امام موسی صدر
سید موسی صدر فرزند سید صدرالدین معروف به امام موسی صدر، روحانی برجسته ایرانی و رهبر متنفذ شیعیان لبنان در چهاردهم خرداد 1307 شمسی در قم متولد گردید.نَسب خانوادگی او به سید صالح اهل روستای شحورِ منطقۀ جبل عامل در جنوب لبنان می‌رسد. آنها از نسل امام موسی بن جعفر(ع) هستند. پدر او آیت‌اللّه سید صدرالدین صدر، از مراجع ثلاث قم و مادرش بی‌بی صفیه، دختر آیت‌اللّه حاج‌آقا حسین قمی، مرجع عالی‌قدر شیعیان بودند. وی دوره ابتدایی را در دبستان «حیات» قم گذرانید و مدرک پایان متوسطه را از دبیرستان حکیم سنایی آن شهر اخذ نمود. در سال 1320 تحصیلات حوزوی را شروع کرد و بیش از یک دهه پس از گذراندن دوره مقدمات و سطوح، در درس خارج فقه و اصول و فلسفه استادان نامی و بزرگ حوزه از جمله آیات عظام امام خمینی (سلام الله علیه)، سید احمد خوانساری و محقق داماد شرکت نمود. همزمان درجه لیسانس حقوق اقتصادی را از دانشکده حقوق دریافت کرد. در سال 1332 بعد از فوت پدر به نجف اشرف هجرت نمود و تا سال 1337 از محضر اساتیدی چون آیات عظام حکیم، خویی و عبداللهادی شیرازی کسب فیض نمود و در 37 سالگی به درجه والای اجتهاد نایل آمد. در سال 1338 به همراه خانواده خود راهی لبنان شد. هجرت امام موسی صدر به لبنان بنا بر وصیت رهبر فقید شیعیان لبنان مرحوم امام شرف الدین و در پی دعوت شیعیان جنوب لبنان و نیز بر اثر تشویق و ترغیبهای مکرر مراجع بزرگ آن زمان صورت گرفت. این در حالی بود که مرحوم آیت الله بروجردی، وی را به عنوان نماینده خود در ایتالیا برگزیده بود. امام موسی صدر در مدت 20 سالی که در لبنان اقامت داشت تلاشهای فراوانی در جهت ارتقأ کمی و کیفی رفاه شیعیان و تقویت دین و اعتقادات و اخلاقیات آنان کرد. با برنامه‌ریزی‌های وی و حمایت اکثریت جوانان شیعه در لبنان مشاغل متعددی به وجود آمد و بسیاری از زنان و مردان لبنانی در آموزشگاهها، مراکز فنی و حرفه ای، کارگاهها و مدارس مشغول کار و تحصیل شدند. او در این مدت نقش مؤثری در متشکل کردن شیعیان لبنان ایفا کرد. امام موسی صدر به شیعیان آموخت که اسرائیل شر مطلق است و هرگونه داد و ستد با صهیونیستها حرام می‌باشد و سازمان نظامی «امل» را با هدف دفاع از جنوب لبنان در برابر تعرضات صهیونیستها پایه‌گذاری کرد.
وی بانی مبارزه مردمی با نظام طائفه‌گری در لبنان بود و عامل مؤثری در مقابله با سلطه‌خواهی اقلیت مارونی بر کشور اسلامی لبنان به شمار می‌رفت. امام موسی صدر سه هفته قبل از هجرت تاریخی حضرت امام خمینی (سلام الله علیه) به پاریس، طی مقاله ای در روزنامه لوموند از انقلاب اسلامی ایران به عنوان ادامه حرکت انبیای الهی یاد کرد و حضرت امام را به عنوان یگانه رهبر بزرگ انقلاب به دنیای اسلام معرفی نمود. دو روز از انتشار مقاله نگذشته بود که وی به صورت اسرارآمیزی در روز نهم شهریور 1357 در حالی که می‌خواست لیبی را به مقصد لبنان ترک گوید، با دو تن از همراهانش ناپدید شد. امام موسی صدر برای شیعیان لبنان یک ناجی بزرگ بود و علما و چهره‌های برجسته لبنان اعم از شیعه و سنی او را یار و یاور خود می‌دانستند.
دراین شماره از گذزستان به بررسی ابعاد شخصیتی و تاثیرگذاری او در لبنان طی نزدیک به دو دهه پرداخته شده است . امیدواریم مورد توجه شما قرار گیرد.
