مشروطه
* طرح مسئله در منطقة بازار تهران، سمتِ غربِ امامزاده سیّد ولى و نزدیک مسجد خازن الملک، زمینى گود و مخروبه[1] قرار داشت که به صورت قطعه‌اى متروک و بى‌صاحب در آمده و «سالهاى دراز... بایر افتاده بود»[2] و طوّافها و ذغال فروشها از آن به عنوان انبار بهره مى‌گرفتند.[3] به گفتة یک شاهد عینى که «مکرّر از آنجا عبور» کرده است: زمین مزبور به مرور زمان «بر اثر عدم توجه اولیاى امور به وضع کثیفى...
* شیخ، آماج اتهامات ....ماجراى فروش زمین به بانک استقراضى، تنها موردى نیست که حاجى شیخ فضل‌اللّه در آن، به ارتباط و سازش با روسها متهم شده است. سناتور ملکزاده، حاج شیخ فضل‌اللّه را ـ در طول مشروطة اول و استبداد صغیر ـ به داشتن رابطه با روسها! متهم مى‌کند[1] و اساساً تواریخ مشروطه، پر از این گونه اتهامات به شیخ است: یحیى دولت آبادى، فعالیت شیخ در عصر مشروطه را ناشى از دو چیز...
بررسى مناسبات شیخ و اتابک (از دوران ناصرالدین شاه تا بحبوحة مشروطیت) به وضوح نشان مى‌دهد که آن دو همواره با یکدیگر مخالف و درگیر بوده‌اند، و این امر، ناقض شایعات مبنى بر «کمک مالى اتابک به شیخ» در دوران تحصن حضرت عبدالعظیم (ع) است. در آنجا وعده دادیم که در پایان کتاب حاضر، ضمن بحثى گسترده پیرامون روابط و مناسبات شیخ و امین السلطان، مخالفت و درگیرى دیرین میان ایشان را در وجوه مختلف سیاسى و...
در بررسی تاریخ انجمنهای مخفی و سازمانهای ماسونی دوران مشروطه با سه شخصیت مواجهیم که از برخی جهات، از جمله تعلق به کسوت روحانیت، مشابهت دارند: شیخ ابراهیم زنجانی، سید اسدالله خرقانی و سید محمد کمره‌ای. این مقاله به معرفی مختصر شیخ ابراهیم زنجانی اختصاص دارد. منابع مورد استفاده‌ام، مجموعه کامل خاطرات انتشار نیافته زنجانی و دهها رساله منتشر نشده اوست که بیش از پنجهزار صفحه دستنویس را...
بانک شاهى (ROYAL BANK) یا دقیقتر بگوییم: بانک شاهنشاهى ایران و انگلیس که در 1268 ش تأسیس گردید، نزدیک به چهل سال، بانک رسمى دولت ایران و بانک مرکزى این کشور به شمار مى‌رفت و حق انحصارى صدور اسکناس را هم داشت[1]، و این در حالى است که مرکز آن در خارج، و مالکیت و مدیرانش نیز خارجى و تابع مقررات خزانه دارى دولت انگلیس قرار داشت و بدین گونه، ابزارى در خدمت اهداف سیاسى و اقتصادى دولت انگلیس در ایران بود.[2] به نوشتة...
بحران‌های داخلی و راهزنی‌های ایلات بهانه‌‌های لازم را به دست انگلیس داد تا منطقه جنوب را به عنوان آرام ساختن محیط تجاری و در باطن برای حفاظت از منافع نفتی خود جولانگاه قشون هند انگلیس قرار دهد. یادداشت انگلیسی‌ها در عثمانی بازتابی نامطلوب داشت. کمیته سعادت استانبول شکایت به نزد مراجع برد. بزودی تلگرام‌‌های اعتراض‌آمیز به سفارت‌های عثمانی، فرانسه، انگلیس، بلژیک، ایتالیا،...
