مشروطیت
با اینکه حضرت امام در آغاز زعامت مراجع ثلاث حدوداً در سن 34 سالگی اند، ولی از موقعیت علمی و جایگاه شخصیتی و اجتماعی بالایی برخوردار بودند و ارتباط نزدیکی با آیات ثلاث داشتند. عنوان مراجع ثلاث (سه گانه)، عنوانی است که در تاریخ معاصر ایران در دو دوره تاریخی به کار رفته و شهرت یافته است؛ یکی در مقطع تاریخی مشروطه که «مراجع ثلاث یا آیات ثلاث یا ارکان ثلاثه» عنوانی بود که به حضرات آیات؛ محمدکاظم...
حیدرخان عمو اوغلی، فرزند مشهدی علیاکبر، در سال ١٢٥٩ش متولد شد. روحیه زیرکانه حیدرخان و به جا نگذاشتن رد پا از خود، باعث شده است حافظه تاریخی و تاریخنویسی در مورد وی با تردید و حدس و گمانهای متعدد روبهرو شود
درایام مشروطیت انجمنهای فراوانی تشکیل شد که مهمترین آنها انجمن آذربایجان، انجمن مظفری و انجمن برادران دروازه قزوین بودند. این انجمنها همه مسلح بودند و قبل از مشروطه فعالیت داشتند، اما در دوره سلطنت محمدعلیشاه افزایش چشمگیری پیدا کردند. به گزارش کتاب آبی حداقل یکصد انجمن در تهران فعالیت داشت که مهمترین آنها انجمن آذربایجان به ریاست سیدحسن تقیزاده بود و 2962 عضو داشت. این...
: مسعود مـیرزا مـلقب بـه ظل السطان،چهارمین فرزند ناصر الدین شاه،به سال 1266 ق زاده شد.به سبب مرگ بـرادران بزرگتر،فرزند ارشد شاه به شمار میرفت.مادر ظل السلطان، عفت السلطنه از طـایفه قاجار نبود،از این رو نـاصرالدیـن شاه فرزند دیگرش مظفرالدین میرزا را به ولیعهدی برگزید. او سه سال از ظل السطان کوچکتر بود. مسعود میرزا با لقب یمن السلطنه در یازده سالگی به حکومت...
روز 24 تیرماه 1289، آیتالله سید عبدالله بهبهانی از رهبران مشروطه ترور شد. طنز تاریخ آنکه ترور آیتالله توسط همان کسی صورت گرفت که او در مقابل شیخ فضلالله نوری از آنها دفاع میکرد. اما گذشته ازچگونگی و چرایی ترور آیتالله بهبهانی، نظرات و شیوههای رفتاری او در جریان نهضت مشروطه نیز قابل تامل است. یکی از بزرگترین ابهامها درباره آیت الله بهبهانی، نقش او در تحصن در سفارت انگلیس...
کیهان فرهنگی: لطفاً مختصری در باره وضعیت روشنفکری در ایران دوره مشروطه و پس از آن بگویید و علت گرایش این جریان را به سمت غرب چه میدانید؟ مهندس عباس سلیمی نمین: بسم الله الرحمن الرحیم، همزمان با تحولات اجتماعی در ایران، قبل از مشروطه، اقشار مختلفی را در ایران در عرصه ارائه راه حل جهت برونرفت از شرایط نامطلوب شاهدیم؛ روشنفکرانی که به توان جامعه خودشان آشنایی داشتند و متکی به این توان نسخهای ارائه...
متن فرمان مشروطیت جناب اشرف صدراعظم -- از آنجا که حضرت باریتعالی جلشأنه سررشته ترقی و سعادت ممالک محروسه ایران را بکف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظ حقوق قاطبه اهالی و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع که اراده همایون ما براین تعلق گرفت که برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالی ایران و تشیید مبانی دولت اصلاحات مقننه به مرور در دوائر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود چنان...
: مقالهای که در پی میآید رابطه متقابل بین اندیشهها و تاریخ خاص ایران در مـقطع برآمدن رضاخان را به قدرت به نمایش میگذارد.این مقاله به اندیشههای دو تن از روشـنفکران حاشیهای ایران میپردازد و نـقش آرای آنـان را در تکوین تحولات دورانساز آن مقطع ارزیابی میکند.این مختصر بخشی از طرحی است که به اندیشههای روشنفکری ایران معاصر میپردازد و...
در مقاله حاضر که مبتنی بر روش توصیفی و تحلیلی است، تلاش شده که نقش مردم کرمانشاه و کردستان در حوادث منتج به مشروطیت، مشروطیت و پیامدهای آن مورد واکاوی قرار گیرد. همچنین کوشش شده است، مهمترین دیدگاههای رایج در کرمانشاه و کردستان درباره مشروطیت و سهم گروهها و شخصیتهای مهم این جامعه در جنبش مشروطیت مورد بررسی قرار گیرد. سئوال تحقیق حاضر این است که آیا مردم کرمانشاه و کردستان با استقرار حکومت...
در مرداد ۱۲۸۵ با فرمانی که از سوی مظفرالدین شاه امضاء شد جنبش عدالتخواهی در ایران به پیروزی رسید. در این جنبش نیروهای اجتماعی متفاوتی مشارکت داشتند که برجستهترین و مهمترین آنها مجتهدان، مدرّسان علوم دینی و صاحبان محراب و منبر بودند. فقیهان و اندیشمندان آن روزگار حوزههای شیعه را باید از مهمترین کنشگران و صاحبنظران اجتماعی و سیاسی ایران در آننهضت به شمار آورد. آنان با آگاهی از مظالم حکومت...