ریشه های خاندان امام موسی صدر به جنوب لبنان باز می گردد. جد پدری امام موسی از لبنان به نجف اشرف مهاجرت کرد و در آنجا یکی از علمای بزرگ شیعه گردید. پدر ایشان مرحوم آیت الله سید صدرالدین صدر، جانشین مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم و از مراجع بزرگ زمان خود بود. سید موسی صدر در ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در شهر قم متولد شد. تحصیلات حوزوی و غیر حوزوی را در این شهر به اتمام رساند و در سال ۱۳۲۹ به...
رابطه امام موسی صدر با شهید بهشتی ماجراهای جالبی دارد، در این راستا آثار متعددی تألیف و نگاشته شده که به موارد گوناگون از جمله دوران اقامت شهید بهشتی در آلمان و سفرهای آن زمان می‌کند. کتاب «امام موسی صدر، گذارها و خاطره‌ها؛ ایران، نجف، لبنان» برای نخستین بار در سال 1388 منتشر شده است که شامل گفت‌وگوها و جستارهایی است که حسین شرف الدین در سه بخش «ایران»، «نجف» و «لبنان» گردآوری و تألیف...
با سقوط دولت لیبی و انتشار خبر مرگ معمر قذافی، سؤالات فراوانی در رابطه با وضعیت امام صدر در اذهان عمومی ایجاد شده است. شاید بتوان گفت در برخی امید بازگشت این روحانی برجسته دو چندان و در برخی ترس از بین رفتن شواهد این پرونده مطرح شده است. در این زمان حساس، برای شناخت بهتر این شخصیت برجسته و علت محبوبیت او به سراغ خواهرزاده و یکی از دنبال‌کنندگان همیشگی این پرونده، صادق طباطبایی رفتیم. او در بخشی...
تأملى در زندگى و زمانه امام موسى صدر حکایت از رمز و رازهاى فراوانى دارد چنان که سرنوشت نامعلوم او نیز چنین است . تولد و نشو و نما در خانواده اى روحانى و در عین حال عجین به مبارزه چنان که پدر ایشان آیت الله سیدصدرالدین صدر جانشین آیت الله شیخ عبدالکریم حائرى مؤسس حوزه علمیه قم و از مراجع زمان خویش است و جد پدرى ایشان آیت الله سیداسماعیل صدر جانشین مرحوم آیت الله میرزا حسن شیرازى مرجع مطلق زمان خویش و...
روز نهم شهریور هر سال ، در لبنان اوضاع خاصى وجود دارد. مناطق مسلمان نشین کشور اعم از شمال ، جنوب و حتى بیروت به حال تعطیل در مى آید.کارمندان مسلمان ادارات دولتى دست از کار مى کشند، فعالیت فرودگاه بین المللى بیروت چند ساعت متوقف مى شود. مردم غرق در ماتم و اندوه ، گروه گروه به خیابانها مى آیند و پس از انجام تظاهرات و راهپیمایى ، در مساجد و حسینیه ها و تکایا گرد هم مى آیند. آنها با قلوبى سرشار از عشق و صفا...
در تاریخ 19/8/1355 ش ساواک در تهران پذیرای میهمان ویژه‌ای بود. معاون جدید سرویس اسرائیل، آقای «کیمخی» به هنگام مذاکرات سّری و رد و بدل کردن اطلاعات به رئیس ساواک، ارتشبد نصیری می‌گوید: «پیشنهاد کوچکی دارم، موسی صدر کارش تمام است... برای شما فرصت مناسبی است.» در تاریخ 29/8/1355 نصیری دستور می‌دهد: «... در مورد سید حسن شیرازی... یا شخص دیگری که واجد شرایط می‌باشد بررسی و نتیجه راساً از طریق آن اداره...
دکتر محمدرضا بهشتی فرزند شهید بهشتی، نامهای به قلم امام موسی صدر به شهید آیت‌الله دکتر بهشتی را منتشر کرده است. متن این نامه که در سایت بنیاد آثار شهید بهشتی منتشر شده است را بخوانید: بسم‌الله الرحمن الرحیم برادر عزیز و عقل منفصل و مکمل وجود و دورِ نزدیک و دوست ارجمند، حضرت بهشتی دام‌عزه مدتی است که گفت‌و‌شنود با تو رو نداد. به علاوه صد‌ها شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل [حایل]، در پیش...