اگر هدف تاریخ به اعتبار «فاعتبروا یا اولى الابصار» روشن نمودن زوایاى پنهان و تاریک باشد تا وجدان خفته ملتى را بیدار نماید، این رسالت بر عهده پژوهشگران و محققان است. مشروطیت را مى‌توان نخستین گام عینى و عملى توسعه گرایى ایران دانست. تحولات اجتماعى معمولاً «جامعه محور» یا «نخبه محور» هستند. از جلوه هاى مهم تاریخ، یکى هم شناخت شخصیت‌هاى دینى، سیاسى و اجتماعى...
امام خمینی(س) وجود برخی از ماده های مندرج در قانون اساسی مشروطه، مانند لزوم حضور پنج مجتهد به عنوان ناظر در مجلس شورای ملی را فرصتی برای اجرای حداقلی از قانون های اسلام می دانستند که هیچ گاه عملی نشد
با اینکه حضرت امام در آغاز زعامت مراجع ثلاث حدوداً در سن 34 سالگی اند، ولی از موقعیت علمی و جایگاه شخصیتی و اجتماعی بالایی برخوردار بودند و ارتباط نزدیکی با آیات ثلاث داشتند. عنوان مراجع ثلاث (سه گانه)، عنوانی است که در تاریخ معاصر ایران در دو دوره تاریخی به کار رفته و شهرت یافته است؛ یکی در مقطع تاریخی مشروطه که «مراجع ثلاث یا آیات ثلاث یا ارکان ثلاثه» عنوانی بود که به حضرات آیات؛...
باقر خان متولد 1240 خورشیدی ، فرزند حاج رضا بنّا و شغل وی بنایی بود، ولی در جریان مشروطیت به مجاهدین پیوست. ریاست مجاهدین محله خیابان تبریز را به‌عهده داشت. پس از به توپ بستن مجلس، به دستور انجمن ایالتی همراه با ستارخان به جنگ مسلحانه با قشون دولتی که تبریز را در محاصره داشت، پرداخت. هم‌زمان با او، ستارخان در محله امیرخیز، محله دیگر تبریز، با قوای دولتی جنگ می‌کرد. در اثر همکاری او با ستّارخان...
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی احمدی‌‌خواه کوه‌نانی، استاد تاریخ و اندیشه معاصر مسلمین و از شاگردان مرحوم حجت‌الاسلام علی ابوالحسنی منذر است. از جمله کتاب‌های وی در مورد تاریخ مشروطه می‌توان به «مشروطه از قم تا قلهک، روندها و جریان‌ها»، «مشتی از مزخرفاتِ مطبوعات و مکتوباتِ مشروطه (کفریات)»، «شیخ فضل‌الله نوری از زبان خویش و غیر» و «زندگی، زمانه و...
مجلس از جمله ارکان مهم تأثیر‌گذار در نظام‌های سیاسی است که سابقه‌اش این در ایران به انقلاب مشروطیت باز می‌گردد. در سال1285هـ. ش اولین دوره مجلس شورای ملی به فرمان مظفرالدین شاه قاجار، فعالیت خود را رسماً آغاز کرد. در انتخابات اولین دوره مجلس شورای ملی، تنها طبقات شش‌گانه شاهزادگان قاجاریه، علما و طلاب، اعیان و اشراف، مالکان، کشاورزان و اصناف توانستند به مجلس نماینده بفرستند. مطابق...
ملا محمدکاظم خراسانی (۱۲۵۵-۱۳۲۹ق)، معروف به آخوند خراسانی از مراجع تقلید و اصولیان امامی قرن چهاردهم قمری، مؤلف کتاب مهم کفایة الاصول و از حامیان اصلی نهضت مشروطه ایران بود. او مشروطه را وسیله‌ای برای جلوگیری از ظلم و ستم به مردم می‌دانست و شرکت در این جنبش را بر همه مسلمانان واجب می‌شمرد. آخوند پس از به توپ بسته شدن مجلس در ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶ق توسط محمدعلی شاه، حکم به جهاد و مبارزه داد. آخوند...
