مشهدالرضا و انقلاب اسلامی
اشاره
محوریت حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) در فعالیتهای سیاسی تاریخ معاصر ایران و به ویژه حوادث دوران انقلاب اسلامی، شهر مشهد را به عنوان یكی از پایگاههای مذهبی و انقلابی ایران طی دهه‌های 1340 و 1350 خورشیدی مبدل كرد. بطوری كه سهم مردم این شهر در رسیدن ملت ایران به استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی ستودنی و غیر قابل انکار است. مبارزات مردم، احزاب، علمای صاحب‌نام و اندیشمندان انقلابی در حوادث عصر پهلوی اول و دوم، به مشهدالرضا جایگاه ویژه‌ای در روند تحولات تاریخ معاصر ایران و انقلاب اسلامی بخشید. امروز نیز این شهر یکی از کانونهای اصلی دوام و بقای نهضت امام خمینی به شمار می‌رود.
«گدرستان» حاضر به بررسی نقش محوری مشهدالرضا در تاریخچه انقلاب اسلامی پرداخته است.
: با فرا رسیدن محرم سال 1357 ش و اوج گیری نهضت اسلامی و در زمانی که راهپیمایی‌های میلیونی و سراسری مردم، تمام کشور را فراگرفته بود، طرفداران رژیم شاهنشاهی با حمایت چماق داران و عوامل مزدور ساواک در بسیاری از شهرها به مقابله با مردم پرداختند. این حرکات به ویژه بعد از تظاهرات میلیونی تاسوعا و عاشورای حسینی آن سال نمودِ بیشتری پیدا کرد. در 23 آذر 1357، عوامل ساواک با حمایت نیروهای نظامی، وارد...
: دهم دی‌ماه 1357، درپی تظاهرات مردم مشهد و بسیاری شهرهای دیگر کشور، 200 نفر در مشهد و 100 نفر در کرمانشاه و صدها نفر در شهرهای دیگر ایران به شهادت رسیدند. به این مناسبت صفحاتی از کتاب «الف لام خمینی» که به تشریح این جنایت رژیم شاه مربوط است در اینجا عینا نقل می گردد : در روز دهم دی‌ماه 1357، مردم مشهد در حین تظاهرات ضد رژیم، به چند کلانتری، انجمن ایران و آمریکا و نیز به منزل چند مستشار...
مشهد در آستانه پیروزی انقلاب شاهد فجایع و وقایعی بود که تنها در اعلامیه‌ها و اخبار روزنامه‌ها منعکس شده اند. حوادث آذرماه (حمله به بخش اطفال بیمارستان امام رضا(ع)) و 9 و 10دی ماه مشهد که منجر به کشته شدن تعدادی از مردم شد، موجب شد تا چهره واقعی حکومت پهلوی شناخته شود و انقلابیون با تمام قدرت در جهت پیروزی انقلاب اقدام نمایند. عمده حوادث این شهر مذهبی در آستانه...
: نهضت امام خمینی (ره) در 15 خرداد 1342 تاریخی شد و برای اینکه تاریخ ساز شود مدت پانزده سال در کوران مبارزه با رژیم گروهی از یاران امام در زندان و حبس گرفتار بودند و گروهی در تبعید در اقصی نقاط محروم داخل یا خارج از کشور بسر می بردند، رهبری نهضت نیز در تبعیدی طولانی در نجف اشرف به زعامت قیام ادامه می دادند. رژیم با حبس و اعدام تعدادی از مبارزین و دور نمودن امام از صحنه مبارزه به این تحلیل غلط...
با اعلام همبستگی پزشکان و کارکنان بیمارستان شاه‌رضا -امام رضا(ع)- با انقلابیون و سرنگون کردن مجسمه‌ی داخل محوطه‌ی بیمارستان،در 23 آذر 1357 مصادف با سیزدهم محرم عده‌ای از نیروهای ساواک در چتر حمایت نظامیان، با شکستن نرده‌های آهنی از درب جنوبی وارد باغ بیمارستان شده و با تیراندازی و حمله به بخش‌های داخلی و اطفال بیمارستان، موجب آزار و اذیت بیماران شدند. به دنبال اطلاع یافتن از این حادثه،...
مطالعات مشهدشناسی در یک دهه اخیر شاهد رشد و گسترش قابل توجهی بوده است. توجه به منابع مختلف برای نگارش تاریخ گام مهمی در پژوهش‌های اخیر است. کتاب گروه‌های مهاجر به مشهد از صفویه تا کنون در اواخر سال 1392 توسط مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد در تیراژ 1000 نسخه منتشر و در دسترس عموم قرار گرفته است. علی نجف زاده مدرس دانشگاه بیرجند از جمله پژوهشگرانی است که برای نگارش این کتاب از تمام...
