نقد و نظر
رسول رئیس جعفری که درباره «چرایی سقوط سلسله‌ی پهلوی» در مؤسسه دین و اقتصاد سخن می گفت، پروژه‌ی تاریخ شفاهی هاروارد را مبنای تحلیل خود دانست و گفت: درباره‌ی اتفاقاتی که منجر به سقوط سلسله‌ی پهلوی شد، هم نگرش‌ها متفاوت است و هم کتاب‌های زیادی مثل «اقتصاد سیاسی» دکتر کاتوزیان یا «ایران بین دو انقلاب» آبراهامیان منتشر شده‌اند. یکی از آخرین کتاب‌هایی که چاپ شد کتاب...
بعدازظهر نهم اسفند ماه سال ۱۲۸۶ شمسی است. [محمدعلی] شاه قصد عزیمت به دوشان تپه را دارد. مسیو مُرنار لیموزین طلایی‌اش را که هیچ لکه و گردی بر آن نیست به سمت کاخ شاه می‌راند.اتول فاخر و شاهانه وارد حیاط اندرونی می‌شود. اتول دیگری به رنگ آلبالوئی جلوی عمارت است، جای اتول مسیو مُرنار را کالسکه‌ای به رنگ سبز یشمی اشغال کرده است. شاه با امیربهادر و شاپشال، آموزگار روسی‌اش، مشغول صحبت است. در...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته، صبح امروز یکشنبه مورخ ۳ اسفندماه ۹۹، به صورت مجازی و پخش از طریق ادوبی کانکت برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی دکتر یقوب توکلی را با هم می‌خوانیم: ******* دکتر یعقوب توکلی با...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته، صبح روز یکشنبه مورخ ۳ اسفندماه ۹۹، به صورت مجازی و پخش از طریق ادوبی کانکت برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی دکتر محمد جواد لاریجانی را با هم می‌خوانیم: ******* سکولاریسم...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته، صبح روز یکشنبه مورخ ۳ اسفندماه ۹۹، به صورت مجازی و پخش از طریق ادوبی کانکت برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی دکتر ابراهیم متقی را با هم می‌خوانیم: ******* آقای دکتر...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته به صورت مجازی و پخش زنده از طریق ادوب کانکت برگزار شد. پیش از این پنج کرسی ترویجی و دو نشست علمی با حضور صاحب‌نظران جهت واکاوی کودتایی ۱۲۹۹ توسط گروه‌های مطالعات انقلاب...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته، صبح روز یکشنبه مورخ ۳ اسفندماه ۹۹، به صورت مجازی و پخش از طریق ادوبی کانکت برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی دکتر حامد صلاحی را با هم می‌خوانیم: ******* دکتر حامد صلاحی با...
«روایت حکومتی»؛ این گذرواژه‌ای است که شماری از کارشناسان علوم سیاسی آن را به کار می‌گیرند تا از انبوه اشکالاتی که به فرایند مدرن‌سازی عصر رضاشاهی وارد است بگریزند و به آن مشروعیت بخشند. مهم‌ترین گلوگاه آنها کودتای سوم اسفند 1299 است و با ادعای خودجوشی این واقعه، هرگونه نقش‌آفرینی قوای بیگانه در آن را انکار می‌کنند. با حداقلی‌ترین ادبیات همچون هما کاتوزیان گفته می‌شود که...
مکتب میرزای شیرازی در سامرا با تربیت شاگردان بسیاری، بعدها و به خصوص در زمان مشروطه با همین اصول منشا تحولات و فراز و نشیب بسیاری گردید اما نکته مهم در این مساله شاید این سئوال باشد که اگر مکتب سامرا که راس و ذیل آن از میرزای شیرازی تا شاگردان میرزا چون نائینی، شیخ فضل الله و آخوند با یک مبنای تفکری تربیت شده اند پس اختلاف نظر به ظاهر عمیق ایشان در مساله مشروطه از کجا نشات گرفته... سخن گفتن از مبانی و...
روات حدیث :حجت الاسلام ذبیح الله نعیمیان عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با به سالروز لغو امتیاز تنباکو و صدور فتوای تاریخی میرزای شیرازی گفت: تحریم تنباکو و موفقیت بزرگمردانی همچون مرحوم میرزای شیرازی، حلقه جدیدی را به تاریخ ایران می‌افزاید. عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام ،با بیان اینکه مردم به خاطر فتوای مراجع، خودآگاهی...
ما یک تقویم مناسبتی داشتیم و اعتراضات دانشجویی به بهانه این مناسبت‌ها شکل می‌گرفت. این مناسبت‌ها به خصوص در سال 56 یک نوع آمادگی ذهنی در دانشگاه ایجاد کرده بود. مدام دنبال مناسبت‌جویی در تقویم بودیم تا یک بهانه پیدا بشود که بتوانیم حرکت و مبارزات دانشجویی را با استفاده از این مناسبت‌ها سامان‌دهی کنیم. مجموعه این مناسبت‌ها، کاملا آمادگی را برای برگزاری مراسم 29 بهمن که اربعین شهدای قم...
