نقد کتاب برای تاریخ می‌گویم

سومین جلسه نقد و بررسی کتاب «برای تاریخ می‌گویم» به قلم سعید علامیان با حضور حبیب الله اسماعیلی منتقد و هدایت‌الله بهبودی مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی عصر روز یک‌شنبه 26 در حوزه هنری برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری حوزه هنری، حبیب الله اسماعیلی منتقد در ابتدای کتاب با اشاره به اهمیت پرداختن به خاطرات محسن رفیق دوست در قالب کتاب «برای تاریخ می گویم» گفت: هر کاری در حوزه تاریخ منتشر شود، خوب است چون حتی اگر حرفی گفته باشد که با سایر روایات ناسازگار باشد، ارزش دارد و باب گفت‌وگوی مورخانه را باز می کند. این کتاب درخصوص شخصیتی نوشته شده که نقش ویژه ای در سپاه و انقلاب داشت. کتاب بیشتر به بخشی پرداخته که رفیق دوست حضور فعالی در ستاد استقبال امام(ره) دارد.

اسماعیلی افزود: رفیق دوست جزو بخشی از نیروهای انقلاب است که توقع دیدگاه تئوریک از پدیده‌های اجتماعی را از وی نداریم و نگاه او متفاوت بوده است.

وی با اشاره به نکاتی از کتاب بیان کرد: علامیان زحمت بسیاری برای کتاب کشیده و اطلاعات پیشین را فراهم کرده است و نویسنده مصاحبه هایی انجام داده که در برخی قسمت ها انتظار می رفت اطلاعات بیشتری در اختیار مخاطب مانند ماجرای مک فارلین بگذارد. همچنین نویسنده از کنار کودتای نوژه و قضیه پاوه به راحتی گذشته است. درگیری بین سپاه و ارتش خیلی بیشتر است و باید به آن بیشتر می پرداختند.

اسماعیلی در بخش تکنیک کتاب نیز بیان کرد: در بخش گویاسازی در حواشی باید توضیحات خیلی بیشتری درباره افراد داده شود. واقعیت این است که در یک متن تاریخی این اتفاق باید بیفتد. نکات دیگری در محتوا درباره ابوشریف و عباس آقا زمانی باید گفته می شد که نویسنده به سرعت از کنار آن عبور کرده است.

این منتقد درباره لزوم آوردن احساسات در متن عنوان کرد: گوینده هنگام مصاحبه وقتی حالات خود را بیان می کند، در متن متوجه حس و حال گریه و خنده او نمی شویم و کاش این موارد بیشتر بود. نکته حائز اهمیت دیگر این است که متن های تاریخ شفاهی این مشکل را دارندکه راوی خود را در نقطه کانونی روایت می کند. در همه جا رفیق دوست این طور می گوید که نقش اصلی را در تأسیس سپاه داشته است.

در ادامه این جلسه علامیان به عنوان نویسنده کتاب درباره آن گفت: از سال 86 درگیر کار شهید حسن باقری شدم و با انبوه اسنادی که آقای فتح الله جعفری در اختیارم گذاشته بود، متوجه نقش پررنگ محسن رفیق دوست در این واقعه شدم. وقتی روی پروژه حسن باقری کار می کردم راغب شدم با حسن رفیق دوست صحبت کنم. کل آنچه مربوط به رفیق دوست بود، 15 صفحه تایپی است. متوجه شدم خاطره ای از آن درنیامده است.

وی افزود: به این دلیل مقطع سال 57 را انتخاب کردم که قبلا به آن پرداخته نشده بود و از تأسیس سپاه کارم را شروع کردم. بعد متوجه شدم کتاب استخراج نمی شود و باید با او مصاحبه کنم و در جلسات هفتگی سوالات را مطرح کردم. به همین علت سراغ مطبوعات درجه یک رفتم.

علامیان تأکید کرد: من بسیاری از نوشته های هاشمی را توسط رفیق دوست گویا کردم و منابع سوالم روزنامه های جمهوری اسلامی و اطلاعات بود. بین این دو روزنامه یکی نظرات انقلاب را منعکس می کرد و دیگری به دلیل اینکه موضع گیری سیاسی خاصی نداشت، قابل اعتنا بود.

وی در پایان صحبت های خود گفت: دیدگاهم برای نوشتن کتاب مورخانه و تاریخی نیست بلکه جمع‌آوری اطلاعات شفاهی به صورت مکتوب بود. بنابراین از این قصه نباید توقع اطلاعات تاریخی داشت.

در ادامه این نشست، هدایت الله بهبودی مدیر دفتر ادبیات حوزه هنری گفت: تمام تلاش دفتر ادبیات انقلاب، انتشار حوادث سال 42 تا 57 است. چندسالی است که قرائت منتج به حقیقت را از این دهه داشتیم. کتاب رفیق دوست  مبنای همین تصمیم گیری فراهم شد. هرچه انسان خلق کند، آمیخته به نقص است و حسن آن به کم بودن نقص است.

بهبودی در پایان گفت: این کتاب زوایای مختلفی را بیان کرده و هر خواننده ای می تواند بهره خود را ببرد. بعد از خواندن جمله آخر کتاب به این نتیجه رسیدم که این کتاب روش مدیریت بحران در دهه اول انقلاب را نشان می دهد .