- سمت کارگردانی احزاب در انتخابات مجلس رژیم پهلوی
23- اتحاد با فرماندار و رئیس دادگاه جهت ورود کاندیدهای وابسته مجلس رژیم پهلوی
24- افتضاحات برگزاری انتخابات در رژیم پهلوی
25- انصراف از حضور در انتخابات مجلس رژیم پهلوی به خاطر جانبداری علم از افراد بد سابقه
26- تأسیس بانک، اهرمی برای مداخله در انتخابات مجلس رژیم پهلوی
27- انحلال مجلس به منظور اعمال نظریات شاه
28- عدم برکناری مقامات منوط به حضور در احزاب وابسته رژیم پهلوی
29- تهدید کشاورزان توسط عناصر رژیم پهلوی جهت اخذ رأی به نفع خود
30- حضور فعال افراد توده ای در انتخابات مجلس رژیم پهلوی
31- اصرار شاه برای حضور اوباش در مجلس رژیم پهلوی
32- ادعای برگزاری انتخابات آزاد در رژیم پهلوی
33- حضور افراد خود فروخته در انتخابات رژیم پهلوی
34- انتشار عکس های شاه در مجلس شب نشینی؛ عاملی برای عدم ورود به مجلس رژیم پهلوی
35- شایعات درباره عده ای از نمایندگان مجلسین شورای ملی و سنا (مجلس در عصر پهلوی و حضور عناصر بهائی)
36- مذاکره رجال (مجلس در عصر پهلوی و حضور عناصر بهائی)
37- از گیلان دماوند (قاسم مسعودی چگونه به مجلس راه یافت)
38- اطلاعیه1 (قاسم مسعودی چگونه به مجلس راه یافت) و ...
فعالیت های آتی مرکز بررسی اسناد تاریخی
 همچنین مجموعه ی تازه ای نیز در حال تدوین و بررسی است که تحت عنوان «یاران انقلاب اسلامی» منتشر خواهد شد و مربوط به چهره-ها و افرادی از مبارزان نهضت مبارزاتی حضرت امام (س) است که به هر دلیلی نظیر دیر شناسایی شدن آنها اسناد کمی از این بزرگواران توسط ساواک گردآوری شده که اینان در قالب کتاب-های کم حجم منتشر خواهد شد.
سخن پایانی
این مرکز جای خود را در مجموعه ی اسنادی و تاریخ پژوهی کشور باز کرده است و تاکنون همکاری های صمیمانه ای را با مراکز تاریخی داشته است و همین امر، همراهی و همدلی آنها را هم به دنبال داشته و آنان نیز علاقه مند به دریافت و بررسی این اسناد از سوی وزارت اطلاعات هستند. به پیشنهاد این مرکز، مجموعه مراکز سند پژوهی، جمعی را که متشکل از مراکز تاریخی کشور است با نام اختصاری«مهتاب» تشکیل داده که برگزاری همایش های تاریخی متعدد از آثار و برکات تشکیل این مجمع بوده است. شرکت در نمایشگاه های بین المللی داخل و خارج از کشور، برگزاری نمایشگاه های تخصصی داخلی و استانی در قالب نمایشگاه-های تاریخی از دیگر اقدامات این مرکز است در حال حاضر با تعدادی از مورخان و محققان همکاری بسیار خوبی دارد.

منابع
www. jamaran.ir
www.historydocuments.ir