محمدعلی شاه قاجار
اشاره
محمدعلی شاه از آخرین شاهان سلسله قاجار بود. او بعد از مظفرالدین شاه و قبل از احمدشاه به مدت ۲ سال و شش ماه بر ایران سلطنت کرد. وی از مخالفین سرسخت جنبش مشروطیت بود و به کمک نظامیان روسیه مجلس شورای ملی را که تشکیل آن اولین و بزرگترین دستاورد مشروطه بود به توپ بست. محمدعلی شاه در ۱۸ شهریور ۱۲۸۸ در کشاکش مبارزه با مشروطه‌خواهان به سفارت روسیه پناهنده شد و دو ماه بعد در معیت نظامیان روس از ایران گریخت و در ۱۳۰۴ در ایتالیا درگذشت.
«گذرستان» حاضر زندگی و زمانه محمدعلی شاه قاجار را مورد بررسی قرار داده است.
این نگاشته تلاشی در یافتن جلد پنجم تاریخ قاجاریه از مجلدات ناسخ التواریخ می‌باشد. یک صد و پنج سال پیش از این، در سپیده‌دم روز سه شنبه 22 تیر ماه 1288 شمسی، قوای مسلح مشروطه خواهان به رهبری محمد ولی خان سپهدار تنکابنی و حاج علیقلی خان سردار اسعد بختیاری، از دو دروازه مهم تهران، واقع در شمال و جنوب آن روز پایتخت گذشتند و اندکی بعد میدان بهارستان و عمارت مجلس شورای ملی را، که در کودتای سلطنتی سال...
رار و عزل محمدعلی شاه حملۀ مجاهدین گیلان و بختیاری به تهران خبر رسید که بختیاری‌ها و سپهدار رشتی و جمعیت مجاهدین، طهران را فتح کرده و شاه با کمال بی‌غیرتی به سفارت روس فراری گشت و از سلطنت استعفاء کرد و پسر دوم او (احمد میرزا) به جایش تعیین گردید، انتخابات دوره دوم مجلس آغاز شد. در دوره اول مردم مرا انتخاب کردند، اما به لحاظ اینکه در کار مشروطه از پایه‌گذاران بودم و طبعا تمام افرادی که...
روز 25 تیر 1288 محمدعلی شاه قاجار با ورود به باغ سفارت روسیه در منطقه زرگنده، رسماً از روس‌ها تقاضای پناهندگی سیاسی کرد. این رویداد یک سال پس از به توپ بستن ساختمان مجلس و 2 ماه قبل از فرار وی از ایران به وقوع پیوست. محمدعلی شاه به اتفاق اعضای خانواده، رجال، شخصیتهای دولتی طرفدار رژیم استبدادی و 500 قزاق مسلح وارد سفارت روسیه شد. محمدعلی شاه پس از آن که لیاخف روسی فرماندار نظامی تهران نیز از...
مظفرالدین‌شاه قاجار چند روز پس از امضای قانون اساسی در 24 ذیقعده1324 وفات نمود و محمدعلی میرزا ولیعهد جوان در24 ذیحجه همان سال، تاجگذاری کرد. او که در دوره ولیعهدی و زمان صدارت عین‌الدوله، اوج جنبش مشروطه خواهی، برای تثبیت موقعیت خود به حمایت مصلحتی و ظاهری از مشروطه پرداخت بود، با دست‌یابی به اریکه سلطنت، خود را در موضع قدرت یافت و تلاش خود را برای باز پس‌گیری آنچه پدرش، مظفرالدین شاه اعطاء...
محمدعلی شاه در 4 ذیحجه 1324ق/ 28 دی 1285ش/ 19 ژانویه 1907م به سلطنت رسید. دوران سلطنتش کوتاه و پر تنش بود. مراسم تاجگذاری وی آغاز دلتنگی‌ها و گلایه‌ها شد. مشیرالدوله صدراعظم وقت که دو پسرش از هواخواهان و همراهان مشروطه بودند مسئولیت برگزرای جشن تاجگذاری را به عهده داشت. او از نمایندگان مجلس برای حضور در مراسم دعوت به عمل نیاورد و موجب آزردگی آنها شد. نمایندگان تصور کردند شاه آنها را شایسته حضور...
