رشیدی
 لژهای فراماسونری در ایران و تأثیر آن بر تحولات تاریخ معاصر ایران

لژهای فراماسونری در ایران و تأثیر آن بر تحولات تاریخ معاصر ایران

هم‌زمان با دوران رشد و شکوفایی دانش و آگاهی و نوآوری و نوگرایی در غرب، پدیده‌ای دیگر در سراسر جهان خودنمایی کرد که «استعمار غرب» نام گفت. مورخی در این باره می‌نویسد: «جهان غرب دگرگونیهایی یافت و جنبشهای بزرگ علمی، فکری، فرهنگی و مذهبی رنسانس و رفورماسیون را آزمود و رفته رفته تمدن بورژوازی غرب با دو رویةویژه شکل گرفت؛ رویه دانشی و کارشناسی و رویه استعمار. در پایان سده هجدهم...

ادامه مطلب

 استعمار بریتانیا در منطقه خلیج فارس و دریای عمان (از شکل‌گیری تا پایان قاجاریه)

استعمار بریتانیا در منطقه خلیج فارس و دریای عمان (از شکل‌گیری تا پایان قاجاریه)

 روابط ایران و انگلستان با ارسال سفرا و مراسلات همکاری از دوره حکومت ایلخانان آغاز گشت. مراودات اقتصادی و جبهه‌گیری مشترک بر ضد مسلمانان شامات از مهم‌ترین دلایل این‌گونه ارتباطات اولیه بود. در دوره تیموریان نیز این روابط شکننده و بدون هدفمندی درازمدت ادامه یافت. دوره صفوی نقطه عطفی در توسعه روابط خارجی ایران با انگلستان محسوب می‌گردد. استفاده از فن‌آوری نظامی از مبارزه با...

ادامه مطلب

 استعمار انگلیس

استعمار انگلیس

  انگلیس طی دویست سال گذشته لطمات زیادی به کشور ما وارد ساخته و در زمینه‌های مختلف موانعی را در راه پیشرفت این ملت فراهم نموده است. تنها نفت نبود که منجر به نهضت ملی شد، بلکه در مسئله جنگهای ایران و روسیه نیز یکی از عوامل شکست ایران و تحمیل عهدنامه‌های ننگین گلستان و ترکمنچای، سیاست انگلستان بود. در همین دویست سال اخیر، بخشهایی از ایران بزرگ با اقدامات، حیله و مکرهای زمامداران انگلیس جدا شده...

ادامه مطلب

 شیطنت سیاسی انگلیسی‌ها و نقض سازمان‌یافته امتیاز دارسی

شیطنت سیاسی انگلیسی‌ها و نقض سازمان‌یافته امتیاز دارسی

 در سال 1914 دولت انگلیس اکثریت سهام شرکت نفت انگلیس و ایران را تصاحب کرد، و بعد از آن دیگر تمایزی بین شرکت و دولت انگلیس وجود نداشت. در گزارش بانک جهانی آمده است:‌ «در طول دوره فعالیت این شرکت، سیاست دولت بریتانیا در قبال ایران از سوی شرکت، اگر نگوییم دیکته، هدایت می‌شد. کمتر صاحب منصب یا شخصیت ایرانی خطر ناخشنود کردن شرکت را به جان می‌خرید، و آنهایی هم که جسارت این کار را به خود...

ادامه مطلب

 رضاشاه و جلب رضایت انگلیسی ها  برای عقد قرارداد نفتی جدید

رضاشاه و جلب رضایت انگلیسی ها برای عقد قرارداد نفتی جدید

 در بعد از ظهر روز سوم مه 1933، جورج ودزورث، دبیر سفارت آمریکا، با تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، گُلف بازی می‌کرد. مثل گذشته، بازی گُلف جکس را «سر شوق آورد و به پرحرفی انداخت» و در خلال حرف‌هایش چیزهایی درباره نقش رضا شاه در اعطای امتیاز جدید به انگلیسی‌ها گفت. هارت در یکی از گزار‌ش‌های قبلی‌اش به روند پیشرفت رضا شاه از سال 1921 به بعد می‌کند:...

ادامه مطلب

قاجار و دولت استعماری انگلیس در آیینة شعر معاصر فارسی

قاجار و دولت استعماری انگلیس در آیینة شعر معاصر فارسی

از ویژگیهای شعر فارسی در دوران معاصر، گرایش هدفمند و آگاهانه به جامعه و سیاست بوده است. این خود از تفاوتهای آشکار شعر معاصر با شعر کلاسیک ایران است که در دوران معاصر با مداخلات کشورهای استعماری مواجه بوده است. چند و چون حضور استعمار در ایران، به ویژه در قرن بیستم میلادی از موضوعات پردامنه تاریخ معاصر ایران و نقش دولت استعماری انگلیس در این میان به دلیل مداخلات بیانقطاع و گسترده، چشمگیرتر...

ادامه مطلب

 بررسی اجمالی نقش انگلستان در غارت منابع ملی ایران به هنگام جنگ جهانی دوم

بررسی اجمالی نقش انگلستان در غارت منابع ملی ایران به هنگام جنگ جهانی دوم

انگلستان از هیچ کوششی برای حفظ و حمایت از هندوستان به عنوان ستون اصلی امپراتوری استعماری خود، فروگذار نمی‌‌کرد. از آن جمله نه تنها کمربندی از کشورهای قرنطینه در اطراف هندوستان ایجاد کرده بود بلکه راههای سوق‌الجیشی مهمی را هم که به این سرزمین ختم می‌شد، تحت کنترل خویش درآورده بود. تسلط و کنترل راههای زمینی و دریایی منتهی به هندوستان می‌شد، فقط به معنی حفظ امنیت مرزهای هندوستان...

ادامه مطلب

 بررسی ابعاد مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در طول جنگ جهانی دوم

بررسی ابعاد مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در طول جنگ جهانی دوم

 مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران پیشینه‌‌ای به درازای روابط دو کشور دارد. این مداخله دارای ابعاد و اشکال گوناگون بوده و متناسب با ضعف و قوت حکومت مرکزی و یا تمایل و مخالفت حاکمان ایران نسبت به انگلیسی‌ها، همواره در حال تغییر بوده و فراز و نشیب‌هایی را طی کرده، ولی هرگز متوقف نگردیده است. یکی از نقاط اوج مداخله انگلیسی‌ها در امور ایران در فاصله زمانی اشغال ایران در شهریور 1320 تا...

ادامه مطلب

 چهار شیلینگ به ازای هر تن

چهار شیلینگ به ازای هر تن

  طبق گزارش تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، از سال 1926 تا 1930 میانگین حق‌الامتیازهای پرداختی به ایران از سوی انگلیس به 1/1 میلیون لیره در سال رسیده بود، و هر سال به طور متوسط 6/5 میلیون تن نفت از میدان‌های نفتی استخراج می‌شد (به نقل از گزارش هارت). حق‌الامتیاز پرداختی در سال 1930 به 679/323/1 لیره و 2 شیلینگ بالغ شد که قدری کمتر از حق‌الامتیاز سال 1929 (4/1 میلیون لیره) بود. طبق آمار و...

ادامه مطلب

 سیدضیاءالدین طباطبایی و انتخابات دوره چهاردهم یزد(از شکل‌گیری تا پایان قاجاریه)

سیدضیاءالدین طباطبایی و انتخابات دوره چهاردهم یزد(از شکل‌گیری تا پایان قاجاریه)

زمینه‌سازی برای بازگشت سیدضیاءالدین طباطبایی آنچه که انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی در یزد را پرهیاهو ساخت، بیرون آمدن نام سیدضیاءالدین طباطبایی از صندوق بود. هر چند که انتخاب سیدضیاء از یزد با اعمال نفوذ مستقیم دولت وقت و نیز عوامل انگلیسی صورت گرفت اما انتخاب وی چندان هم بی‌ نبود. پدر سیدضیاء یعنی آقا سیدعلی یزدی، از آخوندهای درباری عصر قاجار و در ابتدا یکی از مخالفان سرسخت...

