مشروطه
سرزمین بحرین در تاریخ معاصر خود شاهد قیامهای مردمی زیادی بوده است. در دوران قبل از استقلال، مبارزه با استعمار بخشی از انگیزههای قیامها بوده است. اما قیامهای پس از استقلال نشان داد ریشه قیامها فقط استعمار نیست. در دوران اولیه استقلال، تا حدود ۴ سال دورانی از آزادی بر بحرین حاکم بود و خواستههای مردم در قالب مجلس ملی تبلور مییافت؛ اما با انقباض سیاسی در بحرین و انحلال مجلس، دورانی از تنش بین...
میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان (اتابک اعظم) از رجال قدرتمند و مؤثر دوره قاجار است. پدرش آقا ابراهیم امین‌السلطان در سال 1300ق درگذشت. ناصرالدین شاه به دلیل تعلق خاطر و اعتماد وافر به آقا ابراهیم طی حکمی لقب امین‌السلطان و تمام مناصب وی را به پسرش میرزا علی‌اصغرخان اعطا کرد. از آن پس میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان از بازیگران اصلی تاریخ ایران شد. او تا زمان ترورش در 1325ق به طور...
میرزا علی اصغر خان امین السلطان فرزند آقا ابراهیم امین السلطان در سال 1275ق در تهران متولد شد و به تبع پدرش به دربار ناصری راه یافت و در 1300ق با فوت پدرش، شاه او را ملقب به امین السلطان کرد. ... میرزا علی اصغر خان امین السلطان فرزند آقا ابراهیم امین السلطان در سال 1275ق در تهران متولد شد و به تبع پدرش به دربار ناصری راه یافت و در 1300ق با فوت پدرش، شاه او را ملقب به امین السلطان کرد. او از رجال مهم دوره قاجار...
محمدحسین نائینى از خاندان معروف روحانى نائین در سال 1273 یا 1277 هجرى قمرى به دنیا آمد. پدرش میرزا عبدالرحیم و پدر بزرگش حاج میرزا محمدسعید یکى پس از دیگرى شیخ الاسلام نائین بودند. محمدحسین پس از گذراندن دوره تحصیلات ابتدایى، در سن 17 سالگى وارد حوزه علمیه اصفهان شد. از مشهورترین استادان وى در فقه و اصول، آیات عظام آقامیرزا محمدحسن نجفى و حاج شیخ محمدباقر اصفهانى والد علّامه بزرگ آقا شیخ محمدتقى...
در سیر تاریخ تحول دولت در ایران، دو انقلاب بزرگ رخ داده که سرانجام اساس پادشاهی چندهزار‌ساله را به‌ترتیب ابتدا تغییر داده و سپس باعث فروپاشی آن شدند: یکی انقلاب مشروطیت و دیگری انقلاب اسلامی. هرچند هیچ‌کدام از این دو دگرگونی بی و زمینه نبود اما نقطه‌های عطف و شخصیتهای ممتازی در روند بروز این دو واقعه ظهور کردند که بدون شناخت آنها، درک درست و کاملی از این دو انقلاب به‌دست...
واژه "مشروطه" از نیمه های دوره سلطنت ناصرالدین شاه بر سر زبان ها جاری بود [1]، امّا کم تر کسی به درستی به اصل معنا و مفهوم آن توجه داشت. جناح روشنفکری، ریشه واژه را یک کلمه لاتین (فرانسه) Lachart (لاشارت) میدانستند که به معنای "قانون" است و از طریق ترکیه در نوشته های نامق کمال [2]، روشنفکران ایرانی آن را تکرار می کردند و لذا اصرار داشتند که واژه کنستتوسیون (Constitution) و لفظ مشروطه در متن بیانیه...
نظام جمهورى اسلامى ایران براساس اندیشه حضرت امام خمینى (قدس سره) و با مبارزات و مجاهدت هاى بى امان ملت ایران در سال 1357 هـ. ش شکل گرفت و به عنوان طرحى نو در اداره جامعه بشرى به جهانیان عرضه گردید. مهم ترین ویژگى این نظام آن است که از یک سو، بر بنیاد اصیل ترین تعالیم دین مبین اسلام (قرآن و سنّت پیامبر (صلى الله علیه وآله) و اهل بیت (علیهم السلام)) استوار مى باشد و از سوى دیگر، سرامد الگوهاى نوین نظام هاى...
