01 آذر 1399
بسیج یک فرهنگ، یک تفکر انسجام یافته مولود انقلاب اسلامی
بسیج یک فرهنگ یک تفکر انسجام یافته است
نوشته :حسن جنتی
اشاره:
هر سال آذرماه شروع هفته بسیج است و زمانی برای بررسی نیروهای مردمی داوطلب از ابعاد مختلف فراهم می شود. به همین مناسبت در مقاله پیش رو به معنای فرهنگ و تفکر بسیجی و نقش آن در پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم مقاومت در برابر استکبار جهانی پرداخته ایم که امیدواریم مورد توجه شما قرار گیرد.
*******
با بررسی مواضع امام خمینی در باره بسیج بخوبی می توان دریافت از نگاه ایشان تشکل بسیج بیش از آنکه یک ساختار و سازمان نظامی صرف باشد، یک تفکر و یک اندیشه است. به همین جهت مقوله فرهنگی و فرا سرزمینی است. زیرا فرهنگ بسیجی یک نوع سبک و یک نوع زیست فرهنگی را به ما معرفی می کند. درواقع وجه تمایز بسیج مردمی در ایران نسبت به سایر نیروهای مردمی که در طول تاریخ کشورهای مختلف شکل گرفته اند ، همین تفکر بسیجی و فرهنگ بسیجی است که می تواند به عنوان یک الگوی جهانی معرفی شود. بر این اساس می توان گفت موضوع بسیج اختصاص به ایران و انقلاب اسلامی ندارد؛ بلکه گستره جهانی دارد.
درتعریف بسیج ما با دو موضوع روبرو هستیم؛ اول؛ تفکر بسیجی و دوم؛ بسیج نیروهای مردمی؛ که در تعریف دوم نظامیها و شبه نظامیهایی هستند که به نیروهای مسلح یک کشور بصورت داوطلبانه کمک میکنند. اما در بحث «تفکر بسیجی»؛ خدمت داوطلبانه به مردم، برای رضای خدا ودر راستای اهداف انقلاب اسلامی در عرصه های مختلف است و به فعالیت نظامی محدود نمی شود.تفکر بسیجی یعنی کار برای رضای خدا بی مزد و منت با همین تعریف در عرصه پزشکی، کشاورزی، دانشگاهی، هنر، فرهنگ و اقتصاد نیز معنا پیدا می کند.
با همین رویکرد، برای بررسی نقش تاریخی بسیج باید بسیارعمیقتر موضوع را بررسی کرد. در ابتدا باید «تفکر بسیجی» بصورت دقیق تعریف شود و سپس به در رشته های مختلف مصداق یابی گردد. مثلا درچهل سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی انسان های وارسته ای چون مرحوم دکترسعید کاظمی آشتیانی با بهره گیری از تفکر بسیجی در عرصه پزشکی در موسسه رویان چه کار های بزرگی انجام داد. از این نمونه ها می توان در تمام عرصه های مهندسی و شهرسازی ، فرهنگ و هنر در چهار دهه گذشته ایران پس از انقلاب جلوه گر شده است.
مصادیق تفکر بسیجی که در برگیرنده خصلت های اخلاقی مثل خداترس بودن و از غیر خدا نترسیدن است. تا پاکی و خدمتگذاری به مردم بدون چشم داشت از سوی انسان های شریف و مجموعه افراد دلسوخته و کارشناس که برای کار کردن فقط رضای خدا و خدمت به مردم را ملاک اعمال خود قرار داده و می دهند. مورد توجه و بازتگری می تواند قرار گیرد. آیت الله خامنه ای که خود نمونه موفقی از تفکر بسیجی در اداره کشور در عالی ترین سطح ارائه می دهد در باره بسیج می فرمایند :
« بسیج یکی از برکات انقلاب و از پدیدههای بسیار شگفتآور و مخصوص این انقلاب است این هم یکی از آن گنجینههای معنوی بیپایانی است که امام بزرگوار ما با دید الهی خود و با حکمتی که خدای متعال به او ارزانی کرده بود برای کشور و ملت و انقلاب ما به یادگار گذاشت اگر بخواهیم بسیج را در یک تعریف کوتاه معرفی کنیم باید بگوییم بسیج عبارت است از مجموعهای که در آن پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده بهکارترین جوانان کشور در راه اهداف عالی این ملت و برای به کمال رساندن و به خوشبختی نائل کردنِ این کشور جمع شدهاند.»[1]ایشان همچنین به انسجام و فعالیت های تشکیلاتی بسیجیان توجه می دهند و می گویند:
«بسیج عبارت است از تشکیلاتی که در آن افرادِ متفرّق و تنها به یک مجموعه عظیم و منسجم و به یک گروه آگاه متعهّد بصیر و بینای به مسائل کشور و به نیاز ملت تبدیل میشوند مجموعهای که دشمن را بیمناک و دوستان را امیدوار و خاطرجمع میکند. بسیج در حقیقت مظهر یک وحدت مقدّس میان افراد ملت است همه میدانهایی که بسیج در آن حضور پیدا کرده است میدانهای ملی است میدانهای مربوط به همه ملت مثل میدان دفاع مقدّس میدان سازندگی و خدمات عمومی است هیچوقت کشور از یک مجموعه عظیمی که از بهترین فرزندان کشور و با این خصوصیات تشکیل شده است، بینیاز نیست .