درآمدی بر آشنایی صلاح ریاض فحص به سال 1968م در بیروت متولد شد. در حالی که دهمین بهار زندگی خود را پشت سر نهاده بود به واحدهای پیشاهنگی جنبش «امل» پیوست. وی در بحبوحۀ تهاجم وحشیانۀ رژیم صهیونیستی به لبنان، در صفوف «افواج المقاومه اللبنانیه» حضور داشت و به دست نیروهای اشغالگر اسرائیلی اسیر شد و حدود شش ماه را در زندان انصار در روستای انصار در جنوب لبنان، نزدیک شهر نبطیه، گذراند. فحص تحصیلات مقدماتی...
این نوشته به طرح پاسخ پرسشی مهم در اندیشه و عمل سیاسی امام موسی صدر می‌پردازد و آن این که: امام موسی صدر چه الگویی برای تحقق انسجام اسلامی و همبستگی اجتماعی ارائه کرده است؟ پاسخ این پرسش از آن رو اهمیت می‌یابد که امام موسی صدر در طی بیست سال در جامعه متنوع قومی و طوایفی و مذهبی و دینی لبنان زیسته و به رغم مخالفان سرسخت و مخالفت‌های آشکار با ایشان، محبوب همه طوایف گشت و توانست با پشتوانه نظری و...
مجله کویتی « النهضه » در سپتامبر 1978 (1357 هـ ش ) متن مصاحبه ای را با امام صدر به چاپ رساند که در تاریخ 1978,8,30 (1357 هـ ش ) یعنی یک روز قبل از ناپدید شدن ایشان , در هتل « الشاطی » واقع در شهر طرابلس پایتخت لیبی انجام گرفت . متن مصاحبه را در زیر می خوانید : امام موسی صدر سخن خود را با ارزیابی اوضاع کنونی لبنان آغاز نمود و اظهار داشت : لبنان بدون شک در حال گذر از یکی از سخت ترین مراحلی است که از ابتدا تاکنون تجربه کرده...
شاید مهمترین مقوله‌ای که در ذهن ما ایرانیان بعد از شنیدن نام امام موسی صدر نقش می‌بندد، قضیه ربوده شدن ایشان در روز نهم شهریور سال 1357 در کشور لیبی است. در اهمیت و عظمت ربوده شدن و سی سال غیبت چنین شخصیت برجسته‌ای شکی وجود ندارد و همچنان مسئله روز است لکن آنچه که تا حد زیادی در میان ما به نوعی محجور و مغفول است، عدم توجه به اندیشه و منظومه تفکرات این انسان بی‌نظیر است. شاید قصور و کوتاهی ما در...
بازخوانی پیگیری‌های سیاسی-اطلاعاتی نظام پهلوی درباره سرنوشت امام موسی صدر در روایاتی که طی ۳۲ سال اخیر درباره ربوده شدن امام موسی صدر و پیگیری‌های متعاقب آن نقل کرده‌اند، کمتر ای به تحقیق و تفحص حکومت وقت درباره سرنوشت رهبر شیعیان لبنان شده است. در اکثر قریب به اتفاق روایات تاریخی تنها پیگیری و توجه علمای مذهبی و چهره‌های انقلابی به ربوده شدن امام موسی صدر و دو نفر از همراهانش...
فداکاری را در میدان بیاور گمراهی، زمانه اباعبدالله الحسین(ع) را فرا گرفته بود. وقتی که ما سالروز واقعه کربلا را فرصتی مغتنم می شمریم و گردهم می آییم و آن حادثه را در گوش، قلب، و وجود خود تکرار می کنیم، با آن قهرمانی های جاویدان پیوند می یابیم؛ قهرمانی هایی که ریشه ستم و ستمگران را برکند و نقاب و پرده از چهره عصیانگران و منافقان برافکند. این حادثه جاویدان که مشعل فروزنده نسلهاست، تنها برای روزگار امام...
رویدادانتشار خبر سفر نخست‌وزیر لیبی به ایران در اواخر فروردین‌ماه، واکنش‌های متعددی را به‌دنبال داشت. این سفر از آن جهت در تیررس رسانه‌های جهان قرار گرفت که از زمان ناپدید شدن امام موسی صدر هیچ مقام بلندپایه‌ای از لیبی به فرمان بنیانگذار انقلاب اسلامی به ایران سفر نکرده است.[1]برگزاری همایش اندیشه ربوده شده در تهران نیز مسئله امام موسی صدر را در رأس اخبار ایران و جهان قرار داد. در این همایش آقای...
