رجال
نوشتار حاضر تلاشی است برای درک چرایی رویکردهای ضد شیعی احمد کسروی. سؤال قابل طرح این است که با توجه به بسترهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زندگی کسروی، آیا می‌توان او را ناگزیر از طرح مباحث ضدشیعی دانست؟! یکی از مهم‌ترین تبعات نهضت مشروطه در ایران، استیلای فضای عرفی‌گرایی و ضدیت با جریانهای دینی بود؛ هرچند این مسئله شکل قاعده نداشت و بودند اندیشمندانی که در همین فضا تلاش کردند تا اندیشه...
منشی‌زاده کیست؟ میرزاابراهیم‌خان منشی‌زاده، فرزند کریم بیک یا کریم‌خان منشی‌اوف ایروانی، از افسران سابق قزاق‌خانه بود. در سال 1307 قمری که ناصرالدین شاه از سفر سوم خود از اروپا بازمی‌گشت کریم بیک منشی‌اوف پدر منشی‌زاده درخواست تابعیت و مهاجرت به ایران را کرد و شاه هم با درخواست وی موافقت نمود. چون جد منشی‌زاده، میرزامحمد منشی بوده از این جهت خانواده‌اش در ایروان معروف به...
ستارخان معروف به سردار ملی در حدود سال 1245ش در قره باغ آذربایجان به دنیا آمد. ستارخان در ابتدا به صورت جوانی عیارمنش زندگی میکرد اما پس از آغاز نهضت مشروطه، در صف مجاهدان قرار گرفت و رشادت‌های فراوانی از خود نشان داد. قتل برادر و ظلم و ستم ماموران حکومتی به او و خانواده‌اش از یک سو و بستر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تبریزِ آن دوران از سوی دیگر سبب شد تا با آشکار شدن فعالیت‌های مشروطه...
سیداشرف‌الدین حسینی گیلانی معروف به نسیم شمال از مشهورترین شاعران طنزپرداز دوره مشروطه است. دوران زندگی او مملو از حوادث مهمی است که جامعه ایرانی درگیر آن بوده است. این شاعر پرمایه سال 1287 قمری در قزوین به دنیا آمد و از کودکی طعم تلخ بی‌پدری را چشید. وی دروس ابتدایی را در قزوین گذراند. در حین تحصیل روزگار با او روی موافق نشان نداد، اما از تحصیل باز نماند و برای ادامه فراگیری دروس حوزه راهی...
پرم داویدیان گانتاکتسی مشهور به یپرم‌خان ارمنی از انقلابیون و رهبران نظامی دوران مشروطه که در دوران استبداد صغیر و بعد از آن در نبردهای متعددی علیه نیروهای مخالف مشروطه شرکت کرده بود در سال ۱۲۴۴ خورشیدی در یکی از توابع گنجه به دنیا آمد. او از جوانی وارد عرصه مبارزه و فعالیت علیه سیاست‌های ضد ارمنی امپراتوری عثمانی شد. وی در فاصله سال‌های ۱۲۶۶ تا ۱۲۶۸ شمسی عضو گروه فدائیان ارمنستان جوان...
سیدعبدالله بهبهانی در سال 1256 قمری در نجف متولد شد و پس از گذراندن دوره مقدماتی، سطوح عالی را نزد عالمان نامداری چون شیخ مرتضی انصاری، حاج میرزا حسن شیرازی، حاج سیدحسین کوه‌کمری و شیخ راضی نجفی فرا گرفت و به اجازه اجتهاد نایل آمد. در 1295 قمری به تهران بازگشت و به جای پدر نشست و وارث مناصب دینی و جایگاه اجتماعی پدر شد. نخستین بار که نام او در‌تاریخ تحولات سیاسی دیده می‌شود، در ماجرای تحریم...
روز 14 مرداد 1356 امیرعباس هویدا پس از بیش از 13 سال حضور در پست نخست وزیری به دستور شاه، رسماً از این سمت استعفا داد. ماهیت هیچ نظامی، و از جمله رژیم پهلوی را نمی‌توان بدون شناخت شخصیت و عملکرد کارگزاران آن نظام، مورد بررسی دقیق قرار داد. یکی از کارگزاران عصر پهلوی، امیرعباس هویداست. امیرعباس هویدا، فردی است که از بهمن 1343 تا مرداد 1356، طولانی‌ترین دوران صدارت را در تاریخ ایران دارا بود. او تنها...
