تاریخچه بانک ملی

روز 14 اردیبهشت 1306 لایحه تأسیس بانک ملی ایران به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
  تشکیل بانک به شکل جدید نخستین بار در سال 1285 ده سال قبل از به وجود آمدن بانک شاهی از سوی حاج محمدحسن امین دارالضرب یکی از صرافان بزرگ تهران، به مظفرالدینشاه قاجار پیشنهاد شد. در این پیشنهاد پس از اشاره به تأثیر بانک در پیشرفت صنعتی کشورهای اروپایی و ذکر این که رواج صنعت و احداث خطوط آهن و تلگراف بدون ایجاد بانکی بزرگ میسر نیست، تأکید شده بود که چنین مؤسسه ای باید با اشتراک و اتفاق دولت و ملت به وجود آید.
  متأسفانه این پیشنهاد با دخالتهای بیگانگان و عوامل آنان جامة عمل نپوشید و به جای آن بانک شاهی در ایران مستقر گردید. پس از استقرار مشروطیت هنگامی که دولت از مجلس شورای ملی اجازه استقراض خارجی خواست، احساسات ملی که از وام های گذشته و رفتار بانکهای بیگانه جریحه دار شده بود به هیجان آمد و نمایندگان مردم به منظور قطع نفوذ سیاسی و اقتصادی بانکهای مذکور و در ترمیم وضع مالی خزانه ضمن مخالفت با استقراض خارجی، پس از شور و پیگیری در روز 9 آذرماه همان سال با تأسیس بانکی که بتواند برای کشور سود داشته و با سپرده های مردم به نفع کشور و مردم کار کند موافقت کردند و جمعی از بازرگانان و صرافان نیز متعهد مشارکت در این بانک شدند.
  خبر تشکیل بانک ملی با سرمایه 15 میلیون (30 کرور) قابل افزایش به 50 میلیون تومان با وجد و شعف عموم ملت روبه رو شد. از طرفی دیگر تغییرات ناگهانی در اوضاع سیاسی و انعقاد قرارداد 1907 میلادی بین دولتهای روسیه و انگلیس و تقسیم ایران و نیز آغاز جنگ جهانی اول و ورود نیروهای اشغالگر به ایران تمام کوششها و تلاشهای انجام شده برای تشکیل بانک ملی را نقش بر آب کرد.
  پس از پایان جنگ جهانی اول و خروج اشغالگران از ایران، سرانجام قانون تأسیس بانک ملی ایران در 14 اردیبهشت 1306 به تصویب مجلس و در 21 اردیبهشت همان سال به امضای نهایی رضاشاه رسید. اساسنامه بانک نیز در 14 تیرماه 1307 مورد تصویب کمیسیون مالیه مجلس قرار گرفت. بانک ملی ایران در روز سه شنبه 20 شهریور 1307 در تهران به طور رسمی کار خود را آغاز کرد. اولین مدیرعامل بانک ملی دکتر «کورت لیندن بلات» آلمانی و معاون او «فوگل» به همراه 70 کارشناس از کشور آلمان به ایران آمدند. بر حسب اساسنامه بانک، بانک ملی ایران به صورت یک شرکت سهامی دارای شخصیت حقوقی شناخته شد و تابع قوانین تجاری تلقی گردید. سرمایه اولیه بانک 20 میلیون ریال بود و در سال 1331 به دو میلیارد ریال افزایش یافت که تمام آن پرداخت شد. در ابتدای تأسیس بانک علاوه بر شعبه مرکزی دو شعبه در بازار تهران و بندر بوشهر که مهمترین بندر بازرگانی آن روز ایران بود تأسیس گردید.
منابع:
- وبسایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
- دانشنامه جهان اسلام، ج 2، ص 96