میرزا محمدحسین نائینی غروی از مراجع مجاهد، متفکر و نظریه‌پرداز سیاسی ایران در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری، فرزند میرزا عبدالرحیم در سال 1277 ق/1240 ش در شهر نائین در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. وی پس از فراگیری مقدمات در هفده سالگی به اصفهان رفت. در سال 1303 ق بعد از نه سال کسب علم ازعالم اصفهانی جهت ادامه تحصیلات عازم عتبات عالیات شد. پس از توقف کوتاهی در نجف به سامره رفت و در محضر میرزای شیرازی،...
گسل تاریخی دولت و ملت یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که تاریخ گذشته ما را به خود مشغول می‌داشت، حضور اقتدار سیاسی فاقد مشروعیت دینی بود، این مشکل به موازات گسترش و تعمیق باورهای سیاسی تشیع، ظهور و بروز بیشتری مییافت، قدرت سیاسی جامعه این گسل و شکاف اجتماعی را که بین دولت و...
از منظر محقق نائینى، ریشه کن کردن استبداد نیازمند فضا و بستر فرهنگى است که در گونه اى خاص از آزادى، تبلور مى یابد. بر این اساس، تبیین آزادى مثبت و مرزبندى آن از انواع دیگر، جلوه اى از اندیشهورزى مرحوم میرزاى نائینى است. نوشتار حاضر به بررسى جایگاه و حدود این آزادى از نگاه او مى پردازد. چنان که از منظر ایشان، نقش آزادى در فراز و فرود تمدّن اسلام بررسى شده و آزادى به عنوان بنیادى ترین ملاک تقسیم...
سید عبدالله بهبهانی مجتهد و از رهبران روحانی نهضت مشروطیت ایران در سال 1256 ق در نجف متولد شد. برخی تاریخ تولد او را سالهای 1257، 1260و 1262 ق نیز آورده‌اند. نیای بزرگش سید عبدالله بلادی بحرانی از مردم غریفه یکی از روستاهای بحرین بود. پدرش سید اسماعیل به قولی در 1229 ق در بهبهان به دنیا آمد و پس از طی دروس مقدماتی در زادگاهش به نجف رفت و از محضر استادانی چون شیخ مرتضی انصاری، صاحب «جواهر» و شیخ حسن آل...
در سال 1323ه ق مردم ایران که دیر زمانی بود از دستگاه حاکمه ناراضی بودند، بر علیه مسیو نوز بلژیکی - رئیس گمرکات ایران - که با پوشیدن لباس علما در جشن بالماسکه اسباب ناراحتی ایشان را فراهم ساخته بود، دست به اعتراض زدند1 و به آستانه عبدالعظیم پناهنده شدند.2 محمدعلی‌میرزا ولیعهد که در غیاب شاه کشور را اداره می‌کرد سعی داشت تا با دادن وعده بازگشت شاه از سفر فرنگ آنان را آرام سازد اما...
مقاله حاضر به بررسی سیاست و مواضع دولت ایالات متحده آمریکا در قبال انقلاب مشروطه ایران می‌پردازد. دولت آمریکا در قبال مشروطه، سیاست احتیاط و فراتر از آن بی‌اعتنایی و کوچک‌شماری را برگزید. مهمترین دلایل این رویکرد عبارتند از: 1. تداوم دکترین مونرو در سیاست خارجی ایالات متحده که به پرهیز از رو در رویی با کشورهای استعماری انگلستان و روسیه می‌انجامید، 2. هزینه بالای سیاسی و اقتصادی...