مخالفت قوانین موضوعه مجلس شورای ملی با قواعد اسلامیه، درعهده علمای اعلام (ادام الله برکات وجوهم) بوده و هست. لذا مقرر است درهر عصری از اعصار، انجمنی از طراز اول مجتهدین و فقهاء متدینین تشکیل شود که قوانین موضوعه مجلس را قبل از تأسیس، در آن انجمن علمی به دقت ملاحظه و مذاکره نمایند. اگر آنچه وضع شده مخالف با احکام شرعیه باشد، عنوان قانونیت پیدا نخواهد بود و امر انجمن علمی در این باب، مطاع و متبع است و...
مرحوم حاج آقا نوراللَّه در سال 1287 قمرى در شهر اصفهان به دنیا آمد. پدرش آیة اللَّه محمدباقر نجفى (م 1301 ق) و او فرزند آیة اللَّه شیخ محمد تقى اصفهانى صاحب کتاب هدایة المسترشدین بوده است. او تحت تأثیر برادرش آیة اللَّه محمد حسین نجفى قرار گرفت. او در نجف اشرف به تحصیل پرداخت، آن گاه به اصفهان برگشت و به مبارزات سیاسى خود علیه استبداد و بیگانگان پرداخت. مرحوم محمدحسن خان اعتماد السلطنه در مورد او...
مرحوم حاج آقا نوراللّه در فوائد مشروطه و رفع ظلم کتابى نوشته بودند و من نسخه‌اى از این کتاب را در سالهاى قبل دیده‌ام. ایشان مرد ملایى بود و وقتى در کارهاى سیاسى افتاد و برو و بیا پیدا کرد و جنبه علمیشان مخفى شد. اساتید اجازه ایشان مرحوم آقاى سیدحسن صدر و آقاى کاظمینى، پدرشان، برادرشان، آقاى تهرانى، مرحوم شیخ محمّد آل طاها و... بودند مرحوم حاج آقا نوراللّه در واقعه قم در...
1278 ق . براى اسلام و ایران سالى مبارک بود. پنجمین فرزند آقا محمد باقر مسجد شاهى (فقیه نامور اصفهان ) دیده به جهان گشود و خاندان رازى را در شادمانى فرو برد. مجتهد گرانپایه شهر، نوزاد نیکبخت این سال را مهدى نامید. مهدى که بعدها به ((نورالله )) شهرت یافت در سایه عنایتهاى ربانى روزگار کودکى را پشت سر گذاشت و رفته رفته در شمار دانش آموزان جاى گرفت او از محضر ملا محمد نقنه اى بهره برد و سپس در محفل علمى پدر حضور...
حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی، متخلص به نور و به او ثقةالاسلام اصفهانی هم می گفتند، از مجتهدین بزرگ متأخر شیعه، فقیه و آزادیخواه ایرانی و در شعر و ادب نیز استاد بود. پدرش شیخ محمدباقر و برادرانش شیخ محمدتقی اصفهانی، مشهور به آقانجفی، و دیگر شیخ محمدعلی معروف به ثقةالاسلام که بعد از فوتش، این لقب به آقا نورالله، منتقل شد! اجدادش شیخ محمدتقی فرزند میرزا عبدالرحیم از مردم ایوانکی و ورامین بودند که به...
این مقاله در دو فصل تنظیم و به دبیرخانه همایش تبیین آراء و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت شهید آیت الله حاج آقا نورالله نجفى اصفهانى ارائه شده است که با حفظ امانت تقدیم می شود: الف) اصل «لزوم ایفاى مسئولیت» بنیاد «اندیشه سیاسى ـ دینى» در کنار اصل «لزوم تأمین مشروعیت الهى» ـ که خارج از بحث نوشتار حاضر است ـ، اصل «لزوم ایفاى...
