ممیزات تاریخ نگاری در ایران

ایرانیان از همان کهن ایام که به عرصه تاریخ پای نهادند و قامت رسای عقل سیاسی خود را به عنوان بنیان‌گذاران نخستین امپراتوری جهان به عالمیان نشان دادند دارای شم و فراست تاریخی بودند و با درک و قبول مسئولیت بزرگ تاریخ سازی، به تغییر سرنوشت مردم عصر خود و نیز ادوار بعد پرداختند. چنان مردمی با اعتقاد به سرزندگی وجدان بشری در خلال هزاره‌ها چنان زیسته‌اند که اراده آشکارشان را برای وام و بقای ذات تاریخ در تسلسلی آشکار ارائه داده‌اند و همه سوابق اعصار دراز عمر را در وجود کنونی فرزندان خلف خویش، حال گردانیده‌اند. حقیقتی است که در میان ملت‌های بزرگ، تنها ایرانیانند که شباهت‌های بالنسبه تام و تمام عقلی و اخلاقی را به اسلاف اندیشمند و مصمم و با اراده خویش نشان می‌دهند و در عمق وجدان‌های هوشیارشان به آگاهی از مسئولیت‌های تاریخی خود اشاره می‌کنند.

این کتاب دربردارنده چهار فصل است:

فصل اول- آغاز تاریخ‌ نویسی فارسی

نخستین فصل کتاب با مروری کوتاه بر تاریخ‌نویسی در جهان اسلام و دلایل گسترش آن در دوره‌های تاریخی مختلف به بررسی تاریخ‌ نگاری ایرانی، شرایط سیاسی و اجتماعی ایران در قرون نخستین اسلامی، چگونگی شکل‌ گیری تاریخ‌ نگاری ملی در ایران و روش ‌های تاریخ ‌نویسی می‌پردازد.

فصل دوم- ممیزات تاریخ نگاری

جایگاه براعت استهلال در تاریخ‌ نویسی ایرانیان، استفاده از عناصر داستانی برای ذکر برخی از حقایق مشهود تاریخی، هرمنوتیک تاریخی، شاهنامه ‌نویسی و ورود اندیشه‌های سیاسی در تاریخ‌نگاری، تاریخ ‌نگاری محلی و منطقه‌ای و ریشه‌های تبارگرایی در تاریخ ایران برخی از عناوین فصل دوم کتاب را تشکیل می‌دهند.

فصل سوم- ورود لغات بیگانه به زبان فارسی

فصل بعدی کتاب ورود لغات عربی، ترکی و مغولی به زبان فارسی و تاثیر آن بر جریان تاریخ‌نگاری ایرانی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

فصل چهارم- نمونه‌ های تاریخ نگاری

فصل پایانی کتاب بخش ‌هایی از چهار نمونه برجسته تاریخ‌نگاری یعنی «تاریخ بیهقی»، «تاریخ جهانگشای جوینی»، «تاریخ عالم آرای عباسی» و «تاریخ جهانگشای نادری» را در خود جای داده است.

«ممیزات تاریخ نگاری در ایران» نگاشته دکتر رضا شعبانی در 184 صفحه است که از سوی انتشارات قومس در تهران در سال جاری منتشر شده است.

شماره ثبت این کتاب در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی 506444 می‌باشد.