ادامه مطلب

 نقش انگلستان در شکل‌گیری مرزهای شرقی ایران

نقش انگلستان در شکل‌گیری مرزهای شرقی ایران

 اگر دوران حکومت صفوی را آغاز روابط سیاسی ـ اقتصادی ایران با دول خارجی بنامیم، دوران حکومت قاجار را باید آغاز روند وابستگی سیاسی ـ اقتصادی ایران نامید. در این دوره دخالتهای خارجی در امور داخلی ایران مشکلات و موانع اقتصادی را افزایش داد. دوره قاجار آغاز تغییرات بنیادی در فرهنگ جامعه ایران هم بود. ایران در عصر قاجار موقعیت استراتژیکی مهمی پیدا کرد. انگلستان به سرزمین ایران و بنادر  جنوبی آن به...

ادامه مطلب

 سیدضیاءالدین طباطبایی؛ از مشروطه تا کودتا

سیدضیاءالدین طباطبایی؛ از مشروطه تا کودتا

  از آنجا که کودتای اسفند 1299 با محوریت شخص سیدضیاء شکل گرفت، ابتدا به زندگی او کوتاهی می‌نمائیم. نامبرده فرزند آقا سیدعلی یزدی، از روحانیون دربار مظفرالدین شاه، می‌باشد. در ایام نوجوانی انقلاب مشروطه را درک نمود و در مهاجرت کبری همچون دیگر طلاب به قم مهاجرت کرد. ورودش به شیراز با پیروزی انقلاب مشروطه همزمان شد. سید در شیراز روزنامۀ اسلام و با توقیف آن روزنامۀ ندای اسلام را منتشر ساخت....

ادامه مطلب

 بررسی مکاتبات کنسولگری بریتانیا با شوکت‌الملک علم طی سال‌های 1323 تا 1343 ه‍ ق

بررسی مکاتبات کنسولگری بریتانیا با شوکت‌الملک علم طی سال‌های 1323 تا 1343 ه‍ ق

این مقاله به بررسی نامه‌های کنسولگری انگلستان در سال‌های حکومت شوکت‌الملک علم در قاینات و سیستان می‌پردازد و براساس اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی صورت خواهد گرفت. هدف از بررسی این نامه‌ها نگاه به نقش کنسولگری انگلستان در منطقه مذکور و مناسبات بین شوکت‌الملک با کنسولگری انگلستان است. منطقه سیستان و قاینات از جمله سرزمین‌های خاوری ایران است که به دلیل...

ادامه مطلب

 ایجاد اختلافات مذهبی و تداوم سلطه پنهان انگلیس در ایران

ایجاد اختلافات مذهبی و تداوم سلطه پنهان انگلیس در ایران

و طرح موضوع ایران به لحاظ موقعیت استراتژیک خاص ناشی از هم‌جواری با امپراتوری روسیه، همواره چونان سپر بلایی در برابر دست‌اندازی به سرزمین هند، در رویکرد سیاسی انگلستان از اهمیت سرشاری برخوردار بود. از این رو، حضور و نفوذ در دربار قاجار می‌توانست در ایفای نقش مورد انتظار از ایران مؤثر واقع گردد. از این رو برای اداره مستعمرات خود به نیروهای محلی نیاز داشتند. انگلستان بار دیگر سیاست...

ادامه مطلب

 نقش سیدجمال‌الدین اسدآبادی در مبارزه با استعمار انگلیس

نقش سیدجمال‌الدین اسدآبادی در مبارزه با استعمار انگلیس

قرن نوزدهم، قرن استعمار و امپریالیسم و قرن هجوم گسترده استعمار عربی و در رأس آنها استعمار انگلیس به جهان اسلام بود.[1] در عین حال این قرن، قرن بیداری مسلمین و تجدید حیات اسلام نیز بود؛ چه اینکه مواجهه با غرب، مسلمانان را متوجه فاصله خود با آنان و وضعیت عقب ماندگی خود کرد. نخستین رویارویی سرزمینهای اسلامی با استعمار را باید حمله ناپلئون به مصر دانست. اشغال سه ساله این سرزمین (1798-1801م) تحت...