: حاج آقا نوراللّه براى تشویق هر چه بیشتر و گسترش کارهاى خیر و عام المنفعه که در دو جهت رفاه داخلى و بى‌نیازى از خارجى استوار بود، طى نامه‌اى به مرحوم حاجى صدرالمحدثین که از بزرگان وعاظ و خطیبى توانا بوده، دستور مى‌دهند که در منابر و مجالس عمومى مردم را در جریان کارهاى انجام شده براى استقلال اقتصادى کشور قرار دهند و مردم را تشویق به مشارکت و انجام امور عام‌المنفعه نمایند: اعلامیه...
حاج آقا نورالله در سال 1287ه . ق در اصفهان متولد شد. پس از آموختن مقدمات علوم دینى به عتبات عالیات رفت و در محضر علمایى چون آیت الله میرزا حبیب الله رشتى و آیت الله میرزا حسن شیرازى تلمذ کرد و به درجه اجتهاد رسید.[1] وى از علماى روشنفکر، صاحب نفوذ و متمول اصفهان بود که در دو جبهه به مبارزه با مظاهر استبداد و استعمار برخاست. او در سال 1323ه . ق در جریان جنبش مشروطه و مهاجرت کبرا به جمع مهاجرین و...
یپرم خان حکم اعدام شیخ‌فض‌الله نوری را اجرا کرد. او خود را مجاهد می‌دانست و به رهبری مجاهدان افتخار میکرد، در ماجرای پارک اتابک به مجاهدین حقیقی آذربایجان به سرپرستی ستارخان و باقرخان حمله کرد و آنجا را به آتش کشید. خبرگزاری فارس ـ گروه تاریخ: شاهد توحیدی: عموم محققین و مورخین، حتی اسمعیل رائین که سعی داشته است از یپرم خان ارمنی و اقدامات او قهرمانی افسانه‌ای بسازد، نامی از...
قبل از اینکه به قیام حاج آقا نورالله پرداخته شود نخست باید به شرح حال وی که یک انسان کامل بود پرداخته شود زیرا حاج آقا نورالله از آن انسانهائی بود که «دیوجانس» حکیم یونانی با چراغ به دنبال آنها گرد شهر می‌گشته که همین معنی را مولوی بلخی هم برشته نظم کشیده و چنین گفته است: دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست باید به...
ساعت 8 صبح روز چهارشنبه 14 مرداد 1360 صدای جمهوری اسلامی ایران این خبر تکان‌دهنده را پخش کرد: «سیدحسن آیت نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی صبح امروز در مقابل منزلش توسط ضدانقلابیون به شهادت رسید»؛ و بعدازظهر همان روز، روزنامه‌ها نوشتند که ضدانقلابیون و کینه این فریب‌خوردگان و مزدوران بیگانه در مقابله با یکی از بهترین فرزندان و پویندگان راه امام امت پی برد. بجاست که برای تجلیل...
گرچه در دوره نهضت ملی بسیار سن کمی داشت و تا پایان دوره دبیرستان هم در همان شهر کوچک نجف آباد ماند، ولی با ذهن دقیق و پشتکار مثال زدنی ای که داشت چنان جریانهای سیاسی را خوب شناخته بود که وقتی در دانشگاه قبول شد و به تهران آمد تکلیفش با خودش روشن بود و می دانست باید خط سیاسی آیت الله کاشانی را دنبال کند. آیت در نبرد: از جبهه ملی تا منافقین و از بنی صدر تا بنی صدر سازان وحید...
بسم‌الله الرحمن الرحیم ساعت 8 صبح روز چهارشنبه 14 مرداد 1360 صدای جمهوری اسلامی ایران این خبر تکان‌دهنده را پخش کرد: «سیدحسن آیت نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی صبح امروز در مقابل منزلش توسط ضدانقلابیون به شهادت رسید»؛ و بعدازظهر همان روز، روزنامه‌ها نوشتند که ضدانقلابیون و کینه این فریب‌خوردگان و مزدوران بیگانه در مقابله با یکی از بهترین فرزندان و پویندگان راه امام امت...