بسیج در واقع مظهر عشق و ایمان و آگاهی و مجاهدت و آمادگی کامل برای سربلند کردن کشور و ملت است شما که در بسیج هستید به عنوان نیروهای مؤمن و آگاه قدر این خصوصیت را بدانید امروز سازمان دهی بسیج در سراسر کشور در حدود پنج میلیون نفر است اما این سازمان دهی یقیناً از این گستردهتر خواهد شد و با یک دید وسیع که نگاه کنیم همه انسانهایی که این خصوصیات را دارند در واقع جزو بسیجند.
در حقیقت همه انسانهای مؤمن آگاه بصیر عاشق متعهّد علاقهمند و آماده به کار در هر میدانی از میدانها که برای ملت مفید است حضور دارند جزو بسیجند لذا بسیج یک نام مقدّس است .من به شما عزیزانم عرض کنم که یکی از برجستهترین خصوصیاتی که ما برای فرد بسیجی قائل هستیم عبارت است از صفا و خلوص اخلاص و معنویت بسیجی و ارتباط با خدا در بسیجی یک خصوصیت عمده است .»[2]
اخلاص عمل،ساده زیستی، کم توقعی، باور به اینکه ما می توانیم ، استقلال خواهی در برابر سلطه جویی مستکبرین از دیگر خصویت های برجسته فرهنگ بسیجی است . درواقع یک انسان مخلص خدا جو که هر چه غیر خداست را به کنار می گذارد تا بتواند در مسیر رسیدن به خدا به بندگان خدا خدمت خالصانه ارائه کند. این نوع تلقی از زندگی و خدمت به دیگران جوهر « تفکر بسیج » را تشکیل میدهد که می تواند جامعه انسانی را متحول سازد. خلاصه آنکه در فرهنگ بسیجی تکیهگاه بسیج فقط خداوند است و در تفکر بسیجی نه به مادیات و وسایل و داشتههای خود؛ بلکه تنها به خدای خود میبالد. در فرهنگ مقاومت که محصول تفکر بسیجی است ؛ بسیج با اتکاء به قدرت لایزال خدا و اراده حاصل ازایمان ، خواب راحت از دیدگان ابرقدرت های جهانی؛ میرباید ودرعمل نشان می دهد که میتوان با اتکاء به فرهنگ مقاومت و ایثار از حداقل امکانات موجود، بیشترین بهره برداری را داشت وحماسه هایی را آفرید که درتصوردیگران نمیگنجد.
کلام آخر آنکه امام خمینی فرمود:
« ...حقیقتاً اگر بخواهیم مصداق کاملی از ایثار و خلوص و فداکاری و عشق به ذات مقدس حق و اسلام را ارائه دهیم، چه کسی سزاوارتر از بسیج و بسیجیان خواهند بود! بسیج شجرۀ طیبه و درخت تناور و پرثمری است که شکوفه های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می دهد. بسیج مدرسۀ عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدسته های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر داده اند. بسیج میقات پابرهنگان و معراج اندیشۀ پاک اسلامی است که تربیت یافتگان آن، نام و نشان در گمنامی و بی نشانی گرفته اند. بسیج لشکر مخلص خداست که دفتر تشکل آن را همۀ مجاهدان از اولین تا آخرین امضا نموده اند.» [3]
پی نوشت ها
[1] بیانات مقام معظم رهبریدر جمع بسیجیان بهمناسبت هفته بسیج 5/9/1376
[2] همان.
[3] صحیفه امام خمینی ، جلد 21 ، صفحه 194.
موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی