تیمورتاش
جنگ ظفار بعنوان یکی از مشخص‌ترین نمونه‌های اجرای دکترین نیکسون - کیسنجر در تاریخ دیپلماسی دنیای معاصر از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی است. در این مقاله علل حضور نظامی ایران در این بحران و دخالت مستقیم نظامی در مسایل داخلی یک کشور که به نیابت از ارتش آمریکا و در راستای منافع غرب...
آنچه که در مورد جنگ ظفار چندان بدان پرداخته نشده نحوه عملیات نظامی، تاکتیکها، مشکلات، میزان نیروی اعزامی و جنگ‌افزارهای به کار رفته و تلفات انسانی ارتش ایران بود، زیرا که عوارض سیاسی و اجتماعی آن می‌توانست تلفات و پیامدهای منفی برای حکومت پهلوی ایجاد کند، این نوشتار در صدد است ابعاد و زوایای کمتر پرداخت‌شده جنگ ظفار را به تصویر بکشد. 1. جغرافیای نظامی ظفار جغرافیای طبیعی منطقه ظفار،...
در پاییز سال ۱۳۰۹ خورشیدی پلیس ایران شبکه‌ای بزرگ از جاسوسان شوروی را در ایران کشف کرد. ابعاد و وسعت این شبکه جاسوسی آن‌چنان وسیع بود که هیئت حاکمه ایران را در بهت و حیرت فرو برد. اغلب اعضای این شبکه را کارمندان وزارتخانه‌های ایران اعم از وزارت پست، خارجه، جنگ و دیگر ادارات دولتی تشکیل می‌داد. حتی افراد سرشناس و مهمی همچون تیمورتاش وزیر دربار در مظان اتهام عضویت در این شبکه قرار گرفتند. کشف این تشکیلات ضربه بزرگی به روابط دو کشور وارد کرد. حکومت ایران این رفتار را خصمانه تلقی کرد و تا پایان دوره رضاشاه همواره با سوءظن به همسایه شمالی خود می‌نگریست. بازیگردان اصلی این تشکیلات آقابکف از اهالی ترکستان شوروی، که پیش از این در آسیای مرکزی، مأموریت مهم مبارزه با باسمه‌چیان را عهده‌دار بود، بالاخره توانست با از میان برداشتن انورپاشا به مبارزات آنها خاتمه دهد و در ازای این موفقیت ترفیع درجه گرفته و کمی بعد به افغانستان اعزام شود. در این مقاله بر آنیم با استفاده از روش تحقیقات تاریخی و شیوه تبیینی- تحلیل اسنادی به بررسی و تحلیل روند حضور آقابکف در ایران، عملیات جاسوسی وی، کشف شبکۀ جاسوسی شوروی در ایران و تأثیر آن بر تاریخ روابط دو کشور بپردازیم.
«ظفار» نام جنوبی‌ترین ایالت سلطان نشین عمان است. این ایالت که مرز مشترک عمان با یمن را تشکیل می‌دهد، دارای یک نوار ساحلی باریک به طول 1370 کیلومتر و به عرض 10 الی 16 کیلومتر است. ظفار از شمال به عربستان، از جنوب به اقیانوس هند، از غرب به یمن و از شرق به صحرای «جده‌الحراسیس» عمان محدود می‌شود. این صحرای پهناور، ظفار را از لحاظ جغرافیائی از دیگر نقاط کشور جدا می‌سازد. «صلاله» -...
عمان اوایل دهه 1350 گرفتار نزاعی جدی با شورشیان قبیله استان ظفار، که جدایی‌طلبانی با تمایلاتی کمونیستی بودند، شد. محمدرضا پهلوی در سال 1351 درخواست کمک از جانب سلطان قابوس را پذیرفت و نیروهای نظامی را جهت رهایی سلطان عمان از چنگالِ شورشیان به عمان اعزام داشت، اما چرا هیچ‌گاه شمار قربانیان نظامیِ ایران در این جنگ اعلام نشد؟ عمان اوایل دهه 1350 گرفتار نزاعی جدی با شورشیان قبیله استان ظفار بود....
چهل دو سال پیش بود که در روزنامه کیهان مشغول کار شدم. چند سالی گذشت تا اینکه به‌عنوان خبرنگار حوادث، همراه با خبرنگاران نشریات مختلف به ظفار اعزام شدیم تا از جنگ شورشیان با دولت عمان گزارش‌هایی تهیه کنیم. جنگ نیمه چریکی عجیب و وحشتناکی در سرزمین ظفار در گرفته بود که طی آن هر روز صدها جوان ایرانی هم به خاک و خون می‌غلتیدند. قضیه از این قرار بود که شورشیان ظفار، با کمک تسلیحاتی دولت مارکسیستی ـ...
داریوش مهرجویی می‌گوید: بعد از ساخت «دایره مینا» محمدرضا پهلوی دستور داد سازنده این فیلم را پیدا کنند و اگر دروغ گفته، محاکمه شود. داریوش مهرجویی یکشنبه شب (۴ شهریور) بعد از نمایش فیلم دایره مینا در جشنواره فیلم سلامت گفت: یکی از دوستانم به نام دکتر کیومرث‌فرد در شیراز روزی به من تلفن کرد و از من دعوت کرد نزد او بروم تا مراکز انتقال خون را مشاهده کنم. این مراکز از معتادان خون می‌گرفتند و...
از مسائل مهم سیاست خارجی ایران در دوره محمدرضا پهلوی، حضور نیروهای ایران در منطقه ظفار بود. استان ظفار در جنوب غربی سلطان‌نشین عمان قرار دارد. این منطقه همواره به لحاظ سیاسی نامستقل و مردم آن دارای تمایلات مرکز گریزی بودند. موقعیت جغرافیایی ظفار سبب گردید که این منطقه آمادگی پذیرش جنبش‌های ضدحکومتی را داشته باشد. بعد از جنگ جهانی دوم و در زمان حکومت سلطان سعید بن تیمور فعالیت‌های...
همزمان با دخالت نظامی رژیم پهلوی در ظفار (57-1351)، دولت پهلوی در بحرانی‌ترین دوران حیات خود به سر می‌برد. التهاب انقلاب و گسترش اعتراضات مردمی، تشکل‌ها و گروههای سیاسی منسجم و یا غیر سازمان یافته متعددی را در داخل و خارج ایران در تضاد با سلطنت به وجود آورده بود. بدون توجه به نوع ایدئولوژی و جهت‌گیری سیاسی، تمامی این‌گروه‌ها در راستای مبارزه با رژیم پهلوی، همکاری ایران با سلطان عمان در...
تشکلی چپگرا که برای کسب استقلال ایالت ظفار * در عمان ، بر ضد سلطان عمان به مبارزة مسلحانه روی آورد. سابقة تشکیل آن به پیکارهای مسلحانه در اواخر دهة 1330 ش /1950 در منطقة الجبل الاخضر، در شمال عمان ، باز می گردد. در 1337 ش / 1958، سعیدبن تیمور، سلطان عمان و مسقط (حک :1311ـ1349 ش /1932ـ1970)، برای سرکوب قبایل شورشی هوادار امام غالب بن علی ، رهبر مخالفان سلطنت ، از انگلستان ، که از دیرباز بر این سرزمین سیطرة سیاسی و اقتصادی...
قبایل ظفار در طول تاریخ، هرگز حاکمیت و استیلای اداری و سیاسی سلاطین مسقط و مشروعیت و رهبریت مذهبی امامان عمان را نپذیرفتند. در نتیجه، منطقه و مردم ظفار، ضمن داشتن تمایلات مرکز گریزی، آمادگی لازم برای رشد و نمو جنبش‌های استقلال‌طلبانه و ضد حکومتی را نیز داشتند. این استعداد تاریخی با رهبریت جبهه آزادیبخش در اواسط دهه 1960، ظفار را به کانون نهضتی طولانی و خونین مبدل ساخت. حکومت سعید بن تیمور با...
عملیات ارتش ایران در ظفار، کاملا محرمانه و سری انجام گرفت و تا اعلام رسمی آن از سوی رژیم پهلوی، کمترین انعکاسی در مطبوعات و رسانه‌ای ارتباط‌جمعی کشور نیافت. مردم ایران نیز هیچ‌گونه شناختی از سرزمین عمان و استان دور افتاده ظفار نداشتند. این امر، به‌ویژه در ابتدای دخالت نظامی ایران، نمود بیشتری به خود گرفت و تا حد امکان سعی شد تا از این ماجرا، خبری در میان مردم منتشر نشود. حسین فردوست در...
اگر بپذیریم بر اساس دکترین نیکسون ایران یگانه حافظ عمده در پاسداری از بخش‌های شمالی و جنوبی تنگه هرمز محسوب می‌شد و با چراغ سبز دولت عمان و حمایت کشورهای ذی‌نفع، نیروهای مسلح خود را در خلیج فارس تا بخش‌هایی از اقیانوس هند، جولان می‌داد؛ رویداد نادری که در تاریخ معاصر منطقه برای نخستین بار به وقوع پیوست. از دیدگاه سیاسی، پیروزی جبهه مشترک در سرکوبی جنبش ظفار، توسعه ممتد جبهه کمونیسم و...
مداخله نظامی ایران در بحران ظفار، زاییده یک سلسله علل، شرایط و دلبستگی‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی و در ارتباط تنگاتنگ با نوع راهبرد و تحول کارکردهای کشورهای ابرقدرت در سطوح بین‌المللی بود. این مجموعه عوامل را باید در یک شبکه زنجیره‌ای و تأثیرگذار بر یکدیگر، ارزیابی و بررسی کرد: 1. درخواست کمک حکومت عمان از ایران سلطان قابوس پس از کودتای سال 1970 با هدف مبارزه با جبهه خلق ظفار، خواستار...
در ششم آذر ماه 1357 دو ماه بعد از برکناری شریف امامی از سمت نخست وزیری سه ماهه اش، نامه‌ای از سوی یک ایرانی که ظاهرا کارگزار فرهنگی ایران در آلمان بوده؛بـا نـام مستعار «آنتونیو». خطاب به جعفر شریف امامی نوشته شده است . آنگونه که از محتوای نامه آقای آنتونیو ایرانی می توان فهمید او از طرف مسئولین فرهنگی ایران در آلمان،مقالاتی را به برخی روزنامه‌نگاران آلمانی سفارش می داده که در حمایت...