روز 16 فروردین 1303 محمد علی شاه ششمین پادشاه قاجار و پسر ارشد مظفرالدین شاه ، به مرض دیابت درگذشت . او که فرزند «ام الخاقان» دختر میرزا تقی خان امیر کبیر بود، در 1249 بدنیا آمد، در 28 دی 1285 تاجگذاری کرد [1] در دوم تیر 1287 با همکاری و مداخله موثر نظامیان روسیه مجلس شورای ملی را به توپ بست، در 25 تیرماه 1288 از سلطنت خلع و به سفارت روسیه پناهنده شد، در 18 شهریور 1288 از ایران گریخت و در 16 فروردین 1303 در سن 53 سالگی...
روز نهم آبان 1304 محمدحسن‌میرزا ولیعهد قاجار توسط فرماندار نظامی تهران از قصر اخراج شد و به شکل تحقیرآمیزی به خارج از کشور تبعید گردید. اخراج تحقیر‌آمیز محمد‌حسن میرزا ولیعهد رژیم قاجار توسط رضاخان در آبان 1304 آخرین پرده از سقوط مرحله به مرحله دودمانی است که یک قرن و نیم پیش از آن توسط آقامحمد‌خان قاجار در ایران پایه‌ریزی شده بود. محمد‌حسن میرزا در هفتم شهریور 1288 در سن 9 سالگی و در...
روز نهم آبان 1304 در جلسه فوق‌العاده مجلس شورای ملی با خلع احمدشاه، ماده واحده انقراض سلطنت قاجار با 80 رأی موافق در مقابل 5 رأی مخالف به تصویب رسید و حکومت موقت به سردار سپه واگذار شد. کودتایی که با پشتیبانی بلاتردید انگلسیان در سوم اسفند 1299 در ایران به وقوع پیوست، در روندی تدریجی، ولی مداوم موجبات و مقدمات پایان کار قاجارها را فراهم آورد. با قدرت یابی و صعود رضاخان سردارسپه و عامل نظامی...
روز نهم آبان 1304 در جلسه فوق العاده مجلس شورای ملی با خلع احمدشاه، ماده واحده انقراض سلطنت قاجار با 80 رأی موافق در مقابل 5 رأی مخالف به تصویب رسید و حکومت موقت به سردار سپه واگذار شد. پرونده حکومت 130 ساله قاجارها در اصل یک روز پیش از جلسه مجلس یعنی روز 8 آبان 1304 خورشیدی با تصمیمی که در زیر زمین خانه رضاخان گرفته شد بسته شده بود. در این روز گروهی از نمایندگان مجلس به خانه رضاخان فراخوانده شدند تا...
: گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم- دوره سلطنت احمدشاه قاجار آخرین پادشاه سلسله قاجاریه دوره‌ای کوتاه و گذرا بود، اما در این دوره کوتاه اتفاقات مهمی در کشور رخ داد. از یک سو کشور در جریان جنگ جهانی اول، مورد حمله متفقین قرار گرفت و در پی آن توسط انگلیس قحطی بزرگ در کشور به وجود آمد. از سوی دیگر از زمان سلطنت احمدشاه قاجار، شخصیتی نظامی با خوی وحشیانه توسط انگلیسی‌ها شناسایی و برجسته شد...
اخراج تحقیر‌آمیز محمد‌حسن میرزا ولیعهد رژیم قاجار توسط رضاخان در آبان 1304 آخرین پرده از سقوط مرحله به مرحله دودمانی است که 5/1 قرن پیش از آن توسط آقامحمد‌خان قاجار در ایران پایه‌ریزی شده بود. محمد‌حسن میرزا در هفتم شهریور 1288 در سن 9 سالگی و در شرایطی که برادرش احمدشاه هنوز به سن قانونی برای سلطنت نرسیده و کشور توسط «نایب‌السلطنه» اداره می‌شد، به ولیعهدی انتخاب شده بود. این...
دلایل اضمحلالِ حکومت قاجار را میتوان از ابعاد مختلف، واکاوی نمود. یکی از جوانبی که میشود به این مسئله نگاه کرد، از بُعد اجتماعی و با تکیه بر ناامنی و اختلالاتِ موجود در جامعه ایران در آن برهه زمانی است. در این مقاله، سعی شده با آوردنِ نمونههایی از ناهنجاری و عدم امنیتِ اجتماعی در ایران، طی دهههایِ پایانی حکومت قاجارها، این موضوع تشریح گردد. سطح زندگی مردم ایران که با تداوم...