مرحوم آیت‌الله مازندرانی ۱۴ ماه پس از شهادت شیخ فضل‌الله، رنج‌نامه پرسوزی را به یار و همرزم شیخ محمد خیابانی در تبریز نوشت؛ وی وقایع پایانی مشروطه را «آنچه خواستیم، نشد و شد آنچه نخواستیم» معرفی کرد. چهارم ذی‌الحجه سالروز بزرگ عالم شیعه و یکی از مثلث علمای نجف در جریان مشروطیت، آیت‌الله شیخ عبدالله لاهیجی معروف به آیت‌الله مازندرانی است. وی در سال ۱۲۵۶ هجری قمری در شهر...
آیت الله ملا عبدالله لنگرودی مشهور به مازندرانی یکی از مفاخر عالم اسلام، فقیه، عارف، مجاهد خستگی ناپذیر و از شاگردان میرزا حبیب الله املشی است که در انقلاب مشروطه نقش برجسته ای داشته است.
دومین مرجع و شخصیت برجسته ای که در دوران عصر مشروطه به همراه آخوند خراسانی در پیروزی و فرجام مبارزه علیه استبداد نقش داشت، شیخ عبدالله مازندرانی است. او به همراه مرحوم خلیلی و مرحوم خراسانی اصلی ترین رهبران مشروطه قلمداد می شوند. خصوصیت مرحوم مازندرانی در این است که مدت زمان بیشتری نسبت به آخوند خراسانی و میرزا حسین خلیلی، راهبری مشروطه را به عهده داشت. میرزا حسین خلیلی دو سال و چند ماه، مرحوم...
روز ۲۵ آبان ۱۲۹۳ ستارخان قهرمان ملی عصر مشروطه پس از 4 سال بیماری و مبارزه با مرگ، سرانجام در 48 سالگی چشم از جهان فروبست. مطالعه زندگی پرنشیب و فراز ستارخان می‌تواند محققان و پژوهشگران را با علل دشمنی بعضی سیاسیون با مشروعیت مشروطه آشنا سازد. در صدر نهضت مشروطه، کم نبودند کسانی که به دلیل تلاش برای اسلامی نگاه داشتن یا اسلامی کردن فضای نهضت، با ترور از میدان به‌در شدند. ستارخان را می‌توان یکی...
لنگرود از شهرهاى کهن استان گیلان است که در شرق رشت و در کرانه دریاى نیلگون خزر واقع شده است. دهستان دیوشل، واقع در 6 کیلومترى جنوب شرقى این شهرستان و مسیر جاده اصلى لنگرود-لاهیجان، جاذبه هاى طبیعى خاصى از لحاظ معمارى (سقف شیروانى پوشیده از سفال) دارد. عالمان زیادى از این قریه برخاسته اند که اسامى برخى از آنان با پسوند دیوشل در کتب به ثبت رسیده است.[1] یکى از برجسته ترین عالمان این دیار آیت الله حاج شیخ...
آیت الله عبدالله مازندرانی فرزند محمد نصیر طبرسی یکی از مراجع و رهبران عصر مشروطیت ایران در سال 1256 ق در شهر بارفروش (بابل) پا به عرصه وجود نهاد. پس از فراگیری دوره مقدماتی ایران را برای ادامه تحصیل به مقصد عراق ترک گفت و در نجف و کربلا از محضر درس بزرگانی چون فاضل ایروانی، میرزا حبیب الله رشتی، شیخ مهدی کاشف الغطاء، حاج شیخ مرتضی انصاری و حاج شیخ زین العابدین مازندرانی کسب فیض نمود و به درجه اجتهاد...
پس از امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در مرداد ۱۲۸۵ ش یک مجلس موقت تحت عنوان مجلس مؤسسان برای تدوین نظامنامه انتخابات مجلس ملی در تهران گشایش یافت. نمایندگان آن عمدتاً تجار، روحانیون، و رؤسای اصناف بازار تهران بودند. بر اساس این قانون انتخاب‌شدگان به شش طبقه تقسیم می‌شدند: شاهزادگان قاجار، روحانیون، اشراف، تجار، صاحبان سرمایه، صنعتگران و پیشه‌وران. انتخاب‌شوندگان شامل ۱۵۶...