ادامه مطلب

 نامة سر جان مک‌نیل به سیدمحمدباقر شفتی (حجت‌الاسلام) و جواب ایشان

نامة سر جان مک‌نیل به سیدمحمدباقر شفتی (حجت‌الاسلام) و جواب ایشان

شفتی کیست؟   سیدمحمدباقر به سال 1175ق. در روستای چرزه از توابع طارم علیا در 60 کیلومتری شفت و در یک خانوادة روحانی از طبقة متوسط به دنیا آمد. تا 7 سالگی در چرزه ساکن بود. وی به سال 1182ق به همراه پدر و مادر به شفت مهاجرت کرد.[0] محمدباقر تا سال 1192ق. در شفت به تحصیل مقدمات دروس حوزوی پرداخت. از استادان این دورة تحصیل وی اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما از روی قرائن می‌توان اولین معلم وی را پدر روحانی‌اش...

ادامه مطلب

 نگاهی به فعالیت‌های مبلغان مذهبی انگلیسی در ایران در کتاب «پنج سال در یک شهر ایرانی» اثر ناپیر مالکوم

نگاهی به فعالیت‌های مبلغان مذهبی انگلیسی در ایران در کتاب «پنج سال در یک شهر ایرانی» اثر ناپیر مالکوم

فعالیت‌های مبلغان مذهبی در ایران و دنیای اسلام و دیگر سرزمین‌های جهان، بخشی بنیادین از مجموعه فعالیت‌های استعماری جهان غرب طی قرون اخیر است که تاکنون تمامی ابعاد و زوایای آن مورد پژوهش قرار نگرفته است. از زمان افزایش قدرت کلیسا در طول دوران قرون وسطی و انباشت سرمایه در دستگاه کلیسا، دربار پاپ به سرمایه‌گذاری در راه ترویج آئین مسیح در دیگر سرزمین‌ها روی آورد که این امر به یکی از...

ادامه مطلب

 انگلیس و نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران

انگلیس و نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران

   در واپسین سالهای سده هجدهم میلادی، حوزه سوداگری و دلبستگیهای سیاسی، دیپلماسی و نظامی انگلستان بیش از پیش در منطقه خلیج فارس رو به گسترش بود. با این حال انگلستان نمی‌توانست به ویژگیهای حاکم بر منطقه خلیج فارس و همسایگان خاوری ایران بی‌اعتنا بماند، به ویژه آن که رقیبانی سرسخت مانند فرانسه و روسیه تزاری در همین منطقه منافعی را جستجو می‌کردند. پس از برقراری حکومت ناپلئون...

ادامه مطلب

 امتیاز واگذاری کشتی‌رانی کارون به انگلستان و زمینه‌های آن

امتیاز واگذاری کشتی‌رانی کارون به انگلستان و زمینه‌های آن

از قرن نوزدهم به بعد اروپاییان به تجارت در خلیج فارس توجه نشان دادند و کارون، تنها رودخانه قابل کشتی‌رانی ایران و خلیج فارس به دلیل موقعیت خاص ژئوپولتیکی و تجاری‌اش از نیمه اول قرن نوزدهم توجه سیاحان و نمایندگان سیاسی انگلیس را به خود جلب کرد. دولت انگلیس نیز برای محافظت از منافع خود در هندوستان و رقابت با روسیه و انتقال کالا به نواحی مرکزی ایران درصدد کسب مجوز کشتی‌رانی بر روی کارون...

ادامه مطلب

 بررسی جنگ نرم رسانه‌ای انگلستان در مقابل ایران

بررسی جنگ نرم رسانه‌ای انگلستان در مقابل ایران

سلطه مستقیم استعماری دهه‌هاست جای خود را به سلطه غیرمستقیم یا سلطه نرم داده است. آنچه را که ابرقدرت‌ها در گذشته از طریق نظامی و ظاهری خشونت‌بار به دنبالش بودند، اینک از طرق دیگر جستجو می‌کنند. با انقلاب اسلامی ایران، دوره هرگونه سلطه مستقیم و غیرمستقیم آمریکا و انگلستان و نظایر آنها در ایران به پایان رسید؛ اما مطامع و منافع و اهداف آنان همچنان بر جای است و از سوی سیاستگذاران این کشورها، دنبال می‌شود. در حقیقت جنگ رهایی از سلطه ابرقدرت‌ها همچنان باقی است؛ اما ابزار و شیوه آن فرق کرده است. اصلی‌‌ترین حربه استعمار پیر در این دوران، تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی است که در این تحقیق موارد متعددی از اقدامات رسانه‌ای آن آشکار می‌گردد.

ادامه مطلب


1
2