تبعیدو مرگ  رضا شاه 25 شهریور 1320 که رضا شاه، سه هفته پس از اشغال ایران توسط متفقین، تبعید شد، روز پایان حیات سیاسی او و آغاز حیات سیاسی فرزندش محمدرضا پهلوی است. استعفا و تبعید رضا شاه پس از آن صورت گرفت که دولتهای روسیه و انگلستان به دلیل مناسبات رو به گسترش رضا شاه با آلمان هیتلری، سه بار به وی هشدار دادند. در آن زمان اخبار و گزارشهای دریافتی از جبهه‌های جنگ دوم جهانی حاکی از پیشرفت روز افزون آلمان و شکست‌ها و...

احمد شاه قاجار روز نهم اسفند سالگرد مرگ آخرین شاه سلسله قاجار است. احمد شاه قاجار که در 9 آبان 1304 از سلطنت خلع شده بود در سن 32 سالگی در پاریس به بیماری کلیه درگذشت. هیچ یک از مقامات دولتی در مراسم تشییع وی شرکت نکردند.احمد شاه قاجار هفتمین و آخرین پادشاه سلسله قاجار1 در 1275ش. در تبریز متولد شد. وی که قبل از رسیدن به مقام سلطنت «احمدمیرزا» خوانده می‌شد، مانند پدرش محمدعلی شاه معلمان و مربیان روسی داشت. «اسمیر...

مسیر راه آهن سراسری ایران چگونه تعیین شد بررسی اسناد سری ارتش بریتانیا در مورد راه‌آهن سراسری ایران در راه احداث خط آهـن در ایـران دشواریهای گوناگونی چون کمبود منابع مالی یا امور فنی‌ مربوط به راه‌سازی وجود‌ داشت‌، اما‌ مهمتر از همه موانعی بود که ناشی از رقابت‌ قدرتهای‌ خارجی در ایران بود. دو دولت بریتانیا و روسیه با وجـود اخـتصاص سـرمایه‌ و تلاش‌ چشمگیر‌ به توسعه حمل و نقل ریلی در قلمرو خود[1]، وجود خط‌ آهن...

راه آهن در ایران روز چهارم اسفند 1305 شمسی لایحه تأسیس راه‌آهن سراسری ایران به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید. یکی از مهمترین لایحه هایی که در سال 1305 شمسی به مجلس ارائه شد، لایحه تأسیس راه آهن سراسری بود که بحث های فراوانی درپی  داشت . این لایحه از سوی مهدی‌قلی هدایت، وزیر فواید عامه به مجلس شورای ملی ارایه شد . مهدی‌قلی هدایت (مخبرالسلطنه) در کتاب «خاطرات و مخاطرات» خود درباره طرح احداث خط آهن...

نقش صهیونیسم در کودتای رضاخان تردیدی نیست که یهودیان و به طور مشخص فرقه صهیونیسم در ایران عصر پهلوی دارای امتیازات و جایگاه ویژه ای بودند. آنان در این کشور به سهولت و با طیب خاطر مشغول انجام اقدامات و فعالیت هایی بودند که در راستای اسلام زدایی و ضربه زدن به آیین اسلام صورت می گرفت. بدیهی است در اینجا روی سخن متوجه یهودیانی که سالیان سال در کنار ایرانیان به صورت مسالمت آمیز زندگی کرده بودند نیست بلکه صحبت از صهیونیست ها و افرادی...

رفقای ناجور؛ شاپور ریپورتر، سازمان فروش اقلام دفاعی، سرهنگ راندل و شاه   مطلب ذیل، بخشی از مقاله «سیاست‌های انگلیس در قبال ایران از 1977 تا 1979»* به قلم ادوارد پازنِت(Edward Posnett) می باشد. پازنت در سال 2010 دکترای تخصصی خود را در رشته مطالعات خاورمیانه مدرن در کرایست‌ چرچ (Christ Church) از دانشکده‌های دانشگاه آکسفورد به پایان رساند. این مقاله از حیث منبع و دامنه مطالعاتی‌اش تفاوت جالب توجهی با دیگر مقاله‌ها دارد، زیرا برخلاف تحقیقات و مطالعاتی که درباره...