تاکنون بارها از عنوان شرکتهای فراملیتی برای تحلیل اختلافنظرهای بین گروههای سرمایهسالار بریتانیا از سویی و دولت انگلیس از سوی دیگر سخن گفتیم. اینک میخواهیم نشان دهیم منظورمان از شرکتهای فراملیتی چیست و کدامیک از این شرکتها با تحولات ایران گره خورده بودند؟ شرکتهای فراملیتی مجموعهای یکپارچه و سازمان یافته از وسائل تولیدند که توسط یک مرکز سیاستگذاری واحد اداره...
پیش از دوره قاجار در اندیشه سیاسی ایرانیان، سلطنت ودیعه ای الهی محسوب می شد و ارتباط حکومت و مردم بر پایه الگوی سنتی؛ یعنی شاه و رعیت بود که بر اساس آن شاه سایه خدا بر روی زمین و جان، مال و ناموس رعیت در تسلط او قرار می گرفت که باید امنیت مردم را حفظ می کرد. وظیفه رعیت نیز اطاعت محض از شاه بود. به این ترتیب ارتباط حکومت با مردم بر مداری یکنواخت می چرخید و نوعی ارتباط ارباب- رعیتی با توجه به اندیشه ای...
درباره مشروطهخواهی ایرانیان، دلایل مختلفی را بر شمردهاند، از خواست تاسیس عدالتخانه تا خواست ایجاد پارلمان و محدود کردن اختیارات شاه و حتی کوتاه کردن دست بیگانگان. آیا میتوان مجموع این مطالبات را ذیل امری کلی که به انقلاب مشروطه منجر شد، گردآوری کرد؟ انقلاب مشروطه ایران با حضور نخبگان و اقشار وسیعی از ملت ایران نتیجه یک درک مشترک از سوی قاطبه ملت ایران است و آن حس عقبماندگی...
این مقاله در دو فصل تنظیم و به دبیرخانه همایش تبیین آراء و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت شهید آیت الله حاج آقا نورالله نجفى اصفهانى ارائه شده است که با حفظ امانت تقدیم می شود: الف) اصل «لزوم ایفاى مسئولیت» بنیاد «اندیشه سیاسى ـ دینى» در کنار اصل «لزوم تأمین مشروعیت الهى» ـ که خارج از بحث نوشتار حاضر است ـ، اصل «لزوم ایفاى...
سید اسدالله رسا روزنامه نگارى آزاده و دردمند بود که شخصیت حاج آقا نورالله را درک کرده و شیفته وى شده بود. این مرد آزاده که خود طعم شکنجه پهلوى را چشیده بود و معنى مبارزه با دستگاه دیکتاتورى را مىدانست پس از سقوط دیکتاتور مجموعه مقالاتى را در خصوص شخصیت، قیام و شهادت حاج آقا نورالله در روزنامه عرفان منتشر کرد. عناوین بخشى از آن مقالات که پیرامون شهادت حاج آقا نورالله مىباشد بشرح...
در سال 1341 هجرى قمرى هنگامى که احمدشاه از سفر اروپا بازمىگشت از راه بوشهر و شیراز وارد اصفهان شد. حاج آقا نورالله به اتفاق علماى اصفهان در هزار جریب جلو باغ مسکونى حاج آقا نورالله از احمدشاه استقبال کرد. موقعى که احمدشاه از ماشین پیاده شد به احمدشاه خیرمقدم گفت. احمدشاه به منزل حاج آقا نورالله رفت و پس از صرف نهار حاج آقا نورالله را دعوت به تهران کرد. و حاج آقا دعوت را پذیرفت؛ و سپس...
: حاج آقا نوراللّه براى تشویق هر چه بیشتر و گسترش کارهاى خیر و عام المنفعه که در دو جهت رفاه داخلى و بىنیازى از خارجى استوار بود، طى نامهاى به مرحوم حاجى صدرالمحدثین که از بزرگان وعاظ و خطیبى توانا بوده، دستور مىدهند که در منابر و مجالس عمومى مردم را در جریان کارهاى انجام شده براى استقلال اقتصادى کشور قرار دهند و مردم را تشویق به مشارکت و انجام امور عامالمنفعه نمایند: اعلامیه...
حاج آقا نورالله در سال 1287ه . ق در اصفهان متولد شد. پس از آموختن مقدمات علوم دینى به عتبات عالیات رفت و در محضر علمایى چون آیت الله میرزا حبیب الله رشتى و آیت الله میرزا حسن شیرازى تلمذ کرد و به درجه اجتهاد رسید.[1] وى از علماى روشنفکر، صاحب نفوذ و متمول اصفهان بود که در دو جبهه به مبارزه با مظاهر استبداد و استعمار برخاست. او در سال 1323ه . ق در جریان جنبش مشروطه و مهاجرت کبرا به جمع مهاجرین و...
نهضت مشروطیت ایران با هدف استقرار عدالت در جامعه به وقوع پیوست.در منابع عمومی ایـن دوره به صراحت از رهبری علما در جنبش سخن به میان آمده است؛به گونهای کـه بدون این حمایتها جـنبش بـه نتیجهای دست نمییافت. با این وصف از همان ابتدای وقوع جنبش در کنار حرکت اصیل مردم،جریان دیگری هم دستاندرکار بود.این جریان البته به تنها چیزی که نمیاندیشید،استقرار...