امام جمعه مشهد با انتقاد از وضعیت حجاب در کشور گفت: عده‌ای بی‌حجابی را وسیله کرده‌اند تا برای خود «رای» بخرند. آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در خطبه‌های عبادی و سیاسی نماز جمعه که در جمع زائران و مجاوران حضرت رضا(ع) برگزار شد، اظهار کرد: دولت موظف است قانون عفاف و حجاب مصوب سال ۱۳۸۵ را اجرا کند. امام جمعه مشهد با به ۲۱ تیرماه و سالروز کشف حجاب توسط رضاخان تصریح...
اگرچه تاریخ مشهد در حقیقت از پیدایش مشهدالرضا(ع) آغاز می‌شود و بررسی نقش هسته‌ای مضجع متبرک حضرت رضا(ع) به عنوان کانون اولیه و عامل پیدایش این شهر بوده اما بنابر شواهد، ناحیه مزبور بخشی از دشت باستانی توس است که به دلیل اقلیم مساعد، وجود مراتع و چشمه‌های فراوان هزاران سال مسکن و موطن اقوام گوناگون شده است و با این وصف در سال‌های 4-1353 خورشیدی یک هیئت مشترک از دیرین شناسان ایرانی و فرانسوی...
زمینه‌های شکل‌گیری اولین اعتصاب کارمندان در جریان انقلاب اسلامی سال 1357 مقطع جدیدی در تاریخ و تحولات انقلاب اسلامی محسوب می‌شود. مبارزات مردم در این سال افزایش یافت و اغلب ادارات و سازمان‌ها با اعتراض و اعتصاب، نارضایتی از وضع موجود را به اشکال مختلف نشان دادند. مشهد از کانونهای عمده مبارزین انقلاب تلقی می‌شد. بازنگری در وقایع و رویدادهای...
: در مقالهای(1) از آقای غلامرضا آذری خاکستر در خصوص مقابله نیروهای مذهبی مشهد با فعالیتهای حزب توده آمده است: «نقطه مقابل حزب توده مذهبی‌ها بودند. آنها همیشه با حزب توده در تضاد بودند. توده‌ای‌ها سعی می‌کردند یک پارچه اعتصاب کنند، یعنی وقتی می‌خواستند ساعت سه عصر کارخانه تعطیل شود؛ ولی مذهبی‌ها زیر بار نمی‌رفتند... مخالفت گروه...
کشتاری که در روزهای 12 تا 14 ژوئیه 1935 در داخل و اطراف حرم مقدس امام رضا در مشهد اتفاق افتاد از خونین‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین وقایع تاریخ ایران بود. تنها واقعه دیگری که شاید تا حدودی با آن قابل مقایسه باشد سرکوب تظاهرکنندگان و قتل بسیاری از آنها به دست نیروهای مسلح در روزهای 5 تا 8 ژوئن 1963 بود.* کشتار مشهد به ویژه از این جهت اهمیت داشت که در حرم مقدس یکی از امامان شیعه صورت گرفت. چنانکه...
پژوهشی پیرامون تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی مشهد از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، تالیف دکتر یوسف متولی حقیقی در دو جلد توسط انتشارات مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد در اواخر سال 1392در تیراژ 1000 نسخه منتشر شده است. کتاب مزبور حاصل تحقیقات سه ساله نویسنده است که به طور مفصل به ابعاد سیاسی- اجتماعی تاریخ معاصر مشهد توجه شده است. جلد اول از یک دیباچه و شش بخش تشکیل شده است. در بخش اول...
پژوهشی پیرامون تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی مشهد از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، تالیف دکتر یوسف متولی حقیقی در دو جلد توسط انتشارات مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد در اواخر سال 1392در تیراژ 1000 نسخه منتشر شده است. کتاب مزبور حاصل تحقیقات سه ساله نویسنده است که به طور مفصل به ابعاد سیاسی- اجتماعی تاریخ معاصر مشهد توجه شده است. جلد اول از یک دیباچه و شش بخش تشکیل شده است. در بخش اول خواننده با...
چهارمین شماره مجله علمی تخصصی «نقش مشهد در انقلاب اسلامی» به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد منتشر شد. این مجله با مدیر مسئولی غلامحسین نوعی منتشر می‌شود و در آن نویسندگان انقلاب دیدگاه‌های خود را در ارتباط با نقش مشهد در انقلاب در قالب مقالات ارائه نموده‌اند. محتوای ویژه نامه نقش مشهد در انقلاب اسلامی در چهار بخش مقالات، تاریخ شفاهی، گزارش و معرفی کتاب تدوین شده است....