تحول از ساختاری سنتی به ساختی جدید و محصول مدرنیته در بین نیروهای مذهبی را می‌توان به مثابه تحول <گشتالتی> توماس کوهن به شمارآورد که در پی آن یک پارادایم فکری جایگزین پارادایم فکری دیگری می‌گردد و انقلا‌بی در ابزارها، نیروها و فرض‌های یک سنت فکری حادث می‌شود. جامعه سیاسی ایران با انقلاب اسلا‌می‌چنین تحولی به خود دید. نیروهای مذهبی که پیروز این انقلاب بودند به...
احتمالاً در سال 1314ش/1935م در زمان اوج بحران فلسطین و قیام بزرگ اسلامی مردم آن سامان به رهبری شیخ‌عزالدین قسام که آن سرزمین تحت حاکمیت اشغالگران انگلیسی قرار داشت، کنسولگری ایران در فلسطین تأسیس می‌شود. سفیر ایران در اردن، طی نامه‌ای در این باره نوشته است: بازگشت به نامه شماره 2-21/8/4409 مورخ 1354/9/13 درباره تاریخ تشکیل و انحلال سرکنسولگری شاهنشاهی ایران در بیت‌المقدس به استحضار می‌رساند: در...
اسدالله علم در دی ۱۳۴۸ در خاطراتش شهر تهران را چنین توصیف می کند: « سواری زیبایی بود. آرزو کردم ای کاش تنها نبودم! دو کامیون در جاده فرح آباد تصادف کرده بودند و ترافیک شده بود و راه را حسابی بند آورده بودند. صبر کردم و در این فاصله، نگاهی به زندگانی مردم این بخش تهران انداختم. تمام خیابان هایی که به بزرگراه می خورند، کثیف و خاکی هستند... صبح زود بود و پلیس راهنمایی هنوز سر کار نیامده بود؛ ولی یک پلیس...
روز دوشنبه 20 بهمن ماه 1399 مراسم رونمایی از کتاب «رضانام تا رضاخان» برگزار شد. در این مراسم به مناسبت صدمین سالگرد کودتای رضاخان اثر جدید آقای هدایت الله بهبودی نویسنده توانای تاریخ معاصر درباره زندگی رضاخان معرفی شد. ازآنجا که کتاب «رضانام تا رضاخان» به جنبه های کمتر شناخته شده زندگی پهلوی اول یعنی سال‌های قبل از به قدرت رسیدن او پرداخته است، در این زمینه کاری بدیع بشمار می...
: بررسی عوامل سقوط رژیم پهلوی با کندو کاو در تاریخ منطقه ای خراسان، علی رغم اینکه همه عوامل را در برنمی گیرد و بنیادی ترین آنها نیز نمی باشد؛ اما روشنگر یکسانی و فراگیری علتها در سقوط حکمتها است. بویژه اینکه این دستاورد نه از راه انتزاعی و ذهنی، بلکه از راه ارزیابی ده ها هزار سند و داده های قطعی تاریخی فراهم آمده است. براساس این داده ها، از ترکیب ضعف در سه حوزه اجتماعی،...
فروپاشی نظام پهلوی در 22 بهمن 1357 و ظهور انقلاب اسلامی در ایران سبب به وجود آمدن مباحث عدیده ای شده است. از جمله این مباحث مووضع وابستگی رژیم پهلوی به غرب بویژه ایالات متحده امریکا می باشد. طرفداران انقلاب نه تنها وابستگی رژیم شاه به امریکا را یکی از دلایل اصلی نارضایتی مردم ایران از وی برمی شمردند، بلکه به اعتقاد آنان محمدرضا پهلوی و مجموعه ساختار قدرت زیر نظر وی در عمل چیزی بیش از یک «کارگزار»...
سال 1355 در حالی آغاز شد که ضربات کوبنده ساواک و کمیته مشترک به چریک‌ها پایانی نداشت. به رغم آنکه، این ضربات به کشته شدن و دستگیری بسیاری از کادرهای باتجربه و سمپاتیزان‌های چریک‌ها می‌انجامید و تحرکات عملیاتی آنان را به پایین‌ترین سطح می‌رساند؛ آنها همچنان، با رشد شمار نیروهایی روبرو بودند که می‌خواستند به چریک‌های فدایی خلق بپیوندند. جذب نیروهای تازه که عمدتاً از...
: نظام دوقطبی حاکم بر ساختار بین المللی در دو دهه 1960 و 1970م، کشورهای جهان سوم را در میان سردمداران دو بلوک شرق و غرب تقسیم کرده آرایش ژئوپلتیکی خاصی برای جهان ترسیم کرده بودند که کشورها فقط در چهارچوب استراتژی و منافع تعریف شده یکی از دو ابرقدرت در برابر ابرقدرت دیگر معنا و هویت پیدا می کردند. در چنین وضعیتی، ایران در دوره ی پهلوی دوم عنوان ژاندارم غرب در منطقه را کسب کرد و یکی از حکومتهایی...
فراز و فرود تمدنی اقوام و ملل در تاریخ، گواهی می دهد که هیچ ملتی تحت انقیاد و سلطه درنیامده است مگر آنکه مقدم بر آن در وادی پذیرش پست تر بودن خویش و برتری ملت فزونی طلب و سلطه جو گرفتار شده باشد. شاید امروز برای بسیاری از اقشار جامعه قابل فهم و درک نباشد که چگونه از دوران افول سلسله قاجار، دست اندرکاران اجرایی با تن دادن به قراردادهایی، اداره امور کشور را به بیگانگان واگذار می کردند. این جهت گیری...
