ایران
رسول رئیس جعفری که درباره «چرایی سقوط سلسله‌ی پهلوی» در مؤسسه دین و اقتصاد سخن می گفت، پروژه‌ی تاریخ شفاهی هاروارد را مبنای تحلیل خود دانست و گفت: درباره‌ی اتفاقاتی که منجر به سقوط سلسله‌ی پهلوی شد، هم نگرش‌ها متفاوت است و هم کتابهای زیادی مثل «اقتصاد سیاسی» دکتر کاتوزیان یا «ایران بین دو انقلاب» آبراهامیان منتشر شده‌اند. یکی از آخرین کتاب‌هایی که چاپ شد کتاب...
: رضاشاه از سواد و تحصیلات چندانی برخوردار نبود. بنابراین طبیعی است که رفتار او در زمینه‌ی توسعه مقلدانه باشد. از همین‌رو، به اعتقاد بسیاری، او پا جای پای آتاتورک نهاد؛ مسئله‌ای که بررسی آن قرار است موضوع محوری مقاله‌ی حاضر باشد. به‌راستی چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی میان نوسازی آتاتورک و رضاشاه وجود دارد؟ نوسازی رضاشاهی یکی از انواع مدل‌های نوسازی است که در اقصی نقاط جهان در...
: لویس جی. دریفوس، جونیور Louis Goethe Dreyfus Jr متولد 1889 و درگذشته به سال 1974 در دوره ریاست جمهوری فراکلین روزولت از پانزدهم تیرماه 1318 ( هفتم جولای 1919 ) به عنوان وزیر مختار آمریکا در تهران معرفی شد . درآن زمان هنوز پست سفیر در نمایندگی آمریکا در کشورهای مختلف بوجود نیامده بود . دریفوس در 27 آذر ماه 1319 ( 18 دسامبر 1940 ) یعنی حدود هشت ماه قبل از اجبار رضا خان به کناره گیری از سلطنت، استوار نامه خود را...
: درباره رضاشاه دروغ بزرگی رواج یافته که گویا او هوادار آلمان بود. چنین نیست. اسناد آمریکایی ثابت می‌کنند که رضاخان میرپنج را انگلیسی‌ها به قدرت رسانیدند و از حکومت او حفاظت کردند و قطعاً او هیچ‌گاه در برابر انگلیسی‌ها سرکشی نکرده و هوادار آلمان نشده است. محمدقلی مجد در 26 اسفند 1324ش در تهران به دنیا آمد. تحصیلات خود را در دانشگاه‌های سینت اندرو (1970)، منچستر (1975) و کرنل (1978) با درجه...
طرح مسئله و فرضیات هنگامی که در ماه‌های پایانی سال 1335 شمسی مجلسین شورای ملی و سنا قانون تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) را تصویب کردند، کمتر کسی آینده خوشایندی برای این پدیده جدیدالولاده پیش‌بینی می‌کرد. از همان آغاز نشانه‌هایی وجود داشت حاکی از نقش آتی این سازمان در سرکوب باز هم بیشتر مخالفان سیاسی و گسترش هرچه فزون‌تر روش استبدادی و خودکامانه حکومتی که حداقل بعد از کودتای...
اشک شوق همافران هنگام رژه 19 بهمن در برابر امام روزنامه کیهان در بعداز ظهر روز 19 بهمن عکس همافران را در حالی که با امام خمینی ادای احترام می‌کردند، در صفحه اول چاپ کرد. این حادثه برای باقیماندگان رژیم سخت گران آمد. بختیار در غروب همان روز به قره‌باغی زنگ زد و گفت: «آیا روزنامه کیهان را دیده‌اید؟» قره‌باغی گفت: نه؛ بختیار توضیح داد که عکس عده‌ای از پرسنل نیروی هوایی را در...
امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت در دیداری با آنتونی پارسونز سفیر بریتانیا گفته بود، پس از یک دوره یک سال و چندماهه شوک ناشی از انفجار بهای نفت و ریخت و پاش و اشتباه در برنامه‌ریزی اقتصادی، دولت به این نتیجه رسیده بود که بدون برنامه‌ریزی دقیق حتی چهار برابر شدن یک‌باره درآمدهای نفتی کشور نیز می‌تواند مشکل‌آفرین باشد و از این نظر تصمیم گرفته شد تا به عمد از میزان رشد اقتصادی کاسته شود...
روز 15 بهمن 1327 محمدرضا پهلوی در مقابل دانشکده حقوق، هدف گلوله قرار گرفت. دلایل ترور شاه را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد: تغییر قانون اساسی و افزایش اختیارات قانونی شاه شاه در روز 27 تیر1327 سفری شش هفته‌ای به اروپا داشت که دو هفته از این مدت را در انگلستان سپری کرد. مهم‌ترین انگیزۀ شاه از مسافرت لندن، جلب موافقت مقامات انگلیسی با افزایش «اختیارات قانونی» او بود که تلاش می‌کرد با تجدید...
چرایی فسخ قراردادهای تسلیحاتی آمریکا با ایران نخستین تأثیر بحرانِ ایران در معاملات اسلحه با آمریکا لغو سفارشِ دومیلیارد دلاری در مورد خرید هفتاد فروند هواپیمای جت اف 14 در مهر 1357 بود. بااین‌همه ارسال محموله‌های اسلحه به ایران همچنان ادامه داشت و مقامات آمریکایی تا آبان 1357 در قطع ارسال اسلحه به ایران تردید داشتند، اما با نزدیک‌تر شدن به روزهای انقلاب اسلامی این کشور بسیاری از قراردادهای...
: در تاریخ مبارزات مردم هرکشوری روزهای سرنوشت سازی وجود دارد که به نقطه عطفی تاریخی تبدیل شده اند. این روزهای تاریخی به جهت آنکه صفحه جدیدی پیش روی مردم گشوده اند در ذهن و جان مردم ثبت شده اند . ششم بهمن ماه 1360 برای مردم آمل یکی از همین روزهای تاریخی محسوب می شود . در این روز مردم قهرمان آمل با پشتیبانی از نیروهای سپاه ، ارتش و بسیج توانستند یکی از توطئه های بزرگ را که توسط گروه های کمونیستی...
از بی‌طرفی تا پیوستن به مردم پس از پیوستن نظامیان در تهران به مردم تنها امید قره‌باغی به یک گردان از لشکر زرهی قزوین بود که از قزوین به سوی تهران حرکت کرده بود، ولی خبر رسید که در ورودی شاهدشت به اتوبان، مردم راه را بر آنها بستند و پل پشت سر آنها را در شاهدشت تخریب نمودند و در حال حاضر این دو گروهان در محاصره مردم هستند. قره‌باغی و فرماندهان نظامی می‌دانستند که ارتشی که قادر به...
: به مناسبت فرارسیدن چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در گفت وگو با هدایت ا... بهبودی، نویسنده پیش کسوت حوزه ادبیات انقلاب اسلامی و یکی از بنیان گذاران «دفتر ادبیات و هنر مقاومت» به بررسی و مقایسه مؤلفه ها و شاخصه های سبک ادبیات داستانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پیش از این واقعه بزرگ تاریخ معاصر ایران پرداختیم. آقای بهبودی نویسنده کتابهای مشهوری مانند «شرح اسم» و «الف...
وقتی تاریخ برای اردشیر زاهدی تکرار نشد زاهدی در سال 1336 با شهناز پهلوی دختر شاه ازدواج کرد. البته زندگی آنها دوام چندانی نیاورد و دو طرف در سال 1343 از یکدیگر جدا شدند. از نکات جالب توجه در مورد او این است که علی‌رغم جدایی از خواهر شاه، روابط نزدیک خود را با محمدرضا حفظ کرد و شاه نیز به‌واسطه نزدیکی او به آمریکاییها تاثیرپذیری خاصی از زاهدی داشت... اصولا در نظام هایی که مردم‌سالاری و...