ریپورترها و تحولات تاریخ معاصرایران ( بخش سوم) شـاپور و اقـتصاد جـهانی‌ شاپور فقط با محافل بریتانیایی مرتبط نبود بلکه همان‌طور که دیدیم،از بـدو ورود بـه ایران با مأموران اطلاعاتی و کادر دیپلماتیک آمریکا هم حشر و نشر داشت و همان‌گونه که در سطور قبل‌ دیـدیم‌ عـضو دائمی وزارت امور خارجه آمریکا بود.این نکته سرشت اوضاع و احوال ایران را در ایـن مـقاطع حساس نیز نشان می‌دهد و آشکار می‌سازد کـه نـباید بـه تفکیک مطلق سیاستهای دو‌...

ریپورترها و تحولات تاریخ معاصرایران ( بخش دوم)  مافیای سفارت آمریکا پس از وقوع انقلاب چین و نیز بعد از پیـروزی نـهضت آزادیـبخش مردم هند وظایف شاپور در ایران اهمیت مضاعفی پیدا کرد.در 18 فوریه‌ 1949‌ یعنی‌ درسـت مـصادف با این دو‌ حادثه‌ بزرگ‌ تاریخی به توصیه«راجاگوپالاچاری»و موافقت شاه ایران شاپور به عنوان دبیرکل سـفارت هـند در تهران منصوب شد تا وظایفی را انجام‌ دهد‌ که‌ مقتضی این شغل بـزرگ اسـت.49 شاپور از‌ بدو‌...

ریپورترها و تحولات تاریخ معاصرایران ( بخش اول) اشاره  می‌گویند شـرایط‌ خـاص‌ تـاریخی‌،شخصیتهای خاص خویش را می‌سازد.دیگر آنکه میان شخصیتها،شرایط تاریخی و ساختارهای گوناگون اقتصادی،سیاسی‌ و اجـتماعی رابطه‌ای متوازن،متقابل و هماهنگ وجود دارد.با این وصف بررسی نقش شخصیتها‌ در تاریخ،اهـمیت فراوانی‌ در‌ فهم حوادث دارد.حـوادث تـاریخی دورویه دارند:آشکار و پنهان.رویه آشکار سیاسی،دستمایه تاریخ‌نگاریهاست که از قرون...

نگاهی به وصیت نامه اردشیر ریپورتر روز چهارم اسفند 1311 اردشیر ریپورتر از عوامل صعود رضاخان به قدرت و طراح و معمار پشت پرده حکومت پهلوی در 67 سالگی در تهران درگذشت. به این مناسبت یکی از فرازهای زندگی وی یعنی وصیت نامه او را در این نوشتار مورد بحث قرار می‌دهیم. در پاییز سال ۱۸۹۳ م ریپورتر از طرف نایب السلطنه حکومت هندوستان روانة ایران شد تا مأموریت جدید خود را در ایران تحت پوشش مأمور سیاسی به انجام رساند. از اردشیر جی ریپورتر وصیت نامه...

کودتای رضاخان، تمسخر مشروطه کودتای سوم اسفند 1299 از جمله مهم‌ترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است. این کودتا که درست چهارده سال پس از انقلاب مشروطه رخ داد، بنیان بسیاری از دستاوردهایی را که در مشروطه شکل گرفته بود، بر باد داد و زمینه دیکتاتوری رضاخان را فراهم آورد. معمولاً مورخین در بررسی کودتای سوم اسفند 1299 سرکرده اصلی آن یعنی رضاخان میر پنج را مورد توجه قرار می‌دهند و تحولات مربوط به این حادثه را چونان سقوط بهمنی سهمگین...