پیشینه گردآوری و تدوین کتاب کتاب «گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد» تالیف آیت الله خامنه ای در تیرماه ۱۳۶۵ از سوی کنگره جهانی حضرت رضا(ع) در ۱۴۰ صفحه و شمارگان ۵۰۰۰ نسخه منتشر شد. کار انتشار این کتاب ارزشمند که تاریخ اجتماعی مشهد و به طور اخّص حوزه علمیه آن است از آنجا آغاز شد که؛ حجت الاسلام اسماعیل فردوسی پور دبیر و جمعی از دست اندرکاران کنگره مذکور بعد از...
به گزارش خبرگزاری فارس، کتاب خاطرات فضل‌الله فرّخ، اطلاعات سودمندی از وضعیت مشهد از شروع نهضت اسلامی در اختیار قرار می‌دهد. همچنین خاطرات وی با توجه به مهاجرت به تهران که هم زمان با شروع نهضت اسلامی در دهه 1340صورت گرفت، و فعالیت در بازار تهران که از کانونهای فعال انقلابی‌ها بوده است، روایت مستندی از فعالیتهای نیروهای مذهبی در تاریخ انقلاب اسلامی به‌شمار می‌رود. همچنین...
با توجه به گزارش میلسپو، معلوم بود که بزودی مشکلی جدی در قالب یک شورش بزرگ در خراسان اتفاق خواهد افتاد. در فوریه 1925، ژنرال جان محمد‌خان، به فرماندهی نیروهای نظامی (امیر لشگر) خراسان منصوب شده بود. او رییس نظمیه مشهد را برکنار «و چندین افسر پلیس را به دلیل برگزاری جلسات محرمانه و انتقاد از سیاست‌های رضاخان دستگیر، و نظم کامل را حکمفرما کرد. سیاست فرمانده جدید این است که... به کسی اجازه...
: بررسی عوامل سقوط رژیم پهلوی با کندو کاو در تاریخ منطقه ای خراسان، علی رغم اینکه همه عوامل را در برنمی گیرد و بنیادی ترین آنها نیز نمی باشد؛ اما روشنگر یکسانی و فراگیری علتها در سقوط حکمتها است. بویژه اینکه این دستاورد نه از راه انتزاعی و ذهنی، بلکه از راه ارزیابی ده ها هزار سند و داده های قطعی تاریخی فراهم آمده است. براساس این داده ها، از ترکیب ضعف در سه حوزه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، ضمن...
با شروع قیام حاج آقا نوراللّه خود را به قم رساندم . وقتى که پهلوى اعلان منع امر به معروف و نهى از منکر نمود و خواست وضع را در ایران تغییر بدهد، حاج‌آقا نوراللّه مشهور به شهر قم آمدند، که با مرحوم حاج شیخ عبدالکریم یزدى مشورت کنند تا اخطار براى پادشاه بدهند که دست از بى‌دینى بردارد و اگر قبول نکند با او جهاد کنند. وقتى حاج‌آقا نوراللّه اصفهانى به قم آمد، علما و طلبه‌ها از هر طرف...
روز دهم فروردین 1291 هجری شمسی، آستان قدس رضوی یکی از جنایات نابخشودنی استعمار روس را شاهد بود. در این روز بارگاه حضرت ثامن‌الحجج توسط نظامیان اشغالگر روسیه که درکشاکش نهضت مشروطه برای مبارزه با قیام مردم و سرکوب نهضت به شهرهای ایران تعرض کرده بودند، گلوله‌باران شد. مقاله زیر گزارش لحظه به لحظه این حادثه است.یکی از موجبات بمباران آستان قدس رضوی مخالفت روسها با استخدام مورگان شوستر (Morgan Shuster)...
روز 10 فروردین 1291 خورشیدی نظامیان روس مستقر در مشهد بارگاه حضرت امام رضا (ع) را به توپ بستند. در اثر این حمله سردرها و گلدسته های حرم ویران شد، خزانه آستانه قدس غارت گردید و تعداد زیادی از زائران به شهادت رسیدند. این حادثه که از تلخ ترین و پر تلفات ترین حوادث عصر مشروطیت است، درشرایطی به وقوع پیوست که درایران مجلس شورا دائر نبود. مجلس دوم به دستور ناصرالملک نایب السلطنه و توسط یپرم خان ارمنی رئیس...
زمانى که هشت نفر از علما و دو سه نفر از خطبا در زمان رضا پهلوى دست بسته به زندان بردند و معلوم نبود که چه بلایى به سر آن ها خواهند آورد. در حالى که همه مشغول گریه و زارى و توسل و دعا بودند، سید یونس اردبیلى نیز در میان ما بود، ولى هیچ اضطرابى نداشت و با آرامش خاطر مشغول مطالعه کتاب جواهر بود. آیت الله حاج سید یونس موسوی نجفی اردبیلی فرزند سید محمد تقی فرزند میرفتحعلی، فرزند سیفعلی اردبیلی است که...