به مناسبت روز هفتم آذر روز نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مروری بر سیر تدوینِ «رازِ مروارید» به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از نخستین روزهای جنگ تحمیلی – مقاومت 34 روزه خرمشهر - تاکنون، نقشی بی‌نظیر در حفظ مرزهای آبی و تداوم روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها از طریق راه‌های آبی داشته و خواهد داشت. پرسنل نداجا جزو نیروهای نظامی...
از راهنمای حقایق تا حکومت اسلامی نواب در کتاب راهنمای حقایق به بحث در مورد مشروطه پرداخته و معتقد است یکی از بزرگترین انحرافات و مفاسد مشروطه که آن را از مشروعیت ساقط کرد اعدام شیخ فضل‌الله نوری بود که نواب ارادت و احترام خاصی برای وی قائل بود. جمعیت فداییان اسلام پس از قتل احمد کسروی، روشنفکر سکولار با انتشار اعلامیه ای با عنوان «دین و انتقام» در سال 1324 موجودیت خود را اعلام کرد. این...
شکست طرح آشتی ملی و رسوایی این حربه، تردید و اختلاف درونی سران در بکارگیری سیاست سرکوب در نزد رژیم، به بن‌بست رسیدن خط سازش و انفعال ملی گرایان در برابر مردم پیرو امام خمینی (ره)، فلج شدن اقتصاد فاسد رژیم ، انقلاب درونی در نیروهای نظامی و فرار سربازها و درجه داران و چندین مورد دیگر، از جمله پیامدهای این جنایت بودند قطعا تمام ایرانیان بارها و بارها تصاویر خروج شاه را که عمدتا در 26 دی ماه و دهه فجر هر...
با اوج گیری مبارزات انقلابی مردم ایران، و پس از آنکه تمامی سیاستهای محمدرضا پهلوی برای آرام کردن مردم خشمگین به شکست انجامید، شاه شاپور بختیار را که از چهره های شناخته شده جبهه ملی بود، به نخست وزیری برگزید، اما این اقدام شاه هم فایده نداشت و کارنامه خاندان پهلوی چنان سیاه بود که مردم تنها به سرنگونی آن رضایت می دادند. مورخان معتقدند شکل‌گیری و گسترش نهضت اسلامی و هماهنگی قیام‌های مردمی به...
ژنرال چهارستاره‌ای که طرح عملیات نجات یا کورتاژ را اجرا کرد سفر ژنرال رابرت هایزر به تهران که بدون گذرنامه، با لباس شخصی و مخفیانه صورت پذیرفته بود با دستور مستقیم جیمی کارتر، رئیس جمهوری آمریکا کلید خورد که چهار عمل را می‌‌بایست در ارتباط با ارتش انجام دهد: اطمینان لازم به سران ارتش؛ وجود یک دولت قوی و پایدار که بتواند دوست آمریکا باشد؛ انسجام ارتش و همکاری نزدیک با دولت مفروض؛...
: یکی از نقاط مبهم انقلاب سفر ظاهرا یکماهه ژنرال رابرت هایزر در آخرین ماه پیروزی انقلاب اسلامی به ایران میباشد. با توجه به اینکه او ظاهرا در اولین روز برگزاری کنفرانس گوادلوپ به ایران سفر کرده است میان ماموریت او و این کنفرانس نکاتی در منابع مختلف بیان شده است. در مقاله زیر به بررسی این ماموریت واهداف آن ورابطه میان ماموریت او با این کنفرانس پرداخته می شود. کنفرانس گوادلوپ در تاریخ 14 دی...
بیست و دوم آذر 1314 خورشیدی، متمم قانون اساسی ایران تغییر کرد و مقام سلطنت به شخصی به نام رضاخان تفویض و منتقل شد. این اتفاق آغاز دوره جدیدی در زیست سیاسی و اجتماعی مردم ایران بود. دوره‌ای که در دو شق پهلوی اول و دوم، مشحون از رویکردها و رهیافت‌های متنوع و چالش‌برانگیزی در تاریخ به شمار می‌رود. یکی از این موضوعات اجتماعی چالش برانگیز به ظهور طبقات نوخاسته ای در جامعه عصر پهلوی بازمی‌گردد...