امام خطاب به قذافی: قضیه جناب حجت الاسلام آقاى صدر به شکل معمایى مرموز درآمده است. بستگان ایشان پس از بررسى مىگویند در لیبى هستند. چون جناب ایشان مورد احترام و محبت روحانیون و دیگر جناحها هستند و این امر موجب نگرانى آنهاست مقتضى است در آن اهتمام نمایید. و از دولت خودتان بخواهید ما را از سلامت ایشان و محل اقامتشان مطلع نموده نگرانیها را رفع کنند. والسلام علیکم. / - 15 ذى القعده 98. / - روح اللَّه الموسوى...
از ویژگی های بارز فکری و نظری امام موسی صدر آشنایی عمیق و تحلیلی ایشان با قرآن و سیره نبوی و کلام مولی امیرالمؤمنین و به ویژه زندگی سراسر متنوع و عبرت آموز معصومین: است. مواضع و تصمیمات ایشان در مقاطع و شرایط گوناگون، گاه صبوری و بردباری، در حالتی دیگر تندی و قاطعیت، در بزنگاهی نرمی و ملاطفت، در برهه ای دیگر کوبندگی و انعطاف ناپذیری، در زمانی انقلابی و در حالتی دیگر مسالمت جویانه و پندآموز، همه و همه...
آیت‌الله صدر و دغدغه مدیریت حوزه آنچه در پی می‌آید، بخشی از کتاب «جرعه‌ای از دریا» است که به زودی به همت مؤسسه «کتاب‌شناسی شیعه» منتشر خواهد شد.حشر و نشر فقیه محقق حضرت آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی (دام ظله) با بزرگانی چون: آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیت‌الله سید صدرالدین صدر، مرحوم والدشان آیت‌الله سید احمد زنجانی، و نیز حضرات آیات: میرزا احمد کفائی، حاج شیخ عبدالحسین فقیهی،...
تلاش پیگیر براى توقف جنگ هاى داخلى .... آتش جنگهاى داخلى لبنان با اولین جرقه انفجار در عین الرمانه شعله ور شد. آن زمان، چپ وراست،هر دو، به شعله جنگهاى داخلى دامن زدند. هر یک از آنان براى خود مصالح ومنافعى درنظر داشتند. در حالى که امام موسى و مقاومت فلسطین که از وجود چنین نقشه و توطئه اى آگاهى داشتند، از این انفجار ناراحت بودند و با تمام قوا سعى مى کردند به جنگ داخلى لبنان پایان دهند. آنها مى دانستند که...
خواهرزادۀ امام موسی صدر در تبیین ویژگی‌های امام موسی صدر گفت: یکی از خصوصیات ایشان رابطۀ دوستانه و صمیمی با بچه‌های فامیل، خواهرزاده‌ها و جوان‌ها بود که تلاش می‌کرد آنها را به‌گونه‌ای جذب کند. به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، مهندس مرتضی طباطبایی گفت: امام موسی صدر به‌گونه‌ای برخورد می‌کرد که احساس می‌کردیم با هم رفیق هستیم. ضمن آنکه اهل شوخی و طنز هم بود و...
در آن شب تا صبح با امام موسی صدر بودیم و از اینکه با ایشان هم‌صحبت و هم‌نشین بودیم خوشحال بودیم؛ ایشان نیز از دیدار با ما خوشحال و مسرور بود و مسئله‌ای که نگران کننده باشد و یا شک و تردیدی را برانگیزد وجود نداشت و... طلال سلمان، روزنامه نگار مشهور جهان عرب است که همه او را با روزنامه پرتیراژ «السفیر لبنان» می‌شناسند. وی از جمله افرادی است که یک روز قبل از ربوده شدن امام موسی صدر، با ایشان در لیبی...
خانم فرشته اعرابی، نوۀ امام خمینی خاطرات خود را از شهریور ۱۳۵۷ و ربودن امام موسی صدر و واکنش امام خمینی به این مسئله بیان کرده است. بخشی از مصاحبه خانم فرشته اعرابی با گروه تاریخ شفاهی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر که در آن از خاطرات خود از روزهای ربودن امام موسی صدر می‌گوید به این شرح است:یادم هست قبل از 17 شهریور بود. آن موقع من نجف بودم و در خانۀ امام بودم. تاریخ دقیق یادم نیست اما یادم هست...
